محمد فاضل لنکرانی
| آیت الله محمد فاضل موحدی لنکرانی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | محمد فاضل |
| اطلاعات شخصی | |
| سال تولد | ۱۳۱۰ ش، ۱۹۳۲ م، ۱۳۵۰ ق |
| محل تولد | قم |
| سال درگذشت | ۱۳۸۶ ش، ۲۰۰۸ م، ۱۴۲۹ ق |
| محل درگذشت | قم |
| دین | اسلام، شیعه |
| استادان | |
| شاگردان | محمد ری‌شهری • مصطفی بروجردی • سید احمد میرعمادی • علی سیفی آملی |
| آثار |
|
| فعالیت‌ها | مرجع تقلید |
آیت‌الله فاضل لنکرانی، بعد از درگذشت آیت‌الله گلپایگانی و آیت‌الله محمدعلی اراکی یکی از هفت مرجعی بود که از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم معرفی شد. او از مراجع حامی جمهوری اسلامی ایران بود و مشروعیت آن را ناشی از ولایت فقیه می‌دانست. لنکرانی همچنین از اندیشه‌های تقریبی حمایت میکرد و شرکت در نماز جماعت اهل‌سنت را جایز می‌دانست. مدفن او در حرم حضرت معصومه(سلام الله علیها) است.
زندگی‌نامه
آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۱۰ش در قم به دنیا آمد. پدرش فاضل قفقازی از علمای حوزه و از اعضای شورای استفتاء آیت‌الله بروجردی بود. مادرش از فرزندان سادات معروف مبرقع قم بود.
تحصیلات حوزوی
محمد فاضل در ۱۳ سالگی وارد حوزه علمیه شد پس از دروس ادبیات و مقدمات، قسمتی از کتاب رسائل و مکاسب را نزد پدرش خواند و بخشی را نزد محمدباقر سلطانی طباطبایی و همچنین عبدالجواد جبل عاملی و شیخ مرتضی حائری یزدی آموخت.
در ۱۹ سالگی وارد درس خارج شد. ۱۵ سال در درس خارج فقه آیت‌الله سید حسین بروجردی شرکت کرد و تقریرات درس او را به زبان عربی نوشت. همچنین در درس خارج اصول امام خمینی شرکت کرد و درس اصول او را نوشت. نزد علامه سید محمدحسین طباطبائی، منظومه سبزواری و اسفار ملاصدرا را فرا گرفت[۱].
دروس خود را با شهید سید مصطفی خمینی مباحثه میکرد و از همان دوران جوانی در حوزه علمیه تدریس میکرد[۲]. آیت‌الله محمد فاضل در ۳۰ سالگی به درجه اجتهاد رسید[۳]. وی در سال ۱۳۷۳ پس از درگذشت آیت‌الله محمدعلی اراکی، از سوی جامعه روحانیت مبارز تهران[۴] و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم[۵] با اکثریت آرا، از مراجع تقلید شیعه شناخته و معرفی شد[۶].[۷].
اساتید
مهم‌ترین اساتید او عبارتند از[۸]:
- فاضل قفقازی (پدر)؛
- عبدالجواد جبل عاملی؛
- سید محمدباقر سلطانی طباطبایی؛
- امام خمینی؛
- سید حسین بروجردی؛
- حسینعلی منتظری؛
- مرتضی حائری؛
- علامه طباطبائی.
فعالیت‌های علمی
آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی تألیف کتاب، آثار علمی و نوشتن تقریرات درس‌های اساتید خود را از دوران جوانی شروع کرد و تا اواخر عمر به این فعالیت‌ها ادامه داد. آثار او در موضوعاتی همچون تفسیر، علوم قرآنی، فقه، اصول و اندیشه سیاسی هستند. محمد فاضل سال‌های طولانی فقه و اصول تدریس کرد[۹].
