فرقه پدری

فرقه پَدری (padri) در اندونزی به گروهی از مسلمانان گفته می‌شود که دیدگاه سلفی وهابی داشته که در اوائل قرن نوزدهم فعالیت‌های دینی‌شان را شروع کردند. برخی از عالمان صوفی منطقه نخست با آنان همراه گردیده اما بعد از مدتی بینشان اختلاف واقع شد. اینان توانستند مدتی بسیاری از مناطق را تحت سیطره مذهبی خود قرار دهند.

پَدری

پدری (padri) در زبان اندونزیایی به معنای راهب مسیحی است. دائرة المعارف الاسلامیة علت نام‌گذاری این فرقه را به این نام چنین معرفی کرده است: این گروه با استعمارگران هلندی مبارزه می‌کرده و مسلمان بوده‌اند، و مردم سوماترا برای آن که بتوانند با اروپایی‌ها مفاهمه کامل ایجاد کنند، در پاسخ به استعمارگران که از علت وقوع مبارزات اسلامی و رهبری آن سؤال می‌نمودند، نام پدری را در معنای روحانی دینی و مردان دین مدار به کار گرفته و در جواب به کار می‌برده‌اند. اما وجه نام‌گذاری ایشان به اورنگ پوتیه (مردان سفید) آن است که مبارزین ضد استعمار در اندونزی، برای تشابه به عادات مسلمانان سلف، لباس‌های سفید می‌پوشیدند.

در اوائل قرن نوزدهم گروهی از مسلمانان که برای مناسک حج به مکه رفته و با جریانات وهّابی آشنایی یافته بودند، پس از مراجعت به سوماترا، سعی در ترویج احکام اسلامی‌نمودند. ایشان در این امر با عادات حرام که بین مردم رواج یافته بود، از قبیل شرط بندی بر سر مبارزه خروس‌های جنگی، شطرنج، شرب مسکرات و کشیدن مواد مخدر، به مقابله پرداختند. ایشان از مردان خواستند تا ریش‌های بلند بگذارند و لباس‌های سفید به نشانه مسلمانان عرب بپوشند. ایشان همچنین در مبارزه با ربا سخت‌گیری کرده و بر حجاب پای می‌فشردند. در این مسیر دو تن از علمای منطقه با ایشان همراه گردیدند: نخست یکی از شیوخ صاحب نفوذ صوفیه به نام توانکو کونه توه و دیگری یکی از فقها به نام توانکو نان رنتجه.

اما نخستین اختلاف میان این دو در اجرای احکام ارتداد تارک الصلاة رخ نمود که شیخ صوفی مسلک، با اجرای حد بر تارک الصلاة مخالفت نمود و همین امر موجب شقاق این دو فرد و در نتیجه جدایی میان توانکو نان رنتجه از یک سو و اکثر عالمان دینی از سوی دیگر شد. اما ظاهراً توفیقات جریان سلفی رو به کاستی نمی‌گذارد و این جریان بر مناطق بسیاری سیطره مذهبی و سپس سیطره قضایی می‌یابد. نان رنتجه درسال 1832میلادی وفات می‌یابد و در همان سال هم نیرو‌های هلندی سوماترا را اشغال می‌کنند. جریان اورنگ پوتیه که رهبران محلی متعددی داشته به نبرد با اشغالگران می‌پردازد و حتی برای مبارزه با ایشان با انگلستان هم وارد مبارزه می‌شود. در این ایام رهبری مبارزات را فردی به نام توانکو احام به عهده داشته است. به هر حال به واسطه اختلافات زیاد داخلی حرکت استقلال‌طلبانة اورنگ پوتیه به نتیجه نمی‌رسد.

منابع

• دانشنامه فرق اسلامی.