کاربر:Hoosinrasooli/صفحه تمرین

محمد بن زید یونس قزوینی
نام کامل	جعفر بن ادریس بن محمد بن زید یونس قزوینی
اطلاعات شخصی
محل تولد	قزوین
روز درگذشت	312.ق
محل درگذشت	مکه
دین	اسلام، شیعه
استادان	ابن ماجه قزوینی داود بن سلیمان غازی قزوینی عبدالله بن عمرو بن حکم بغدادی محمد بن هشام مستملی محمد بن غالب بن حرب حمدان بن مغیره
شاگردان	ابوالحسن دارقطنی احمد بن ابراهیم بن علی بن فراس محمد بن حبان بستی
فعالیت‌ها	فقیه محدث شیعی امام حرمین در مکه

جعفر بن ادریس بن محمد بن زید یونس قزوینی، فقیه، محدث شیعی می‌باشد كه به مدت سی سال امام حرمین در مکه بوده است. در قزوین دیده به جهان گشود و به سال 312 هجری در مکه چشم از جهان بست. از راویان حدیث شیعه و از خاندان‌‏های معروف شیعی قزوین است. در زادگاهش نزد اساتید و علمای عصر خویش از جمله ابن ماجه قزوینی و داود بن سلیمان غازی قزوینی علوم اسلامی و مدارج عالی فقه را به انجام رساند.

معرفی اجمالی

جعفر بن ادریس بن محمد بن زید یونس قزوینی، فقیه، محدث شیعی و امام حرمین در مکه بوده است. وی در قزوین دیده به جهان گشود اما از تاریخ تولد او اطلاعی در دست نیست. وفات او در مکه به سال 312 هجری اتفاق افتاده است. وی علوم اسلامی و مدارج عالی فقه را در زادگاهش نزد اساتید و علمای عصر خویش از جمله «ابن ماجه قزوینی» و «داود بن سلیمان غازی قزوینی» به انجام رساند. داود بن سلیمان، از اصحاب امام رضا(علیه السلام) است که وی به واسطه او از امام رضا نقل حدیث می‏‌کند. به گفته رافعی در التدوین، وی از قزوین راهی حج گشت و مکه را محل اقامت خویش برگزید و مجاور آنجا گردید و سی سال امام حرمین بود. در آنجا کرسی تدریس فقه و حدیث برقرار نمود و شاگردانی تربیت کرد.

وی از راویان حدیث شیعه و از خاندان‌‏های معروف شیعی قزوین است که جمع بسیاری از فقهاء و محدثین از این سلسله برخاسته‌‏اند. شاید علت تضعیف و بی ‏اعتباری احادیث او در نگاه صاحب‌نظران سنی، شیعه‏ گری او بوده باشد. ابوالحسن دارقطنی که از علمای بزرگ اهل‌سنت و از شاگردان با واسطه اوست، در کتاب الغرائب حدیثی از او نقل کرده و آن را بی ‏اعتبار دانسته است. ابن‏ حجر نیز وی را فردی نامطمئن معرفی کرده است. وی هم‌چنین در حدیثی از رسول خدا(صلی الله علیه)، محبت علی بن ابی‌طالب(علیه السلام) را نشانه ایمان و کینه آن حضرت را نشانه نفاق معرفی کرده است، اما شمس ‏الدین ذهبی ضمن غریب شمردن این حدیث، به توجیه آن پرداخته است سیر. از آثار او کتاب یا رساله‌‏ای معرفی نشده است.

اساتید

اساتید وی ابن ماجه قزوینی، داود بن سلیمان غازی قزوینی، عبدالله بن عمرو بن حکم بغدادی، محمد بن هشام مستملی، محمد بن غالب بن حرب و حمدان بن مغیره بوده‌اند.

شاگردان

از شاگردان مشهور وی می‌توان ابوالحسن دارقطنی، احمد بن ابراهیم بن علی بن فراس و محمد بن حبان بستی را نام‌برد.

منابع

1. دائره المعارف تشیع، ج5ص379؛
2. التدوین فی اخبار قزوین، رافعی قزوینی، ج2ص275؛
3. لسان المیزان، ابن حجر، ج2ص110 شماره 447.

