ثمامیه: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
ثماميه‏ منشعب از فرقه معتزله و از پیروان «ثمامة بن اشرس نميرى» هستند.
{{جعبه اطلاعات فرق و مذاهب
| عنوان = ثمامیه
| تصویر =
| توضیح تصویر =
| نام =ثمامیه 
| نام رایج =
| تاریخ شکل گیری = 3  ق
| قرن شکل گیری =
| مبدأ شکل گیری =
| موسس =ثمامة بن اشرس نمیری
| عقیده = پیرو عقاید معتزلیان 
}}
'''ثمامیه‏''' منشعب از فرقه [[معتزله]] و از پیروان «ثمامة بن اشرس نمیری» هستند.


==تاریخچه==
==موسس فرقه==  
موسس این فرقه شخصی به نام ثمامه به ضمّ ثاء<ref>ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج 1، ص 242.</ref>، از بندگان آزاد کرده بنی‌نمیر بود که در روزگار [[مأمون]]، [[معتصم]] و [[واثق عباسی]]، پیشوای «[[قدریه|قدریه]]» به شمار می‌رفت و در نزد ایشان گرامی بود<ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 131.</ref>.


معاصر هارون و مٲمون، خلفای عباسی، که معتقد بودند مشرکان و زندیقان مانند بهایم خاک می‌شوند، نه به بهشت می‌روند و نه به دوزخ.
==شخصیت‌شناسی==
ابن‌المرتضی در کتاب «[[المنیة و الامل|المنیة و الامل]]» نام او را ابوعبداللّه احمد بن ابی داوود ثمامة بن اشرس مکنی به ابومعین نمیری و در طبقه هفتم از «[[معتزله]]» آورده و می‌گوید که او در علم و ادب در عصر خود یکتا بود. وی از شاگردان [[ابوالهذیل علّاف|ابوالهذیل علّاف]] به شمار می‌رفت<ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 131.</ref>.


==اعتقادات==
ثمامه چون خودش معتزلی بود، عقاید معتزلیان را نزد [[مامون عباسی]] تبلیغ می‌کرد و می‌گفت که خداوند چون در افعال بندگانش دخالت نمی‌کند پس آنان نسبت به افعال شان مجبور نیستند و همچنین آنان را از کفر باز نمی‌دارد. معتقد است آدمیان مثل جانوران هیچ تکلیفی ندارند به همین دلیل [[زندیقان|زندیقان]]، عوام، [[دهریه|دهریه]] و ترسایان در روز [[قیامت]] خاک خواهند شد و کودکی که در همان کودکی بمیرد و چون تکیلفی نسبت به شناخت خدا ندارد سزاوار کیفر نیست و در قیامت به صورت خاک در خواهد آمد. همچنین معتقد بود اسیر گرفتن در سرای [[اسلام]] حرام است. زیرا در نزد او اسیر هرگاه آقای خود را نشناسد، او را نافرمانی می‌کند. گناه کار کسی است که به ناچار پرودگار خود را بشناسد و سپس وی را نافرمانی وانکار کند. [[مسلم بن قتیبه|مسلم بن قتیبه]] در کتاب «مختلف الحدیث» نوشته است که ثمامه بن اشرس در روز جمعه مردمی را می‌بیند که از بیم آن‌که به [[نماز جمعه]] نرسند با شتاب به سوی مسجد می‌دوند، او با دیدن این صحنه رو به دوستش می‌کند و می‌گوید آن خران و گاوان را بنگر. پس از آن گفت ببین این مرد تازی با مردمان چه کرده است. [[عبدالکریم شهرستانی|عبدالکریم شهرستانی]] می‌گوید که ثمامه جامع بین سخافت دین و خلاعت نفس بود و می‌گفت که فاسق هرگاه بدون توبه بمیرد در آتش جاودان خواهد ماند و نیز معتقد بود که استطاعت همان سلامت و صحت اعضا و خالی بودن از آفات پیش از فعل است و معرفت متولد از نظر است و آن فعلی است که مانند سایر متولدات فاعلی ندارد. به عقیده او، همه معارف ضروری است و کسی که ناچار به معرفت خدا نباشد، مأمور بدان نیست بلکه مانند دیگر حیوانات برای عبرت و بیگاری آفریده شده است. وی درباره انسان می‌گوید که او را فعلی جز اراده نیست و چیزهای دیگر پدیده‏‌ای است که برای آن پدیدآورنده ‌ای نمی‌باشد. [[ابن راوندی|ابن راوندی]] نقل می‌کند که از نگاه ثمامه عالم از جهت طبیعت فعل خداوند است و این همان قولی است که فلاسفه به آن معتقدند.