روش اجتهادی
آیت‌الله محمد فاضل در فقه به تحکیم مبانی آیت‌الله سید حسین بروجردی و امام خمینی پرداخت. کتاب تفصیل الشریعه فی ذیل تحریر الوسیله، توضیحات و توجیهات فقهی کتاب تحریر الوسیله امام خمینی است. شیوه او تجمیع و تراکم ظنون بود که به گفته محمدجواد فاضل لنکرانی می‌تواند فقیه را به اطمینان برساند[۱۰].
مرکز فقهی ائمه اطهار(علیه‌السلام)
مرکز فقهی ائمه اطهار(علیه‌السلام) توسط آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۷۶ش در قم تاسیس شد. آموزش فضلا و محققان، تربیت فقیهان و مجتهدان و زمینه‌سازی برای پژوهش‌های فقهی، از اهداف این مرکز اعلام شده است. مرکز فقهی ائمه اطهار (علیه‌السلام) شعبه‌هایی در مشهد، سوریه و افغانستان دارد. این مرکز را هم‌اکنون محمدجواد فاضل فرزند آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی اداره می‌کند[۱۱].
آثار آیت‌الله فاضل لنکرانی
کتاب‌های آیت‌الله فاضل لنکرانی افزون بر چهل عنوان در موضوعات و مسائل متعدد علوم اسلامی نگارش یافته است. تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیله مشهورترین اثر فقهی آیت‌الله فاضل لنکرانی بوده که شرح بر کتاب تحریر الوسیله امام خمینی است[۱۲]. مرکز تحقیقات کامپیوتری نور کتابخانه دیجیتالی آثار او را در قالب نرم‌افزار تولید کرد[۱۳].
فعالیت‌های سیاسی
آیت‌الله محمد فاضل از شاگردان امام خمینی بود و یکی از ۱۲ نفری بود که مرجعیت امام خمینی را کتبا به اطلاع دیگران رساندند[۱۴]. وی از اولین روزهای فعالیت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به آن پیوست و در جلسات آن شرکت میکرد و امضای او در زیر بسیاری از اعلامیه‌ها، از جمله اعلام مرجعیت امام خمینی و نیز خلع ید شاه از قدرت به چشم می‌خورد. فعالیت‌های وی در جامعه مدرسین و دیگر تلاش‌های سیاسی، باعث شد چند بار بازداشت، شکنجه و تبعید یا زندانی شود. وی حدود ۴ ماه به بندر لنگه و دو سال و نیم به یزد تبعید شد. فعالیت‌های سیاسی او پس از انقلاب اسلامی هم ادامه داشت. چند بار در جبهه‌های جنگ ایران و عراق حضور یافت و رزمندگان را تشویق کرد. پس از انقلاب اسلامی ایران به نمایندگی در دوره اول مجلس خبرگان رهبری از استان مرکزی برگزیده شد. او سال‌ها دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود[۱۵].
برخی از نظریات
محمد فاضل از جمله مراجعی دانسته شده که معتقد به استقلال حوزه‌ها از دولت بود و تاکید بر آزادگی روحانیت و حوزه‌های علمیه داشت. وارد شدن حوزه به امور اقتصادی را قبول نداشت و درآمد موقوفات را نیز برای حوزه‌ها نمی‌پذیرفت[۱۶].
وی مشروعیت حکومت را با ولایت فقیه می‌دانست و از نظر او حفظ حکومت اسلامی واجب بود.
آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی طرفدار وحدت بین مسلمانان بود و قائل به تقیه مداراتی بود و شرکت در نمازهای جماعت اهل‌سنت را از همین باب جایز می‌دانست.
او به شخصیت سید روح‌الله خمینی علاقه داشت و معتقد بود ابعاد علمی او مورد غفلت واقع شده است. او در کتاب «تفصیل الشریعه فی ذیل تحریر الوسیله» به شرح کتاب تحریر الوسیله سید روح‌الله خمینی پرداخت[۱۷].
