افزودن پیوند

    میکائیل: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌وحدت
    (صفحه‌ای تازه حاوی «'''میکائیل''' جزء چهار فرشته مقرب درگاه الهی است که به امر خداوند مامور روزی هم...» ایجاد کرد)
     
    جز (جایگزینی متن - '[[علی بن موسی (رضا) (ع)' به '[[علی بن موسی (رضا)')
     
    (۲۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    '''میکائیل''' جزء چهار فرشته مقرب درگاه الهی است که به امر خداوند مامور روزی همه خلایق می باشد.  
    '''میکائیل''' جزء چهار فرشته مقرب درگاه الهی است که به امر [[خداوند]] مامور روزی همه خلایق می‌باشد.  
    در احادیث نقل شده است که میکائیل از فرشتگان رحمت و از حاملان عرش الهی و همراه با جبرائیل جزء نخستین فرشتگانی بودند که بر آدم سجده کردند. <ref>خرمشاهی بهاء الدین، «میکال» در دانشنامه قرآنی، ۱۳۷۷ش، ص۲۱۹۵.</ref>
    در احادیث نقل شده است که میکائیل از [[فرشتگان]] رحمت و از حاملان [[عرش|عرش‌الهی]] است. او همراه با [[جبرائیل]] از نخستین فرشتگانی بودند که بر [[حضرت آدم]] سجده کردند.<ref>خرمشاهی بهاء الدین، «میکال» در دانشنامه قرآنی، ۱۳۷۷ش، ص۲۱۹۵.</ref>
    همچنین شرح صدر پیامبر (ص) به‌وسیله این دو فرشته انجام می‌گرفت. <ref>خرمشاهی بهاء الدین، «میکال» در دانشنامه قرآنی، ۱۳۷۷ش، ص۲۱۹۵.
    همچنین نقل شده است که شرح صدر [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)]] به‌وسیله این دو فرشته انجام می‌گرفت.<ref>خرمشاهی بهاء الدین، «میکال» در دانشنامه قرآنی، ۱۳۷۷ش، ص۲۱۹۵.
    </ref>
    </ref>


    ==نام میکائیل در قرآن==
    == فرشتگان تدبیر ==
    نام میکائیل فقط یک بار در قرآن و به نام میکال آمده و دشمنی با او یکی از دلایل کفر برشمرده شده است.
    [[علی بن موسی (رضا)]] در تعبیری از جبرائیل، میکائیل، [[اسرافیل]] و [[عزرائیل]]، با عنوان چهار فرشته تدبیر کننده (المُدَبِّرَاتِ الْأَرْبَعَة) یاد کرده است.<ref>عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج‏2، ص: 3</ref>
    خداوند فرمود: «مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِلَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبْرِيلَ وَمِيكَالَ فَإِنَّ اللَّهَ عَدُوٌّ لِلْكَافِرِينَ» <ref>سوره بقره، آیه 98</ref> یعنی هرکسی هر كه با خدا و فرشتگان و رسولانش و جبرئيل و ميكائيل دشمن باشد [كافر است‏]، و بى‌‏ترديد خدا دشمن كافران است.»


    ==منزلت میکائیل==
    === سرور فرشتگان ===
    میکائیل دارای منزلت عظیمی است. او همراه با سه فرشته دیگر چهار فرشته ای هستند که تدبیر امور عالم به دست آن ها است.
    در برخی از منابع فلسفی و عرفانی از این چهار ملک به عنوان سرور دیگر فرشتگان <ref>میبدی، كشف الأسرار و عدة الأبرار، ج‏1، ص290؛</ref> <ref>صدرالمتالهین، مفاتيح الغيب، ص346</ref> و یا چهار ملک مقرب یاد شده است. <ref>نسفی، بیان التنزیل، ص 184</ref> <ref>امیر سید علی همدانی، اسرار النقطة يا توحيد عارفان، ص191.</ref>
    [[پیامبر (ص)]] فرمود: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى اخْتَارَ مِنْ كُلِّ شَيْ‏ءٍ أَرْبَعَةً اخْتَارَ مِنَ الْمَلَائِكَةِ جَبْرَئِيلَ وَ مِيكَائِيلَ وَ إِسْرَافِيلَ وَ مَلَكَ الْمَوْتِ یعنی خداوند از هر چيز چهار تا را برگزيد: از فرشتگان جبرئيل و ميكائيل و اسرافيل و فرشته مرگ را و... <ref>شیخ صدوق، خصال، ج1، ص 225</ref>  


    ==فرشتگان تدبیر==
    === رؤوس ملائکه ===
    امام رضا (ع) در تعبیری  از جبرائیل، میکائیل، اسرافیل و عزرائیل، با عنوان چهار فرشته تدبیر کننده به (المُدَبِّرَاتِ الْأَرْبَعَة) یاد کرده است. <ref>عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج‏2، ص: 3</ref>
    میکائیل در کنار جبرائیل، اسرافیل و عزرائیل، چهار فرشته مقرب درگاه الهی هستند که از آنها به «[[رؤوس ملائکه]]» تعبیر می‌شود.
    <ref>رجالی تهرانی، فرشتگان تحقیقی قرآنی روایی و عقلی، ۱۳۷۶ش، ص۱۰۵.</ref>