پانویس

جعفر بن حسین بن علی بن شهریار
نام کامل	جعفر بن حسین بن علی بن شهریار
نام‌های دیگر	ابومحمد مؤمن قمی
اطلاعات شخصی
محل تولد	قم
روز درگذشت	340.ق
محل درگذشت	کوفه
دین	اسلام، شیعه
استادان	محمدبن عبدالله بن جعفر حمیری محمدبن حسن بن احمد بن ولید محمدبن جعفر مؤدب محمدبن جعفر بن احمد بن بطه
شاگردان	احمدبن محمدبن نصر رازی سمسار ابوعلی احمدبن حسین بن احمد بن عمران شیخ صدوق محمد بن بابویه ابوالحسین محمدبن علی بن فضل بن تمام مفید شیخ مفید محمد بن محمد بن نعمان
آثار	کتاب النوادر کتاب المزار فضل الکوفه و مساجدها
فعالیت‌ها	راویان راست‌گوی شیعه

جعفر بن حسین بن علی بن شهریار، معروف به ابومحمد مؤمن قمی، شیخ اهل قم و از راویان راست‌گوی شیعه محسوب می‌گردد. رجال‏‌شناسان، وی را از اساتید امامیه و بزرگ اهل قم معرفی کرده‏‌ا‌ند. شیخ طوسی وی را از جمله راویانی قرار داده که به ‏طور مستقیم از ائمه(علیه السلام) روایت نکرده است. شیخ مفید درکتاب «الاختصاص» احادیث زیادی از او نقل‌ کرده است.

زندگی‌نامه

جعفر بن حسین بن علی بن شهریار، معروف به «ابومحمد مؤمن قمی». شیخ اهل قم و از راویان راست‌گوی شیعه. از تاریخ ولادت او اطلاعی در دست نیست اما بر اساس شواهدی که در شرح‌‏حال او مشهود است، می‏‌توان محل تولد او را در قم دانست. به گفته نجاشی وی اصالتاً اهل قم است، سپس به کوفه منتقل شد و در سال 340 هجری در همین شهر وفات یافت. محل پرورش او در قم بود و در آن‌جا نزد استادان این شهر به استماع حدیث پرداخت و قبل از سفرش به کوفه، از صلاحیت کافی و اعتبار علمی بالایی برخوردار شد به‏‌طوری که رجال‏‌شناسان، وی را از اساتید امامیه و بزرگ اهل قم معرفی کرده‏‌ا‌ند.

وی در قم از مصاحبان ابن ولید قمی ابوجعفر محمد بود، و زمانی‌که به عراق آمد حامل اجازه روایات ابن ‏ولید برای هارون بن موسی تلعکبری بود. برخی از روایات او به ‏طور مستقیم از محمدبن حسن صفار نقل شده، ولی در پاره‌‏ای موارد به واسطه ابن‌‏ولید از صفار روایت کرده است. شیخ طوسی وی را از جمله راویانی قرار داده که به ‏طور مستقیم از ائمه(علیه السلام) روایت نکرده است.

شیخ مفید درکتاب «الاختصاص» احادیث زیادی از او نقل‌ کرده است. هم‌چنین از دیگر کسانی‌که از او روایت کرده است حیدر بن محمدبن نعیم معروف به ابواحمد سمرقندی(شاگرد عیاشی) است، و این نشان می‌‏دهدکه شاگردان محمدبن مسعود عیاشی با وی ارتباط داشته‌‏اند.

اساتید

اساتید او «محمدبن عبدالله بن جعفر حمیری»(کاتب امام زمان(عج))، «محمدبن حسن بن احمد بن ولید»، «محمدبن جعفر مؤدب»، و «محمدبن جعفر بن احمد بن بطه» هستند.

شاگردان

شاگردان روایی او «احمدبن محمدبن نصر رازی سمسار»، «ابوعلی احمدبن حسین بن احمد بن عمران»، «شیخ صدوق محمد بن بابویه»، «ابوالحسین محمدبن علی بن فضل بن تمام» و «شیخ مفید محمد بن محمد بن نعمان» هستند.