فتوای جنجالی
آیت‌الله فاضل لنکرانی در سال ۱۳۸۵ش و در پاسخ به استفتایی، فتوای ارتداد شخصی را صادر کرد که بعد‌ها گفته شد آن شخص رافق تقی نویسنده آذربایجانی بوده است. محتوای اسلام‌ستیزانه و توهین‌آمیز نسبت به پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) در مقالات او مورد واکنش مسلمانان آذری‌زبان قرار گرفته بود. رافق تقی چند سال بعد توسط اشخاص نا‌شناس به قتل رسید و گفته شد که تحت تاثیر این فتوا به قتل رسیده است[۱۸]. محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۷۷ که برخی از نقض حکم ارتداد سلمان رشدی سخن می‌‌گفتند با صدور اطلاعیه‌ای در روزنامه جمهوری اسلامی اعلام کرد که حکم ارتداد سلمان رشدی پابرجاست و قابل نقض نیست[۱۹].
مخالفت با طرح ورود زنان به ورزشگاه‌ها
با طرح مسأله ورود زنان به ورزشگاه‌ها در سال ۱۳۸۵ش از طرف دولت وقت، محمد فاضل لنکرانی گفته بود که از نظر فقهی روشن است که نظر زن به بدن مرد حتی بدون لذت و ریبه جایز نیست و ثانیاً از مسائلی که اسلام بر آن تکیه فراوان دارد، عدم اختلاط زن و مرد است بنابراین شرکت بانوان در مکان‌های عمومی ورزشی که همراه با اختلاط است به هیچ وجه جایز نیست[۲۰].
درگذشت
آیت‌الله فاضل لنکرانی در ۲۶ خرداد ماه ۱۳۸۶ش در قم درگذشت و در حرم حضرت معصومه(سلام الله علیها) به خاک سپرده شد[۲۱].
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ زندگی‌نامه آیت‌الله فاضل لنکرانی پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله فاضل لنکرانی.
- ↑ زندگی‌نامه آیت‌الله فاضل لنکرانی پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله فاضل لنکرانی.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، ضمیمه، ۱۳۸۶/۲/۱۵.
- ↑ پایگاه اطلاع‌رسانی تاریخ ایرانی.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، ضمیمه، ۱۳۸۶/۲/۱۵.
- ↑ محمد فاضل لنکرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی جامعه مدرسین.
- ↑ زندگی‌نامه آیت‌الله فاضل لنکرانی پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله فاضل لنکرانی.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، ضمیمه، ۱۳۸۶/۲/۱۵.
- ↑ ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی ۱۳۸۶/۲/۱۵.
- ↑ همایش بررسی شیوه استنباط و نوآوری‌های فقهی آیت‌الله‌العظمی فاضل لنکرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله فاضل لنکرانی.
- ↑ معرفی مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم‌السلام) و اهداف آن، پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز فقهی ائمه اطهار(علیه‌السلام).
- ↑ زندگی‌نامه آیت‌الله فاضل لنکرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله فاضل لنکرانی.
- ↑ کتابخانه دیجیتالی حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- ↑ ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی گفتگو با محمدجواد فاضل، ۱۳۸۶/۲/۱۵.
- ↑ گفتگو با آیت‌الله استادی پیرامون شخصیت حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله فاضل لنکرانی.
- ↑ روزنامه جام جم، درج شده در روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه ۱۷ و ۱۸ فروردین سال ۱۳۸۴.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، ضمیمه، ۱۳۸۶/۲/۱۵.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، ۵ آذر ۱۳۹۰، شماره ۹۳۲۵.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی ۵/ ۷/ ۱۳۷۷.
- ↑ روزنامه شرق ۸۵/۲/۷.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، ضمیمه، ۱۳۸۶/۲/۱۵.
منابع
برگرفته از سایت از زندگی آیت‌الله‌العظمی محمد فاضل لنکرانی چه می‌دانید؟ www.jamaran.news
