پرش به محتوا

عصمت: تفاوت میان نسخه‌ها

۷۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۸ مارس ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۸: خط ۳۸:
# در تلقّی و دریافت وحی: {{متن قرآن |وَ إِنَّکَ لَتُلَقَّی الْقُرْآنَ مِنْ لَدُنْ حَکیمٍ عَلیمٍ|سوره = نمل| 6}}
# در تلقّی و دریافت وحی: {{متن قرآن |وَ إِنَّکَ لَتُلَقَّی الْقُرْآنَ مِنْ لَدُنْ حَکیمٍ عَلیمٍ|سوره = نمل| 6}}
# در ضبط و نگهداری وحی: {{متن قرآن |سَنُقْرِئُکَ فَلا تَنْسی|سوره = اعلی|آیه = 6}}
# در ضبط و نگهداری وحی: {{متن قرآن |سَنُقْرِئُکَ فَلا تَنْسی|سوره = اعلی|آیه = 6}}
# در مرحله تبلیغ و تعلیم وحی: {{متن قرآن |وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی إِنْ هُوَ إِلا وَحْیٌ یُوحی<ref>نجم/ 4- 3</ref>}}
# در مرحله تبلیغ و تعلیم وحی: {{متن قرآن |وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی إِنْ هُوَ إِلا وَحْیٌ یُوحی|سوره = نجم|آیه = 4- 3}}
#
#


خط ۴۸: خط ۴۸:
بعضی از دانشمندان مانند [[شیخ مفید]] و [[سید مرتضی علم الهدی|سیّد مرتضی]] و [[علامه حلی]] آن را موهبت الهی می‌‏دانند.  
بعضی از دانشمندان مانند [[شیخ مفید]] و [[سید مرتضی علم الهدی|سیّد مرتضی]] و [[علامه حلی]] آن را موهبت الهی می‌‏دانند.  


شیخ مفید: العصمة تفضل من الله تعالی علی من علم أنه یتمسک بعصمته<ref>تصحیح‏ الاعتقاد، ص 128</ref> قال السید المرتضی رحمه الله فی کتاب الغرر و الدرر:" أن العصمة هی اللطف الذی یفعله الله تعالی فیختار العبد عنده الامتناع من فعل القبیح"<ref>بحارالانوار، ج 17، ص 93</ref> و به چند آیه استدلال کرده‏اند: وَ إِنَّهُمْ عِنْدَنا لَمِنَ الْمُصْطَفَیْنَ الاخْیارِ<ref>بحارالانوار، ج 17، ص/ 47</ref> وَ لَقَدِ اخْتَرْناهُمْ عَلی عِلْمٍ عَلَی الْعالَمین <ref>دخان/ 32</ref> {{متن قرآن |إِنَّما یُریدُ اللّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً<ref>احزاب/ 33</ref>}}.  
شیخ مفید: العصمة تفضل من الله تعالی علی من علم أنه یتمسک بعصمته<ref>تصحیح‏ الاعتقاد، ص 128</ref> قال السید المرتضی رحمه الله فی کتاب الغرر و الدرر:" أن العصمة هی اللطف الذی یفعله الله تعالی فیختار العبد عنده الامتناع من فعل القبیح"<ref>بحارالانوار، ج 17، ص 93</ref> و به چند آیه استدلال کرده‏اند: وَ إِنَّهُمْ عِنْدَنا لَمِنَ الْمُصْطَفَیْنَ الاخْیارِ<ref>بحارالانوار، ج 17، ص/ 47</ref> {{متن قرآن |وَ لَقَدِ اخْتَرْناهُمْ عَلی عِلْمٍ عَلَی الْعالَمین|سوره = دخان|آیه = 32}}. {{متن قرآن |إِنَّما یُریدُ اللّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً|سوره = احزاب|سوره = 33}}.  


