ابن مسروق
أبو العباس أحمد بن محمد بن مسروق الطوسی او یکی از علمای بزرگ تصوف اهل سنت در قرن سوم هجری بود. ابو عبد الرحمن سلمی در مورد او می گوید:او از قدما و بزرگان مشایخ تصوف بود[۱]. ذهبی نیز در مورد او می گوید:الشیخ الزاهد الجلیل الإمام شیخ الصوفیة[۲].اصل او از طوس ساکن بغداد و شاگردی الحارث المحاسبی،السری السقطی، محمد بن منصور الطوسی، ومحمد بن الحسین البُرجلانی را کرده است.او در حدیث از علی بن الجعد،خلف بن هشام،أحمد بن حنبل،علی بن المدینی، و بعد از آنان نقل کرده است و أبو بكر الشافعی، جعفر الخلدی، حبیب القزاز، مخلد الباقرحی، ابن عبید العسكری، أبو بكر الإسماعیلی و دیگرانی از این دست از او نقل حدیث کرده اند. در مقامات ابن مسروق رویایی منقول از جنید بغدادی است که گروهی در حال حرکت بودند پرسیدم به کجا گفتند به زیارت ابن مسروق گفت چرا گفتند چون او انیس درگاه الهی است[۳].
گفتار
هر كه در اندیشه های دلش نظاره گر خدا باشد، خداوند او را در حركات اعضا حفظ می كند[۴].
خداوند دنیا را با تنهایی عجین کرده است تا انس اطاعت کنندگان فقط با خداوند باشد.
درخت معرفت از آب تفکر سیراب می شود. درخت غفلت از آب جهل سیراب می شود. درخت توبه با آب ندامت سیراب می شود. درخت عشق و محبت از آب توافق، مراقبت وایثار سیراب می شود.
تصوف: خالی از اسراری است که از آن منزه است، و متعلق به آنچه لازمه آن است.
وفات
ابوالعباس بن مسروق در روز یکشنبه 10 صفر سال 298 هجری قمری وفات یافت و 299 گفته شده است.وی در هشتاد و چهار سالگی در قبرستان باب حرب به خاک سپرده شد[۵].