کاربر:Hoosinrasooli/صفحه تمرین
| جعفر بن احمد علوی رقی عریضی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | جعفر بن احمد علوی رقی عریضی |
| اطلاعات شخصی | |
| روز درگذشت | حدود 315.ق |
| دین | اسلام، شیعه |
| استادان |
|
| شاگردان | احمد بن زیاد بن جعفر همدانی |
| فعالیت‌ها | محدث شیعی |
جعفر بن احمد علوی رقی عریضی، محدثی است شیعی. مضامین روایات او در باره تشرف سی تن از رجال شیعه، به محضر امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در ایام حج در سال 293 هجری، و هم‌چنین در باره معراج پیامبر (صلی الله علیه) و برخی مناقب امیرالمؤمنین( علیه السلام) است.
معرفی اجمالی
جعفر بن احمد علوی رقی عریضی، محدث شیعی. در برخی از منابع حدیثی نام پدر او «محمد» آمده است. از لقب «رقی»(به فتح راء و تشدید قاف) بر میآید که وی حداقل مدتی در «رقه» واقع در ساحل فرات نزدیک موصل اقامت داشته است. اما آنطورکه از لقب «عریضی»(به ضم عین و فتح راء) استفاده می‌شود وی اصالتاً اهل «عریض» از روستاهای نزدیک مدینه بوده و ظاهراً نیاکان او از نوادگان امام صادق(علیه السلام) بودهاند. از جزئیات زندگی او هیچ گزارشی در منابع دیده نشده است، بنابراین تاریخ تولد، زمان وفات و چگونگی تحصیلات او بر ما مجهول است. شاید از آن روی که شیخ صدوق با یک واسطه از او نقل حدیث میکند، بتوان وفات او را در اوایل سده چهارم در نظر گرفت. از او احادیث اندکی باقی مانده که آنها را از استادان خود ابوالحسن علی بن احمد عقیقی و ابوعبدالله احمد بن محمد بن خلیل نقل کرده است. مضامین روایات او در باره تشرف سی تن از رجال شیعه، به محضر امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در ایام حج در سال 293 هجری، و هم‌چنین در باره معراج پیامبر(صلی الله علیه) و برخی مناقب امیرالمؤمنین(علیه السلام) است. از شاگردان او احمد بن زیاد بن جعفر همدانی است که خود استاد شیخ صدوق بوده است. وی ظاهراً دارای اثر تألیفی نبوده است.
استادان
ابوالحسن علی بن احمد عقیقی و ابوعبدالله احمد بن محمد بن خلیل از استادان وی هستند.
شاگردان
در میان شاگردان وی تنها احمد بن زیاد بن جعفر همدانی هست که نامش در منابع ذکر شده است.
منابع
- کمال الدین و تمام النعمه، ص470، باب 50 حدیث24؛
- بحارالانوار، ج65صص76 و77؛
- معجم البلدان، ج4ص114 ذیل عریض؛
- طبقات اعلام الشیعه، ج1ص68.
| احمد بن علی ایلاقی قمی | |
|---|---|
| |
| نام کامل | جعفر بن احمد بن علی ایلاقی قمی |
| نام‌های دیگر | ابن رازی |
| اطلاعات شخصی | |
| محل تولد | ازبکستان، شهر ایلاق |
| دین | اسلام، شیعه |
| استادان |
|
| شاگردان |
|
| آثار |
|
| فعالیت‌ها | فقیه، نویسنده و محدث شیعی |
جعفر بن احمد بن علی ایلاقی قمی، معروف به «ابن رازی». فقیه، نویسنده و محدث شیعی در قرن سوم هجری است. معاصران و همبحثان او در ری شیخ صدوق و ابوالقاسم صاحب بن عباد هستند. اصالتاً از تبار ترکان ازبکستان است. بخش نخست زندگی را در زادگاهش سپری کرده است و پس از تحصیلات ابتدایی، به قم آمد و سالیان چندی در آنجا به استماع حدیث پرداخت تا اینکه در فقه و حدیث تبحر یافت و به مقام استادی نائل آمد. سپس به «ری» آمد و این شهر را مسکن دائمی خود قرار داد.
زندگی نامه
جعفر بن احمد بن علی ایلاقی قمی، معروف به «ابن رازی». فقیه، نویسنده و محدث شیعی است. در بعضی از منابع نام جد او قبل از نام پدرش به صورت «جعفر بن علی بن احمد» ذکر شده است. از معاصران و همبحثان او در ری «شیخ صدوق» و «ابوالقاسم صاحب بن عباد» هستند، بنابراین وفات او میبایست در همین حدود و به ظن قوی در ری اتفاق افتاده باشد. از تاریخ تولد او اطلاعی در دست نیست. وی چنان‌که از نسبت «ایلاقی» بر میآید اصالتاً از تبار ترکان ازبکستان است. «ایلاق» یکی از شهرهای آباد و پر رونق بلاد ترک است که در ده فرسخی «شاش» قرار دارد و به شهر «فرغانه»(بر وزن پروانه) متصل است.