== اگر عصمت موهوبی است، چه افتخاری است ==
== اگر عصمت موهوبی است، چه افتخاری است ==
خط ۵۷: خط ۵۷:
== رابطه عصمت و اختیار ==
== رابطه عصمت و اختیار ==
عصمت اختیار معصوم را سلب نمی‌کند و او قدرت بر گناه دارد و لکن گناه را انجام نمی‌‏دهد.  
عصمت اختیار معصوم را سلب نمی‌کند و او قدرت بر گناه دارد و لکن گناه را انجام نمی‌‏دهد.  
چنان‌که ما انسان‌‏ها در برخی از کارها معصوم هستیم. مانند انتحار، لخت بیرون آمدن، خود را به آتش افکندن. {{متن قرآن |وَ اجْتَبَیْناهُمْ وَ هَدَیْناهُمْ إِلی صِراطٍ مُسْتَقیمٍ ذلِکَ هُدَی اللَّهِ یَهْدی بِهِ مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ لَوْ أَشْرَکُوا لَحَبِطَ عَنْهُمْ ما کانُوا یَعْمَلُون<ref>انعام/ 87- 88</ref>}}.
چنان‌که ما انسان‌‏ها در برخی از کارها معصوم هستیم. مانند انتحار، لخت بیرون آمدن، خود را به آتش افکندن. {{متن قرآن |وَ اجْتَبَیْناهُمْ وَ هَدَیْناهُمْ إِلی صِراطٍ مُسْتَقیمٍ ذلِکَ هُدَی اللَّهِ یَهْدی بِهِ مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ لَوْ أَشْرَکُوا لَحَبِطَ عَنْهُمْ ما کانُوا یَعْمَلُون|سوره = انعام|آیه = 87- 88 }}.


== عصمت پیامبران= =
== عصمت پیامبران= =
خط ۷۳: خط ۷۳:


همچنین واژه <big>ذنب</big> به معناى کارى است که پى آمدى ناگوار دارد و بر این اساس، مبارزات پیامبر اکرم با بت‌پرستى را نیز می‌‌توان از زبان مشرکان، ذنبى نابخشودنى به شمار آورد، <ref>عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۱۶۰؛ تفسیر نورالثقلین، ج ۵، ص ۵۶؛ مجمع البیان، ج ۹، ص ۱۴۲ و المیزان، ج ۱۸، ص ۲۵۳</ref> که به گفتهٔ قرآن کریم خداوند با فتح مکه این گناه را می‌‌بخشاید و پیامبرش را از پیامدهاى ناگوار آن ایمن سازد:
همچنین واژه <big>ذنب</big> به معناى کارى است که پى آمدى ناگوار دارد و بر این اساس، مبارزات پیامبر اکرم با بت‌پرستى را نیز می‌‌توان از زبان مشرکان، ذنبى نابخشودنى به شمار آورد، <ref>عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۱۶۰؛ تفسیر نورالثقلین، ج ۵، ص ۵۶؛ مجمع البیان، ج ۹، ص ۱۴۲ و المیزان، ج ۱۸، ص ۲۵۳</ref> که به گفتهٔ قرآن کریم خداوند با فتح مکه این گناه را می‌‌بخشاید و پیامبرش را از پیامدهاى ناگوار آن ایمن سازد:
{{متن قرآن |«إِنّا فَتَحْنا لَک فَتْحاً مُبِیناً * لِیغْفِرَ لَک اللّه ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِک وَ ما تَأَخَّرَ وَ یتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیک وَ یهْدِیک صِراطاً مُسْتَقِیماً»<ref>سوره فتح، آیات ۲ـ۱</ref>}}.
{{متن قرآن |«إِنّا فَتَحْنا لَک فَتْحاً مُبِیناً * لِیغْفِرَ لَک اللّه ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِک وَ ما تَأَخَّرَ وَ یتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیک وَ یهْدِیک صِراطاً مُسْتَقِیماً»<ref>سوره = فتح| آیه = ۲ـ۱}}.