آثار

تألیفات او «کتاب النوادر»، «کتاب المزار» و «فضل الکوفه و مساجدها» هستند.کتاب‏های او را «ابوالحسین بن تمام» روایت کرده است.

منابع

1. رجال نجاشی، ص123 شماره 317؛
2. رجال الطوسی، ص420 شماره6058؛
3. خلاصه الاقوال، ص91؛
4. رجال ابن داود، ص63؛
5. نقد الرجال تفرشی، ج1ص341 شماره 957؛
6. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص70؛
7. الذریعه، ج24ص325؛
8. الاختصاص، شیخ مفید، صفحات متعدد.

جعفر بن سلیمان قمی
نام کامل	جعفر بن سلیمان قمی
اطلاعات شخصی
محل تولد	قم
روز درگذشت	حدود 320.ق
دین	اسلام، شیعه
استادان	اسماعیل بن محمد زیتونی
شاگردان	محمد بن حسن بن ولید قمی
آثار	ثواب الاعمال
فعالیت‌ها	محدث شیعی

جعفر بن سلیمان قمی، محدث شیعی است که در قم اقامت داشته است. از شاگردی ابن ولید قمی نزد او استفاده می‌‏شود که وی در اواخر عمر در آن‌جا مشغول تربیت شاگرد بوده. ابوالعباس نجاشی نخستین کسی است که او را به آیندگان معرفی نموده و سپس سید بن طاوس برخی از روایاتش را در کتاب‏‌های خود آورده است. به گفته نجاشی وی کتابی با عنوان ثواب الاعمال داشته که شاگرد او محمد بن حسن بن ولید قمی این کتاب را روایت کرده است.

معرفی اجمالی

جعفر بن سلیمان قمی، محدث شیعی. آگاهی ما درباره او ناچیز است از همین ‏روی درباره تاریخ تولد، وفات و چگونگی تحصیلات او نمی‏‌توان سخن قاطعی گفت. از لقب «قمی» بر می‌‏آید که وی در قم اقامت داشت و از شاگردی ابن ولید قمی نزد او استفاده می‌‏شود که وی در اواخر عمر در آن‌جا مشغول تربیت شاگرد بوده و احتمالاً پایان زندگی او نیز در همین شهر بوده است. ابوالعباس نجاشی نخستین کسی است که او را به آیندگان معرفی نموده و سپس سید بن طاوس برخی از روایاتش را در کتاب‏‌های خود آورده است. به گفته نجاشی وی کتابی با عنوان «ثواب الاعمال» داشته که شاگرد او محمد بن حسن بن ولید قمی این کتاب را روایت کرده است. بنابراین ممکن است وی پیش از وفات این شاگرد، زندگی را به سر آورده باشد. در پاره‏ای از منابع روایی هارون بن موسی تلعکبری نیز از او بدون واسطه نقل حدیث نموده است، از این ‏رو ممکن است وی حداقل دهه‌‏های نخستین سده چهارم را درک کرده باشد. در روایاتی که از او بر جای مانده، نام اساتیدش ذکر نشده است. تنها در یک مورد نام استاد او آمده که در آنجا از اسماعیل بن محمد زیتونی نقل حدیث کرده است. صاحب‌نظران درباره ارزش روایات او اتفاق نظر داشته و او را فردی راست‌گو و شیخ اصحاب امامیه در قم لقب داده‌‏اند. از آثار او کتاب «ثواب الاعمال» به ثبت رسیده و اکنون برخی از احادیث آن در جوامع روایی شیعه موجود است. گفتنی است نام او با «جعفر بن سلیمان ضبعی» که از اصحاب امام صادق(علیه السلام) بود، مشترک است. هم‌چنین وی غیر از «جعفر بن سلیمان» از اصحاب امام کاظم(علیه السلام)، و نیز غیر از شخصی به همین نام از اصحاب امام هادی(علیه السلام) است.

اساتید

فقط در یک مورد با نقل حدیث نام استاد خود اسماعیل بن محمد زیتونی را ذکر کرده است.