==پانویس==
{{پانویس}}


{{فرق و مذاهب}}


«ثمامه» از بندگان آزاد كرده بنى نمير بود و در روزگار مأمون و معتصم و واثق پيشواى «قدريه» به شمار مى‏رفت و در نزد ايشان گرامى بود. وى مأمون را به عقيده «معتزله» تبليغ كرد. و مى‏گفت: خداوند بنده‏اى را مجبور به شناختن خود نكند و او را نتواند از كفر بازدارد و آدمى مانند ديگر جانوران تكليفى ندارد، از اين رو زنديقان و عوام و دهريه و ترسايان در روز بازپسين خاك خواهند شد و كودكى كه به خردى مرده و بناچار خداى را نشناخته تكليفى كه سزاوار كيفر باشد ندارد و در روز بازپسين خاك خواهد گشت.
[[رده:فرق و مذاهب]]
ديگر اين كه مى‏گفت: افعال متولده را فاعلى نيست.
همچنين مى‏گفت: سراى اسلام، سراى شرك است و اسير گرفتن در آن حرام است. زيرا در نزد او اسير هرگاه آقاى خود را نشناسد به وى نافرمانى كرده است.
گناهكار كسى است كه به ناچار پرودگار خود را شناخته و سپس وى را منكر و نافرمان شود.
مسلم بن قتيبه در كتاب «مختلف الحديث» آورده كه: ثمامه بن اشترس در روز آدينه مردمان را ديد كه از بيم آن كه مبادا نماز جمعه ايشان فوت شود بسوى مسجد مى‏دويدند، از ديدن آن حالت، روى به دوستش كرد و گفت: آن خران و گاوان را بنگر. پس از آن گفت: ببين اين مرد تازى با مردمان چه كرده است.
                        فرهنگ فرق اسلامى، متن، ص: 131
ابن المرتضى در كتاب «المنية و الامل» نام او را ابو عبد اللّه احمد بن ابى داوود ثمامة بن اشرس و مكنى به ابو معين نميرى در طبقه هفتم از «معتزله» آورده و گويد كه او در علم و ادب در عصر خود يكتا بود. وى از شاگردان ابو الهذيل علّاف به شمار مى‏رفت.
شهرستانى گويد كه: ثمامه جامع بين سخافت دين و خلاعت نفس بود و مى‏گفت كه: فاسق هرگاه بدون توبه بميرد در آتش جاودان خواهد ماند.
او مى‏گفت: استطاعت همان سلامت و صحت اعضا و خالى بودن از آفات پيش از فعل است و معرفت متولد از نظر است و آن فعلى است كه مانند ساير متولدات آن را فاعلى نيست.
او مى‏گفت كه: همه معارف ضرورى است و كسى كه ناچار به معرفت خدا نباشد، مأمور بدان نيست بلكه مانند ديگر حيوانات براى عبرت و بيگارى آفريده شده است.
همچنين مى‏گفت: انسان را فعلى جز اراده نيست و چيزهاى ديگر پديده‏اى است كه براى آن پديدآورنده‏اى نمى‏باشد.
ابن راوندى گفته است: «ثمامه» مى‏گفت كه عالم از جهت طبيعت فعل خداى تعالى است و اين همان قولى است كه فلاسفه گويند.
الفرق بين الفرق، ص 103.
المنيه و الامل، ص 159.
ملل و نحل، شهرستانى، ج 1، ص 68.

