جریان های مذهبی مصر

مسجد احمد بن طولون

مصر یکی از کهن‌ترین کشورهای جهان با تمدنی چند هزار ساله در جهان عرب است. این کشور واقع در آفریقای شمالی و هم‌مرز با دریای مدیترانه، بین لیبی و نواره غزه قرار دارد و از لحاظ جغرافیایی، جمعیت (345/712/70نفر)، رشد و توسعه اقتصادی، از مهم ترین کشورهای عرب است . مصر در 28 فوریه (1922م) از امپراطوری بریتانیا استقلال یافت و حاکمیت مطلقش را بعد از جنگ دوم جهانی به دست آورد . نژاد و زبان: 99% از مردم جامعه مصر از نژاد حامی هامیتیک (Hamitic) شرقی (مصری، بدوی، بربر) و 1% باقی مانده یونانی، نوبیانی (Nubian) ، ارمنی و دیگر کشورهای اروپایی‌اند که عمده‌ترین آنها فرانسوی و ایتالیایی است . زبان رسمی مردم این کشور عربی است، ولی طبقات تحصیل کرده، عمدتا با زبان انگلیسی و فرانسه آشنا هستند .
مذهب، نقش مهمی در مصر دارد; تقریبا 90% از جمعیت امروز مصر که برابر با 61 میلیون نفر است، از مسلمانان سنی مذهب هستند . کشور مصر، از اوائل ورود اسلام، به مرکز فعالیت های علمی و سیاسی تبدیل گشت و از سرزمین‌های بزرگ اسلام محسوب شد . دانشگاه الازهر که در زمان حکومت فاطمیان، تاسیس شد، نماد علم، سیاست و مذهب شناخته شد و در دفاع از حقوق مردم علیه حکام ظالم و استعمارگران، نقش مهمی داشته است . هدف دانشگاه الازهر در ابتدای تاسیس، نشر و تبلیغ شیعه اسماعیلی در زمان فاطمیان بود، ولی هم اکنون کار اصلی این دانشگاه در مصر، نظارت بر دروس و آموزش های مذهبی کشور است. مصر يکی از مهم‌ترين خواستگاه‌های فعاليت جريان‌های مذهبی سنتی و متجددانه است که در این مقاله به مهم‌ترين جریان‌های مذهبی این کشور اشاره خواهد شد:

جریان‌های سنتی مصر

طریقت‌های صوفیه در مصر

1. شاذلیه
2. خلوتیه
3. رفاعیه
4. احمدیه
5. برهامیه
6. نقشبندیه
7. ادریسیه
8. تیجانیه
9. خلیلیه
10. رحیمیه
11. سعدیه
12. عزازیه
13. عنانیه
14. قادریه

جامع الازهر

مشایخ الازهر

1.محمد الخرشي (از 1090 هـ / 1679 م تا 1101 هـ/1690 م)
2.إبراهيم البرماوي (از 1101 هـ/1690 م تا 1106 هـ/1695 م)
3.محمد النشرتي (1106 هـ/1695 م تا 1120 هـ/1709 م)
4.عبد الباقي القليني (از 1120 هـ/1709 م تا 1120 هـ/1709 م)
5.محمد شنن (از 1120 هـ/1709 م تا 1133 هـ/1720 م)
6.إبراهيم الفيومي (از 1133 هـ/1720 م تا 1137 هـ/1724 م)
7.عبد الله الشبراوي (از 1137 هـ/1724 م تا 1171 هـ/1758 م)
8.محمد الحفني (از 1171 هـ/1757 م تا 1181 هـ/1767 م)
9.عبد الرؤوف السجيني (از1181 هـ/1767 م تا 1182 هـ/1769 م)
10.أحمد الدمنهوري (از1183 هـ/1769 م تا 1192 هـ/1778 م)
11.أحمد العروسي (از1193 هـ/1793 م تا 1208 هـ/1793 م)
12.عبد الله الشرقاوي (از1208 هـ/1793 م تا 1227 هـ/1812 م)
13.محمد الشنواني (از1227 هـ/1812 م تا 1233 هـ/1817 م)
14.محمد بن أحمد العروسي (از1233 هـ/1818 م تا 1245 هـ/1829 م)
15.أحمد الدمهوجي (از1245 هـ/1830 م تا 1246 هـ/1831 م)
16.حسن العطار (از1246 هـ/1830 م تا 1250 هـ/1834 م)
17.حسن القويسني (از1250 هـ/1834 م تا 1254 هـ/1838 م)
18.أحمد بن عبد الجواد السفطي (از1254 هـ/1838 م تا 1263 هـ/1847 م)
19.إبراهيم الباجوري (از1263 هـ/1847 م تا 1281 هـ/1864 م)
20.مصطفى العروسي (از1281 هـ/1864 م تا 1287 هـ/1870 م)
21.محمد المهدي العباسي (برای بار اول از1287 هـ/1870 م تا 1299 هـ/1881 م)
22.شمس الدين الأنبابي (برای بار اول از1299 هـ/1881 م تا 1299 هـ/1882 م)
23.محمد المهدي العباسي (برای بار دوم از1299 هـ/1882 م تا 1304 هـ/1886 م)
24.شمس الدين الأنبابي (برای بار دوم از1304 هـ/1886 م تا 1312 هـ/1895 م)
25.حسونة النواوي (برای بار اول از1313 هـ/1895 م تا 1317 هـ/1899 م)
26.عبد الرحمن القطب النواوي (از1317 هـ/1899 م تا 1317 هـ/1899 م)
27.سليم البشري (برای بار اول از1317 هـ/1899 م تا 1320 هـ/1903 م)
28.علي الببلاوي (از1320 هـ/1903 م تا 1323 هـ/1905 م)
29.عبد الرحمن الشربيني (از1323 هـ/1905 م تا 1324 هـ/1907 م)
30.حسونة النواوي (برای بار دوم از1324 هـ/1907 م تا 1327 هـ/1909 م)
31.سليم البشري (برای بار دوم از1327 هـ/1909 م تا 1335 هـ/1916 م)
32.محمد أبو الفضل الجيزاوي (از1335 هـ/1917 م تا 1346 هـ/1927 م)
33.محمد مصطفى المراغي (برای بار اول از1346 هـ/1928 م تا 1347 هـ/1929 م)
34.محمد الأحمدي الظواهري (از1348 هـ/1929 م تا 1354 هـ/1935 م)
35.محمد مصطفى المراغي (برای بار دوم از1354 هـ/1935 م تا 1364 هـ/1945 م)
36.مصطفى عبد الرازق (از1365 هـ/1945 م تا 1366 هـ/1947 م)
37.محمد مأمون الشناوي (از1368 هـ/1948 م تا 1369 هـ/1950 م)
38.عبد المجيد سليم (برای بار اول از1369 هـ/1950 م تا 1370 هـ/1951 م)
39.إبراهيم حمروش (از1370 هـ/1951 م تا 1371 هـ/1952 م)
40.عبد المجيد سليم (برای بار دوم از1371 هـ/1952 م تا 1371 هـ/1952 م)
41.محمد الخضر حسين (از1371 هـ/1952 م تا 1373 هـ/1954 م)
42.عبد الرحمن تاج (از1373 هـ/1954 م تا 1378 هـ/1958 م)
43.محمود شلتوت (از1378 هـ/1958 م تا 1383 هـ/1963 م)
44.حسن مأمون (از1348 هـ/ 1964|1964 م تا 1389 هـ/ 1969م)
45.محمد الفحام (از1389 هـ/ 1969 م تا 1393 هـ/ 1973م)
46.عبد الحليم محمود (از1393 هـ/ 1973م تا 1397 هـ/ 1978م)
47.محمد عبد الرحمن بيصار (از1399 هـ/ 1979 م تا 1402 هـ/ 1982م)
48.جاد الحق علي جاد الحق (از1402 هـ/ 1982م تا 1416 هـ|1416هـ/ 1996م)
49.محمد سيد طنطاوي (از1416 هـ/ 1996م تا 1431 هـ/ 2010م)
50.أحمد الطيب (از1431 هـ/2010 م تا الآن)