وی ظاهراً بخش نخست زندگی را در زادگاهش سپری کرده است و پس از تحصیلات ابتدایی، به قم آمد و سالیان چندی در آنجا به استماع حدیث پرداخت تا اینکه در فقه و حدیث تبحر یافت و به مقام استادی نائل آمد. سپس به «ری» آمد و این شهر را مسکن دائمی خود قرار داد. اقامت دائم او در ری سبب شد تا او را «ابن رازی»(بچه ری) لقب دهند. وی ظاهراً پیش از آنکه به قم و ری عزیمت کند مدتی نیز در بغداد به سر برد و در آنجا ضمن اینکه نزد «سهل بن احمد دیباجی بغدادی» احادیثی شنیده است، کسانی چون «ابوالفتح کراجکی»، «ابن غضائری» و «ابومحمد تلعکبری» نیز از او روایاتی فرا گرفتهاند. وی در قم و ری از اساتیدی چون «احمد بن علی بن ابراهیم بن هاشم»، «حسن بن محمد بن علی بن صدقه قمی»، «حسن بن حمزه علوی قمی»، «محمد بن حسن بن ولید قمی» و «ابوسعید عبدان بن فضل» بهره برده است و مناظرات امام رضا(علیه السلام) با اهل ادیان در حضور خلیفه مأمون عباسی را گزارش کرده است. شیخ صدوق روایات متعددی از او نقل کرده و هر بار با جمله «رضی الله عنه» از او تجلیل نموده است، بنابراین ستایش شیخ صدوق از او، میتواند دلالت بر حسن حال او داشته و از اینکه در منابع رجالی، تصریح به وثاقت او نشده است، نمیتوان چهره علمی او را باعتبار دانست. شیخ ابوالفتح کراجکی نیز که ظاهراً از شاگردان او در بغداد بوده، ستایش بلیغی از شخصیت او به عمل آورده تا آنجا که وی را «عظیم الشأن» و از «بزرگان امامیه» به شمار آورده است. به گفته کراجکی، وی در قم و ری تألیفات فراوانی به رشته تحریر در آورد که تعداد آنها به دویست و بیست اثر میرسد.
اساتید
وی در قم و ری از اساتیدی چون احمد بن علی بن ابراهیم بن هاشم، حسن بن محمد بن علی بن صدقه قمی، حسن بن حمزه علوی قمی، محمد بن حسن بن ولید قمی و ابوسعید عبدان بن فضل بهره برده است
آثار
از جمله تألیفات او «زهد النبی»، «العروس»، «المسلسلات»، «الغایات»، «المانعات من دخول الجنه»، «ادب الامام و المأموم» و «جامع الاحادیث النبویه» هستند. هم‌چنین از دیگر تألیفات او کتاب «نوادر الاثر فی علی خیر البشر» است که حدیث معروف «علی خیر البشر فمن ابی فقد کفر»(علی بهترین مردم است و هر کس باور ندارد کافر است) در آن با سندی صحیح آورده شده است. آثار و تألیفات یادشده هم اکنون موجود و در دسترس است.
شاگردان
از شاگردان وی شیخ ابوالفتح کراجکی، ابن غضائری و ابومحمد تلعکبری را می‌توان نام برد.
منابع
- التوحید، شیخ صدوق، ص88 حدیث1، وص417حدیث1؛
- رجال طوسی، ص418 شماره 6036؛
- الدروع الواقیه، سید بن طاوس، صفحات آخر؛
- طبقات اعلام الشیعه، ج1صص68،69،71 و72؛
- الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج1ص386 شماره 1987، و ج5ص31 شماره 145، و ذیل عناوین کتابها؛
- معجم رجال الحدیث، ج5ص51 شماره 2204؛
- الانساب، سمعانی، ج1ص238، ذیل ایلاقی؛
- معجم المؤلفین، عمر کحاله، ج3ص132.