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۰۶

ثمامیه
نامثمامیه
تاریخ شکل گیری3 ق، ۳ ش‌، ۶۲۴ م
موسسثمامة بن اشرس نمیری
عقیدهپیرو عقاید معتزلیان

ثمامیه‏ منشعب از فرقه معتزله و از پیروان «ثمامة بن اشرس نمیری» هستند.

موسس فرقه

موسس این فرقه شخصی به نام ثمامه به ضمّ ثاء[۱]، از بندگان آزاد کرده بنی‌نمیر بود که در روزگار مأمون، معتصم و واثق عباسی، پیشوای «قدریه» به شمار می‌رفت و در نزد ایشان گرامی بود[۲].

شخصیت‌شناسی

ابن‌المرتضی در کتاب «المنیة و الامل» نام او را ابوعبداللّه احمد بن ابی داوود ثمامة بن اشرس مکنی به ابومعین نمیری و در طبقه هفتم از «معتزله» آورده و می‌گوید که او در علم و ادب در عصر خود یکتا بود. وی از شاگردان ابوالهذیل علّاف به شمار می‌رفت[۳].

اعتقادات

ثمامه چون خودش معتزلی بود، عقاید معتزلیان را نزد مامون عباسی تبلیغ می‌کرد و می‌گفت که خداوند چون در افعال بندگانش دخالت نمی‌کند پس آنان نسبت به افعال شان مجبور نیستند و همچنین آنان را از کفر باز نمی‌دارد. معتقد است آدمیان مثل جانوران هیچ تکلیفی ندارند به همین دلیل زندیقان، عوام، دهریه و ترسایان در روز قیامت خاک خواهند شد و کودکی که در همان کودکی بمیرد و چون تکیلفی نسبت به شناخت خدا ندارد سزاوار کیفر نیست و در قیامت به صورت خاک در خواهد آمد. همچنین معتقد بود اسیر گرفتن در سرای اسلام حرام است. زیرا در نزد او اسیر هرگاه آقای خود را نشناسد، او را نافرمانی می‌کند. گناه کار کسی است که به ناچار پرودگار خود را بشناسد و سپس وی را نافرمانی وانکار کند. مسلم بن قتیبه در کتاب «مختلف الحدیث» نوشته است که ثمامه بن اشرس در روز جمعه مردمی را می‌بیند که از بیم آن‌که به نماز جمعه نرسند با شتاب به سوی مسجد می‌دوند، او با دیدن این صحنه رو به دوستش می‌کند و می‌گوید آن خران و گاوان را بنگر. پس از آن گفت ببین این مرد تازی با مردمان چه کرده است. عبدالکریم شهرستانی می‌گوید که ثمامه جامع بین سخافت دین و خلاعت نفس بود و می‌گفت که فاسق هرگاه بدون توبه بمیرد در آتش جاودان خواهد ماند و نیز معتقد بود که استطاعت همان سلامت و صحت اعضا و خالی بودن از آفات پیش از فعل است و معرفت متولد از نظر است و آن فعلی است که مانند سایر متولدات فاعلی ندارد. به عقیده او، همه معارف ضروری است و کسی که ناچار به معرفت خدا نباشد، مأمور بدان نیست بلکه مانند دیگر حیوانات برای عبرت و بیگاری آفریده شده است. وی درباره انسان می‌گوید که او را فعلی جز اراده نیست و چیزهای دیگر پدیده‏‌ای است که برای آن پدیدآورنده ‌ای نمی‌باشد. ابن راوندی نقل می‌کند که از نگاه ثمامه عالم از جهت طبیعت فعل خداوند است و این همان قولی است که فلاسفه به آن معتقدند.

پانویس

  1. ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج 1، ص 242.
  2. محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 131.
  3. محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 131.