ابوعبدالله رودباری
احمد بن عطاء بن احمد ابوعبدالله رودباری (د ۳۶۹ق/ ۹۷۹ م)، از عرفاست. ایشان بنابر روایتی که ابن عساکر از قول خود او نقل کرده است در ۳۰۳ ق در رودبار بغداد متولد شده است.
زندگی‌نامه
او خواهرزاده عارف نامی ابوعلی رودباری است. وی در بغداد رشد نمود و بزرگ شد بود و روزگار درازی در آنجا به سر برد، اما بعداً به صور از بلاد شام رفت و باقیمانده عمر خود را در آنجا گذرانید. ابوعبدالله رودباری در زمان خویش از مشایخ بزرگ شام بود و در انواع علوم از جمله قرآن و حدیث تبحر داشت و معتقد بود که نوشتن حدیث جهل را از بین می‌برد.
وی از طریق علی بن عبدالله قائنی از امام جعفر صادق (علیه‌السلام) روایت حدیث کرده است.
و از ابوبکر بن ابی داوود سجستانی و یوسف بن یعقوب و کسان دیگر نیز روایت کرده، اما روایت‌های او را خالی از خطا و غلط ندانسته‌اند.
و گروهی نیز از وی روایت حدیث کرده‌اند. ابوعبدالله باکو و ابوالقاسم باوردی با او مصاحبت داشته‌اند.
اختلاف در تاریخ درگذشت
در تاریخ درگذشت ابوعلی رودباری اختلاف است. در حلیة الاولیاء ابونعیم اصفهانی، وفات او در ۳۵۹ ق و در طبقات سلمی، ۳۶۷ ق و در طبقات انصاری، ۳۹۹ ق ذکر شده است، اما قول درست ظاهراً ۳۶۹ ق است که اغلب مؤلفان تاریخ و تراجم آورده‌اند.
تاریخی که در تألیفات ابونعیم و سلمی و انصاری دیده می‌شود، باید تحریف کاتبان باشد، زیرا ابن حجر تاریخ وفات او را به نقل از سلمی همان ۳۶۹ ق ضبط کرده است.
وی در قریه منواث از توابع عکا وفات کرد و جنازه او را به صور حمل کردند و در آنجا دفن شد.
بعضی از منابع مرگ او را در صور دانسته‌اند.
آثار
ابوعبدالله رودباری صاحب تألیفاتی بوده است، از جمله:
- امالی، که شامل ۳ مجلس است و نسخه ای از آن در ظاهریه دمشق نگهداری می شود؛
- الخلع، که به همراه کتاب ادب الفقیر در ظاهریه موجود است؛
- ادب الفقیر؛
- الوصیـة، که نسخه ای از آن در کتابخانه قره چلبی زاده موجود است. اشعاری هم به وی نسبت داده‌اند.
برخی از اقوال او در کتب تراجم و طبقات منقول است و او را درباره قبض و بسط و معنی تصوف و معرفت و شرایط سماع سخنانی است.
منابع
- ابن جوزی عبدالرحمن بن علی، المنتظم، حیدرآباد دکن، ۱۳۵۸ ق.
- ابن حجر عسقلانی احمد بن علی، لسان المیزان، حیدرآباد دکن، ۱۳۲۹ ق.
- ابن عساکر علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، به کوشش عبدالغنی دقر، دمشق، ۱۴۰۵ ق/۱۹۸۴ م.
- ابن ملقن عمر بن علی، طبقات الاولیاء، به کوشش نورالدین شریبه، بیروت، ۱۴۰۶ ق/۱۹۸۶ م.
- ابونعیم اصفهانی احمد بن عبدالله، حلیـة الاولیاء، قاهره، ۱۳۵۷ ق/۱۹۳۸ م.
- انصاری هروی خواجه عبدالله، طبقات الصوفیة، به کوشش عبدالحی حبیبی، کابل، ۱۳۴۱ ش.
- ثعالبی عبدالملک بن محمد، یتیمـة الدهر، بیروت، دارالکتب العلمیـة.
- جامی عبدالرحمن ابن احمد، نفحات الانس، به کوشش محمود عابدی، تهران، ۱۳۷۰ ش.
- خطیب بغدادی احمد بن علی، تاریخ بغداد، قاهره، ۱۳۵۰ ق.
- سلمی محمد بن حسین، طبقات الصوفیـة، لیدن، ۱۹۱۴ م.
- سمعانی عبدالکریم بن محمد، الانساب، حیدرآباد دکن، ۱۴۰۱ ق/۱۹۸۱ م.
- سواس یاسین محمد، فهرس، مجامیع المدرسـة العمریـة فی دار الکتب الظاهریـة، کویت، ۱۴۰۸ ق/۱۹۸۷ م.
- قشیری عبدالکریم بن هوازن، الرسالة القشیریة، به کوشش معروف زریق و علی عبدالحمید بلطه جی، بیروت، ۱۴۰۸ ق/۱۹۸۸ م.
- یاقوت، بلدان.