| جعفر بن احمد بن متیل قمی | |
|---|---|
| |
| نام کامل | جعفر بن احمد بن متیل قمی |
| اطلاعات شخصی | |
| روز تولد | حدود 275 |
| محل تولد | قم |
| روز درگذشت | قبل 369ق |
| محل درگذشت | قم |
| دین | اسلام، شیعه |
| شاگردان |
|
| فعالیت‌ها | فقیه، محدث شیعی |
جعفر بن احمد بن متیل قمی، فقیه، محدث شیعی و از چهرههای برجسته عصر غیبت صغری به شمار می‌رود. از لقب «قمی» بر میآید که وی اهل قم است و ظاهراً زادگاه و محل وفات او نیز در همین شهر بوده است. پدرش «احمد بن متیل قمی» از بزرگان عصر خویش و نماینده نایب دوم امام عصر(عج) در قم بوده است. وضعیت خانوادگی او و چهره‌هایی که از این خاندان برخاستهاند، گویای موقعیت اجتماعی و خوشنام بودن آنها در میان مردم قم است. بنا به گزارش «شیخ طوسی» در کتاب «غیبت»، وی به همراه پدرش سفرهایی به عراق داشته و روابط نزدیکی با نایب دوم امام عصر(عج) داشتند.
زندگی‌نامه
جعفر بن احمد بن متیل قمی، فقیه، محدث شیعی و از چهرههای برجسته عصر غیبت صغری. کنیه او در منابع ذکر نشده است. نام جد او «متیل»(به فتح میم و تشدید یاء) به معنای جنباندن و به حرکت درآوردن است اما علت این نامگذاری بر ما روشن نیست. وی با همه شهرتی که دارد لیکن بیشتر گوشههای زندگی او برای ما نامعلوم است. در باره تاریخ تولد و وفات او نیز اطلاعی در دست نیست. اما با توجه به اینکه وی از اساتید «جعفر بن محمد بن قولویه» بوده است، احتمالاً وفات او اندکی پیش از این تاریخ اتفاق افتاده است. در باره زمان ولادت او تنها می‌توان گفت که وی در 305 هجری هنگامی که نایب دوم امام عصر(عج) در بستر مرگ بود، بر بالین او حضور داشت و در آن زمان چندان از وجاهت لازم برخوردار بود که مردم گمان میکردند مقام نیابت به او واگذار خواهد شد. بنابراین وی در آن زمان از سن کافی برخوردار بود و می‌توان تاریخ ولادت او را در دهههای آخر سده سوم حدود 275 هجری تخمین زد. از لقب «قمی» بر میآید که وی اهل قم است و ظاهراً زادگاه و محل وفات او نیز در همین شهر بوده است. پدرش «احمد بن متیل قمی» از بزرگان عصر خویش و نماینده نایب دوم امام عصر(عج) در قم بوده است. برادران او «محمد» و «علی» هر کدام از اساتید عصر خود بودهاند. برادرزاده او «محمد بن علی بن متیل» از اساتید «شیخ صدوق» و نیز از شاگردان خود او بوده است. هم‌چنین عموی او «حسن بن متیل دقاق» از اساتید «ابن ولید قمی» و «محمد بن قولویه»(پدر جعفر بن قولویه صاحب کامل الزیارات) بوده است. وضعیت خانوادگی او و چهره‌هایی که از این خاندان برخاستهاند، گویای موقعیت اجتماعی و خوشنام بودن آنها در میان مردم قم است. بر پایه گزارش شیخ صدوق در کمال الدین، بسیاری از شیعیان اطراف، وجوهات خویش را به او و پدرش «احمد» میسپردند تا به دست نایب امام عصر(عج) برسد. بنا به گزارش «شیخ طوسی» در کتاب «غیبت»، وی به همراه پدرش سفرهایی به عراق داشته و روابط نزدیکی با نایب دوم امام عصر(عج) داشتند و حتی در بغداد منزلی داشتند که در اواخر عمر سفیر دوم به سبب حادثهای که برای این سفیر پیش آمده بود، تنها از منزل او و پدرش برای وی غذا فرستاده میشد. در باره چگونگی زندگی او بعد از وفات نایب دوم، چندان چیزی دانسته نیست اما این اندازه میدانیم که با روی کار آمدن سفیر سوم «حسین بن روح نوبختی»، او و پدرش هم‌چنان نسبت به مقام نیابت وفادار ماندند. از او در منابع حدیثی و تاریخی، تنها چند گزارش به ما رسیده که در آن نمیتوان اساتید او را شناسایی نمود.
شاگردان
از شاگردان او تنها برادرزادهاش علی بن محمد بن متیل و ابوالقاسم جعفر بن قولویه را در منابع ذکر کرده‌اند.
آثارتالیفی
از او اثر تألیفی معرفی نشده است.
منابع
- کمال الدین و تمام النعمه، ص503، باب 45 گزارشهای33، 34 و 35؛
- الغیبه، طوسی، ص369 گزارشهای 336، 337 و339؛
- طبقات اعلام الشیعه، ج1ص69.