پیش‌نویس:سوره لقمان

سوره لقمان سی و یکمین دارای 34 آیه از جزء بیست و یکم قرآن کریم و مشتمل بر 550 کلمه و 2171 حروف است؛ این سوره پس از سوره صافات نازل گردیده است.

 == لقمان ==

---

لقمان حکیم غیر از لقمان بن عاد است؛ جاحظ (متوفی 255ق) در جائی گفته است: والاتر و فراتر از تمامی آنچه از لقمان حکیم روایت شده سه چیز است: یکی ثنای خداوند نست بدو، دیگر اعطای عنوان حکیم از سوی حق به وی و سدیگر نقل وصایای بلند او در قرآن.

برخی محققان از آن جهت که میان پاره ای از امثال و حکم لقمانی و گفته های احیقار تناسب و پیوندی یافته اند لقمان و احیقار را یک تن دانسته اند. راندل هاریس از محققان غربی به دلایلی از جمله اینکه فرزندانشان را با عنوان «یا بُنیَّ» خطاب کرده اند و نصیحتهائی را بیان داشته اند حکم به وحدت لقمان و احیقار کرده است. برخی مفسران لقمان را خواهر زاده ایوب داسته اند و «نادان» مخاطب پندهای احیقار نیز خواهر زاده احیقار شمرده شده است. امثال قرآن فصلی از تاریخ قرآن کریم، ص 38-37 این دلایل یاد شده، زمینه ساز احتمالی تواند بود و لیکن هرگز با آنها نمی توان وحدت لقمان و احیقار را اثبات کرد؛ استعمال ترکیب «یا بُنیّ» در ادبیات جهان منحصر به این دو نفر نیست. از طرف دیگر موارد فراوانی مشابهت بین سخنان لقمان و احیقار وجود دارد؛ اما وجود این موارد مشترک به هیچ روی مجوز حکم به وحدت آن دو شخص را نمی دهد؛ گذشته از اختلافات فراوانی که در تاریخ آنان وجود دارد. برخی از فضلای بزرگ فرنگ از دو سه قرن پیش بدین سو گمان برده اند که لقمان حکیم د رمشرق زمین همان است که در دنیای غرب به «ازوپ» شهرت دارد؛ برخی به دلیل شباهت هایی که میان این دو وجود دارد لقمان را ایوب العرب (ازوپ جهان عرب) خوانده اند. فیلیپ حوزی حتی، در مقاله ای با دلایلی نگارنده اثبات می کند که این دو شخصیتی مجزا از هم هستند و این همانی بین آنها از گوناگونی آرا و عقاید بزرگان علم و ادب و تاریخ دانان است. در بسیاری از احادیث به لقمان حکیم حسب و نسب بنی اسرائیلی داده شده است؛ و او را با ابراهیم و یعقوب علیهما السلام پیوند داده اند و گفته اند که او تا عهد نبوت یونس زنده بود.

 == علت نام گذاری ==

---

سوره لقمان را به آن جهت لقمان می‌ گویند که نام حضرت لقمان در تمام قرآن دو بار آن هم در همین سوره آمده و خداوند در این سوره موعظه‌ها و نصیحت‌های لقمان به فرزندش را با سبک و شیوة زیبایی بیان کرده است‌.به همین خاطر، به دلیل تجلیل از مقام معنوی و علمی لقمان و بزرگی سخنان حکمت‌آمیز او، این سوره به نام وی نامگذاری شده است‌.

== اهداف و آموزه ها ==

---

سوره لقمان دارای نکات آموزنده فراوانی است که به برخی از آن اشاره می شود.

اشاره به حروف مقطعه و رمزی نقش سازنده قرآن در زندگی انسان در آیه دهم ﴿خَلَقَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا وَأَلْقَى فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَبَثَّ فِيهَا مِنْ كُلِّ دَابَّةٍ وَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَنْبَتْنَا فِيهَا مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ﴾این سوره به یکی از جنبه¬های ااما مشتمل بر حکمت و موعظه و نصیحت هست. حقوق عجاز و معجزات قرآن یعنی نیروی جاذبه اشاره دارد. آیات 19-12 تموالدین و شناخت جهان هستی یکی دیگر از نکات آموزنده این سوره است.

== محتوا و موضوعات  ==

سوره لقمان با مختصر بود بودن آیاتش به موضوعاتی همچون مبحث خداشناسی و توحید و نفی شرک، معاد و احوال قیامت، احترام به والدین و وسعت جهان هستی پرداخته است.

فضائل، خواص و ثواب قرائت

---

سوره لقمان فضائل و ثواب خاص خود را دارد؛ از محمدبن علی علیه السلام روایت شده است که آن حضرت فرمود: هرکس سوره لقمان را در هرشب بخواند، خداوند ملائکه را مأمور می کند که در آن شب از وی در مقابل شیطان و سربازانش تا صبح حمایت کنند. اما اگر روز آن را تلاوت کند، تمام روز تا شب از وی محافظت می کنند. ثواب الاعمال، ص 139

[[محمدبن عبدالله علیه و آله فرمود: هرکه این سوره را بخواند روز قیامت، لقمان رفیق او خواهد بود و ده برابر تعداد کسانی که امر به معروف و نهی از منکر میکنند برایش ثواب نوشته می شود هرکه آن را بنویسد و در آب بشوید و آب آن را به کسی که بیماری داخلی دارد بخوراند، بیماری او شفا می یابد؛ و هرکه خونریزی داشته باشد و این سوره را نوشته در جایی که دچار خونریزی شده آویزان کند، به اذن خداوند تعالی خونریزی او قطع می شود. [[جعفربن محمدعلیه السلام می فرماید: هرکس آن را بنویسد و آب آن را به بیماری که ناراحتی داخلی یا هر بیماری دیگری داشته باشد شفا پیدا می¬کند و تب وی قطع می گردد و هر گزندی به اذن خدا از او دور می شود.

محل و زمان نزول

---

این سوره در مکه نازل شده است.

ویژگی

• در ترتیب نزول پنجاه و هفتمین و در ترتیب قرآن کریم سی و یکمین سوره است.
• در ترتیب نزول پنجاه و هفتمین و در ترتیب قرآن کریم سی و یکمین سوره است.
• پس از سوره صافات و پیش از سوره سبا در مکه نازل شده است. ولی آیات 29-28-27 آن مدنی به حساب می آید.
• از نظر کمیت از سور مثانی و مقدار کمتری از یک [[حزب قرآن است
• هفدهمین سوره ای است که با حروف مقطعه آغاز شد.