جریان‌های سلفی

1. السلفية التقلیدیة(محمد الخضر الحسین)
2. الجمعية الشرعية لتعاون العاملين بالكتاب و السنة(محمود خطاب السبکی)
3. جماعة أنصار السنة المحمدية (محمد حامد الفقی)
4. السلفية التقليدية الجديدة (أسامة عبدالعظیم)
5. جماعة التبليغ و الدعوة (ولي الدين الكاندهلوي)

جریان‌های نو ظهور در مصر

جمعیت اخوان المسلمين

تأسیس: 1928 م

رهبران جمعیت اخوان المسلمین

1. حسن البنا اولین رهبر و مؤسس جماعت اخوان المسلمين (1928 - 1949)
2. حسن الهضيبي (1949 - 1973)
3. عمر التلمساني (1973 - 1986)
4. محمد حامد أبو النصر (1986 - 1996)
5. مصطفي مشهور (1996 - 2002)
6. مأمون الهضيبي (2002 - 2004)
7. محمد مهدي عاكف (2004 - 2010)
8. محمد بديع (2010 - 2013)
9. محمود عزت از 2013 تا الآن

جماعة شباب محمد

مؤسس: محمود أبو زيد عثمان
تأسیس: 1939 م

القطبیون

مؤسس: محمد قطب
تأسیس: 1965 م ==جماعة الجهاد الإسلامي مؤسسان:
1. علوى مصطفى (من حى مصر الجديدة)
2. إسماعيل طنطاوى (من حى المنيل)
3. نبيل البرعى (من حى المعادى)
تأسیس: 1964 م

السماویون

مؤسس: شیخ طه السماوی
تأسیس: 1965 م

جماعة التكفير و الهجرة

مؤسس: شکری مصطفی
تأسیس: 1965 م

السلفیون

السلفیة العلمیة

مؤسسان:
1. محمد إسماعيل المقدم
2. سعيد عبد العظيم
3. أبو إدريس
4. أحمد فريد
تأسیس: 1978 م

السلفیة الحرکیة

مؤسسان:
1. دكتر سيد العربي
2. دكتر محمد عبد المقصود
3. شيخ نشأت ابراهيم
تأسیس: 1978 م

السلفية الجهادية

مؤسس: أبوقتادة الفلسطيني
تأسیس: اوائل دهۀ نود میلادی

حزب الله مصر

مؤسس: أحمد طارق المعيد
تأسیس: 1980 م

الجماعة الإسلامية

مؤسسان:
1. أبو العلا ماضي
2. محي الدين عيسى
3. صلاح هاشم
4. كرم زهدي
5. ناجح ابراهيم
6. رفاعي طه
7. أسامة حافظ
تأسیس: نيمۀ دهۀ هفتاد میلادی

حزب التحرير

مؤسس: تقي الدين إبراهيم النبهاني
تأسیس: 1953

الشوقیون

مؤسس: شوقی الشیخ
تأسیس: 1986 م