شاگردان

شاگرد او محمد بن حسن بن ولید قمی تنها کسی است‌که در منابع نام وی ذکر شده است.

آثار

از آثار او کتاب «ثواب الاعمال» به ثبت رسیده و اکنون برخی از احادیث آن در جوامع روایی شیعه موجود است.

منابع

1. رجال نجاشی، ص121 شماره 312؛
2. جمال الاسبوع، سید بن طاوس، ص259؛
3. خلاصه الاقوال، ص91 شماره 16؛
4. جامع الرواه، ج1ص152؛
5. مستدرک الوسایل، ج5ص44 حدیث 5326.

حسین بن مالک بن جامع قمی حمیری
نام کامل	جعفر بن عبدالله بن جعفر بن حسین بن مالک بن جامع قمی حمیری
اطلاعات شخصی
محل تولد	قم
روز درگذشت	حدود 320.ق
دین	اسلام، شیعه
فعالیت‌ها	محدث شیعی

جعفر بن عبدالله بن جعفر بن حسین بن مالک بن جامع قمی حمیری، یکی از محدثین شیعه است. از جمله بزرگان معاصر او محمد بن موسی بن متوکل و علی بن حسین بن بابویه هستند که مشترکاً نزد پدرش شاگردی نموده‏‌اند. اصالتاً عرب یمنی و از قبیله «حمیر»(بر وزن منبر) است که در کوفه سکونت داشتند، اما نیاکان او در قم مسکن گزیدند. وی خود در قم پرورش یافت.

معرفی اجمالی

جعفر بن عبدالله بن جعفر بن حسین بن مالک بن جامع قمی حمیری، محدث شیعی. در باره تاریخ تولد و وفات او گزارشی نرسیده است. برادرش «محمد» حدود 304هجری وفات یافت. هم‌چنین از معاصران او محمد بن موسی بن متوکل و علی بن حسین بن بابویه هستند که مشترکاً نزد پدرش شاگردی نموده‏‌اند. بنابراین می‌‏توان وفات او را در دهه‌‏های نخست سده چهارم حدود 320 هجری تخمین زد. وی اصالتاً عرب یمنی و از قبیله «حمیر»(بر وزن منبر) است که در کوفه سکونت داشتند، اما نیاکان او همراه با ورود سلسله جلیل‏‌القدر اشعری به قم، به این شهر آمدند و در قم مسکن گزیدند. وی خود در قم پرورش یافت و احتمالاً در همین شهر زندگی را به سر آورده است. پدرش از چهره‌‏های برجسته قم و نماینده سفیر دوم محمدبن عثمان عمری بود که در سال297 هجری وارد کوفه شد و برای اهل آن‌جا نقل حدیث کرد و کتاب‌‏های زیادی تصنیف نمود. به گفته نجاشی وی برادرانی به نام‌‏های «حسین»، «احمد» و «محمد» داشته که هرکدام با امام عصر(عج) مکاتبه داشتند. خود او نیز در عصر غیبت صغری می‌‏زیسته و با امام دوازدهم مکاتباتی انجام داده است. اکنون از مکاتبات او چیزی در منابع ذکر نشده، چنان‌که از احادیث او اثری در منابع به چشم نمی‏‌خورد. بنابراین شناسایی اساتید و شاگردان او با توجه به این‌که نام آن‌ها در کتب رجالی نیز نیامده، ممکن نیست. وی ظاهراً دارای اثر تألیفی نبوده است.

منابع

1. رجال نجاشی، ص354 شماره 949، وص219 شماره 573؛
2. خلاصه الاقوال، ص92 شماره 23.

عبدالله بن مغیره بجلی کوفی
نام کامل	جعفر بن علی بن حسن بن علی بن عبدالله بن مغیره بجلی کوفی
اطلاعات شخصی
روز تولد	حدود 275.ق
محل تولد	کوفه
روز درگذشت	حدود 355.ق
دین	اسلام، شیعه
استادان	حسن بن علی کوفی
شاگردان	محمد بن بابویه(شیخ صدوق)
فعالیت‌ها	فقیه، محدث

جعفر بن علی بن حسن بن علی بن عبدالله بن مغیره بجلی کوفی، فقیه و محدث مورد اعتماد شیعی است. شیخ صدوق در کوفه از وی استماع حدیث کرده است. وی در یک خانواده علمی و مذهبی در کوفه دیده به جهان گشود. پدرش «علی» از راویان حدیث و استاد علی بن بابویه قمی بوده است.