۲. از دیدگاه روایات، یکى از نکاتى که در زبان‌شناسى قرآن کریم باید مورد توجه قرار گیرد، این است که برخى از آیات به شیوه «ایاک أعنى وَ اسمَعى یا جارة» نازل شده‌اند<ref>عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۱۶۱؛ بحارالانوار، ج ۱۷، ص ۷۱</ref>. این جمله در زبان عربى تقریباً برابر با ضرب المثلى فارسى است که می‌‌گوید:  
۲. از دیدگاه روایات، یکى از نکاتى که در زبان‌شناسى قرآن کریم باید مورد توجه قرار گیرد، این است که برخى از آیات به شیوه «ایاک أعنى وَ اسمَعى یا جارة» نازل شده‌اند<ref>عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۱۶۱؛ بحارالانوار، ج ۱۷، ص ۷۱</ref>. این جمله در زبان عربى تقریباً برابر با ضرب المثلى فارسى است که می‌‌گوید:  
خط ۸۳: خط ۸۳:
این آیه به هیچ وجه نشانگر دودلى پیامبر نیست؛ بلکه راهى براى تحقیق و جستجو فراروى مخاطبان قرآن کریم قرار می‌دهد و از آنان می‌خواهد که براى برطرف ساختن شک و تردید خود، از دانشمندان [[یهودى]] و [[مسیحی]] که ویژگى‌هاى پیامبر خاتم را می‌دانند، پرسش نمایند<ref>آموزش عقاید، ج ۲ـ۱، ص ۲۵۷</ref>.
این آیه به هیچ وجه نشانگر دودلى پیامبر نیست؛ بلکه راهى براى تحقیق و جستجو فراروى مخاطبان قرآن کریم قرار می‌دهد و از آنان می‌خواهد که براى برطرف ساختن شک و تردید خود، از دانشمندان [[یهودى]] و [[مسیحی]] که ویژگى‌هاى پیامبر خاتم را می‌دانند، پرسش نمایند<ref>آموزش عقاید، ج ۲ـ۱، ص ۲۵۷</ref>.


همچنین در آیه‌اى دیگر، رسول خدا (صلی الله علیه) از این که به خواسته گروهى سست‌ایمان تن داده و آنان را از شرکت در [[جهاد]] معاف داشته است، چنین بازخواست می‌شود: {{متن قرآن |«عَفَا اللّه عَنْک لِمَ أَذِنْتَ لَهُمْ حَتّى یتَبَینَ لَک الَّذِینَ صَدَقُوا وَ تَعْلَمَ الْکاذِبِینَ»<ref> سوره توبه، آیه ۴۳</ref>}} خدایت ببخشاید، چرا پیش از آن که (حال) راستگویان بر تو روشن شود و دروغ‌گویان را بازشناسى به آنان اجازه دادى؟)
همچنین در آیه‌اى دیگر، رسول خدا (صلی الله علیه) از این که به خواسته گروهى سست‌ایمان تن داده و آنان را از شرکت در [[جهاد]] معاف داشته است، چنین بازخواست می‌شود: {{متن قرآن |«عَفَا اللّه عَنْک لِمَ أَذِنْتَ لَهُمْ حَتّى یتَبَینَ لَک الَّذِینَ صَدَقُوا وَ تَعْلَمَ الْکاذِبِینَ|سوره = توبه|آیه = ۴۳}} خدایت ببخشاید، چرا پیش از آن که (حال) راستگویان بر تو روشن شود و دروغ‌گویان را بازشناسى به آنان اجازه دادى؟)


با اندکى تأمل روشن می‌گردد که عتاب و سرزنش این آیه در واقع، دامن‌گیر کسانى است که بدون داشتن عذرى حقیقى، از شرکت در جهاد سرباز می‌زنند و بهانه‌هاى واهى را پشتوانه خانه‌نشینى خود می‌سازند<ref> بحارالانوار، ج ۱۷، ص ۴۶ و المیزان، ج ۹، ص ۲۵۸</ref>. این گروه اگر هم با مخالفت پیامبر روبرو می‌شدند، در تصمیم خود بازنگرى نمی‌کردند و قداست سرسپردگى در برابر فرمان رسول خدا (صلی الله علیه) را نیز در هم می‌شکستند. افزون بر این که حضور این سست ایمانان در جهاد، جز تضعیف روحیه دیگران حاصلى نداشت و چنان که در آیات بعدى همین سوره آمده است، به فساد و تباهى می‌انجامید.
با اندکى تأمل روشن می‌گردد که عتاب و سرزنش این آیه در واقع، دامن‌گیر کسانى است که بدون داشتن عذرى حقیقى، از شرکت در جهاد سرباز می‌زنند و بهانه‌هاى واهى را پشتوانه خانه‌نشینى خود می‌سازند<ref> بحارالانوار، ج ۱۷، ص ۴۶ و المیزان، ج ۹، ص ۲۵۸</ref>. این گروه اگر هم با مخالفت پیامبر روبرو می‌شدند، در تصمیم خود بازنگرى نمی‌کردند و قداست سرسپردگى در برابر فرمان رسول خدا (صلی الله علیه) را نیز در هم می‌شکستند. افزون بر این که حضور این سست ایمانان در جهاد، جز تضعیف روحیه دیگران حاصلى نداشت و چنان که در آیات بعدى همین سوره آمده است، به فساد و تباهى می‌انجامید.
خط ۹۷: خط ۹۷:


=== دلیل عقلی ===  
=== دلیل عقلی ===  
بسیار روشن است که پیامبر (صلی الله علیه) و امام حافظ دین الهی است و اگر انحراف پیدا کند، غرض اصلی دین که هدایت مردم است، صورت نمی‏‌پذیرد و <ref>نقض غرض</ref> می‌شود. از آیه شریفه: {{متن قرآن |لا یَنالُ عَهْدِی الظّالِمینَ<ref>بقره/ 124</ref>}} نیز عصمت امام استفاده می‌‏شود.  
بسیار روشن است که پیامبر (صلی الله علیه) و امام حافظ دین الهی است و اگر انحراف پیدا کند، غرض اصلی دین که هدایت مردم است، صورت نمی‏‌پذیرد و <ref>نقض غرض</ref> می‌شود. از آیه شریفه: {{متن قرآن |لا یَنالُ عَهْدِی الظّالِمینَ|سوره = بقره|آیه = 124}} نیز عصمت امام استفاده می‌‏شود.  


'''انسان‌‏ها بر 4 قسم‌‏اند:'''  
'''انسان‌‏ها بر 4 قسم‌‏اند:'''  
خط ۱۱۱: خط ۱۱۱:
دستور به اطاعت مطلق در آیات ذیل، دلیل بر عصمت است.  
دستور به اطاعت مطلق در آیات ذیل، دلیل بر عصمت است.  


* {{متن قرآن |قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونی<ref>آل عمران/ 31</ref>}}
* {{متن قرآن |قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونی|سوره = آل عمران|آیه = 31}}
* {{متن قرآن |أَطیعُوا اللّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الامْرِ مِنْکُمْ<ref>نساء/ 59</ref>}}
* {{متن قرآن |أَطیعُوا اللّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الامْرِ مِنْکُمْ|آیه = نساء|آیه = 59}}
* {{متن قرآن |مَنْ یُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللّه<ref>نساء/ 80</ref>}}
* {{متن قرآن |مَنْ یُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللّه|نساء|آیه = 80}}
*
*


271 حدیث وارد شده که منظور از اولی الامر ائمه اطهار (علیه السلام) است.  
271 حدیث وارد شده که منظور از اولی الامر ائمه اطهار (علیه السلام) است.  


* {{متن قرآن |فَبِعِزَّتِکَ لاغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعین إِلا عِبادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصینَ<ref>نساء/ ص/ 83- 82</ref>}}
* {{متن قرآن |فَبِعِزَّتِکَ لاغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعین إِلا عِبادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصینَ|سوره = نساء|آیه = 83 - 82}}
* {{متن قرآن |وَ اذْکُرْ عِبادَنا إِبْراهیمَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ أُولِی الایْدی وَ الابْصارِ إِنّا أَخْلَصْناهُمْ بِخالِصَةٍ ذِکْرَی الدّارِ وَ إِنَّهُمْ عِنْدَنا لَمِنَ الْمُصْطَفَیْنَ الاخْیار<ref>نساء/ ص/ 47- 45</ref>}}
* {{متن قرآن |وَ اذْکُرْ عِبادَنا إِبْراهیمَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ أُولِی الایْدی وَ الابْصارِ إِنّا أَخْلَصْناهُمْ بِخالِصَةٍ ذِکْرَی الدّارِ وَ إِنَّهُمْ عِنْدَنا لَمِنَ الْمُصْطَفَیْنَ الاخْیار|سوره = نساء|آیه = 47- 45}}


== پانویس ==
== پانویس ==
confirmed، مدیران
۳۲٬۶۲۶

ویرایش