زندگی‌نامه

جعفر بن علی بن حسن بن علی بن عبدالله بن مغیره بجلی کوفی، فقیه و محدث مورد اعتماد شیعی. تاریخ تولد و وفات او در هیچ‌یک از منابع ذکر نشده است. برخی از صاحب‌نظران بزرگ(وحید بهبهانی در تعلیقه) احتمال داده است که صاحب شرح حال با «جعفر بن محمد کوفی» متحد است. در این صورت وی می‌بایست جزء آن دسته از راویانی بوده باشد که در عصر بعد از ائمه(یعنی بعد از 255هجری) زندگی می‌کرده، زیرا طوسی در رجال خود نام او را در ردیف این دسته از راویان ذکر کرده است. بنابراین تولد او با توجه به این‌که وی استاد «شیخ صدوق» بوده و طبعاً بخش زیادی از سده چهارم را درک کرده است، می‌بایست در اواسط نیمه دوم سده سوم حدود 275 هجری اتفاق افتاده باشد. در باره وفات او تنها می‌دانیم که وی از معاصران پدر شیخ صدوق یعنی «علی بن بابویه» بوده و هر دو نزد پدر صاحب شرح حال حدیث شنیده‌اند. هم‌چنین با توجه به این‌که شیخ صدوق در کوفه از وی استماع حدیث کرده و مسافرت شیخ صدوق به کوفه در سال 354 هجری در راه بازگشت از سفر حج به وقوع پیوست، می‌توان دریافت که وی حداقل تا این تاریخ حیات داشته است. وی در یک خانواده علمی و مذهبی در کوفه دیده به جهان گشود. پدرش «علی» از راویان حدیث و استاد «علی بن بابویه قمی» بوده است. جد او «حسن» از عالمان حدیث بود و در پرورش علمی او نقش بسزایی داشته است. وی روایات خود را از همین جدش نقل می‌کند. جد اعلای او عبدالله بن مغیره نیز از عالمان سرشناس شیعی و در آغاز از اصحاب امام هفتم شیعیان بوده است اما با دیدن کرامتی از امام هشتم(علیه السلام)، به امامت آن حضرت ایمان آورد و جزء اصحاب امام رضا(علیه السلام) درآمد. از شاگردان او تنها محمد بن بابویه ملقب به شیخ صدوق را می‌شناسیم که در معرفی او به آیندگان و ذکر روایات او دخالت کامل داشته است. از او احادیث فراوانی در کتاب‌های شیخ صدوق نقل شده که برخی از آنها در پاورقی ذکر شده است. وی در تمام این موارد، از جد خود نقل حدیث کرده است مگر در یک مورد(خصال صدوق، ص501 حدیث3) که از پدرش روایت نموده است. بنابراین تنها استاد شناخته شده او جد او حسن بن علی کوفی است که شرح حال او در منابع نیامده است. از آثار تألیفی او چیزی در منابع ذکر نشده است.

استادان

تنها استاد شناخته شده او «حسن بن علی کوفی» است که شرح حال او در منابع نیامده است.

شاگردان

تنها «محمد بن بابویه» ملقب به «شیخ صدوق» را می‌توان بعنوان شاگرد شناخته شده وی معرفی کرد.

منابع

1. جامع الرواه، ج1ص212؛
2. الخصال، ص241 حدیث92، وص501 حدیث3؛
3. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص72؛
4. طرائف المقال، ج1ص162 شماره 823؛
5. علل الشرایع، ج2ص319 باب 5حدیث1، وص365 باب 85حدیث4؛
6. عیون اخبار الرضا(علیه السلام)، ج1ص288 حدیث15؛
7. معجم رجال الحدیث، ج5ص52 شماره 2210؛
8. من لایحضره الفقیه، ج4صص446 و521 و526.