    ===سرور فرشتگان===
    === آفریده شدن از یک تسبیح ===
    همچنین در برخی از منابع فلسفی و عرفانی از این چهار ملک به عنوان سرور دیگر فرشتگان 
    در برخی از احادیث آمده است که میکائیل، جبرائیل و اسرافیل از یک تسبیح آفریده شده‌اند.<ref>طباطبایی سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۷، ص۸.</ref>
    <ref>میبدی، كشف الأسرار و عدة الأبرار، ج‏1، ص290؛</ref> <ref>صدرالمتالهین، مفاتيح الغيب، ص346</ref> و یا چهار ملک مقرب یاد شده است <ref>نسفی، بیان التنزیل، ص 184</ref> <ref>امیر سید علی همدانی، اسرار النقطة يا توحيد عارفان، ص191.</ref>


    ===ملک رزق===
    == نام میکائیل در قرآن ==
    نام میکائیل در منابع دینی به عنوان ملک رزق معرفی شده است که به همه خلایق روزی می دهد.
    نام میکائیل فقط یک بار در قرآن و به نام میکال آمده <ref>رجالی تهرانی، فرشتگان، تحقیقی قرآنی روایی و عقلی، ۱۳۷۶ش، ص۱۰۵.</ref> و دشمنی با او یکی از دلایل کفر برشمرده شده است. خداوند فرمود: «مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِلَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبْرِيلَ وَمِيكَالَ فَإِنَّ اللَّهَ عَدُوٌّ لِلْكَافِرِينَ» (سوره بقره، آیه 98) یعنی هرکسی که با خداوند، فرشتگان، رسولان، جبرئيل و ميكائيل دشمن باشد، [كافر است‏] و بى‌‏ترديد، خدا دشمن [[كافران]] است.»
    <ref>خواجه نصیر طوسی، آغاز و انجام، ص 161</ref>؛ <ref>ماوردی، النکت و العیون، ج5، ص361؛</ref> <ref>سیوطی، الإتقان فى علوم القرآن، ج‏2، ص 119</ref>


    ===فرشته رحمت===
    == معناشناسی واژه میکال ==  
    بسیاری از مفسران اهل سنت و عده‌ای از شیعیان، با استناد به روایات، او را فرشته رحمت دانسته‌اند.[۳]
    واژه میکال ریشه عبری دارد که بعدا وارد زبان عربی شده است. [[یهودیان]] و [[مسیحیان]] از او به نام میشل یاد می‌کنند.  
    <ref>زمخشری، کشاف، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۳۹۴</ref> <ref>کاشانی، زبدةالتفاسیر، ۱۴۲۳ق، ج۶، ص۴۶۴،</ref>  <ref>سیری در اسرار فرشتگان، ۱۳۹۳ش، ص۲۴۱.</ref>
    <ref>خزائلی، محمّد، اعلام قرآن، تهران، مؤسسة انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۱ ش، ص ۶۲۸ - ۶۲۹.</ref>


    ==منزلت میکائیل==
    == منزلت میکائیل ==
    میکائیل از فرشتگان مقرب خداوند است که در قرآن
    میکائیل دارای منزلت عظیمی است. او از فرشتگان مقرب الهی است که همراه با سه فرشته دیگر، تدبیر امور عالم به دست آنها است.
    <ref>سوره بقره، آیه۹۸.
    پیامبر (ص) فرمود: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى اخْتَارَ مِنْ كُلِّ شَيْ‏ءٍ أَرْبَعَةً اخْتَارَ مِنَ الْمَلَائِكَةِ جَبْرَئِيلَ وَ مِيكَائِيلَ وَ إِسْرَافِيلَ وَ مَلَكَ الْمَوْتِ یعنی خداوند از هر چيز چهار تا را برگزيد: از فرشتگان، جبرائيل، ميكائيل، اسرافيل و عزرائیل را و... <ref>شیخ صدوق، خصال، ج1، ص 225</ref> همچنین در روایات نقل شده است که لوح‌محفوظ، چهار رکن دارد و میکائیل مظهر رکن اراده در آن است.<ref>ابن فناری، مصباح الانس، ۱۳۷۴ش، ص۴۰۲.</ref>
    </ref> از او با نام «میکال» یاد شده است.<ref>رجالی تهرانی، فرشتگان تحقیقی قرآنی روایی و عقلی، ۱۳۷۶ش، ص۱۰۵.</ref>
    همچنین بر پایه برخی روایات، لوح محفوظ، چهار رکن دارد و میکائیل مظهر رکن اراده در آن است.
    <ref>ابن فناری، مصباح الانس، ۱۳۷۴ش، ص۴۰۲.</ref>


    ===مظهر اسم رب و حامل عرش الهی===
    === ملک رزق ===
    میکائیل مظهر اسم «رب» و از حاملان عرش الهی است.
    نام میکائیل در منابع دینی به عنوان ملک رزق معرفی شده است که به همه خلایق روزی می‌دهد.
    <ref>موسوی خمینی، آداب الصلوة، ۱۳۸۷ش، ص۲۷۵.</ref>
    <ref>خواجه نصیر طوسی، آغاز و انجام، ص 161</ref> <ref>ماوردی، النکت و العیون، ج5، ص361؛</ref> <ref>سیوطی، الإتقان فى علوم القرآن، ج‏2، ص 119</ref>


    ===رووس ملائکه===
    === فرشته رحمت ===
    میکائیل در کنار جبرئیل، اسرافیل و عزرائیل، چهار فرشته مقرب درگاه الهی هستند که از آنها به «رؤوس ملائکه» تعبیر می‌شود.
    بسیاری از مفسران [[اهل سنت]] و برخی از [[شیعیان]] با استناد به روایات، میکائیل را فرشته رحمت دانسته‌اند.<ref>زمخشری، کشاف، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۳۹۴</ref> <ref>کاشانی، زبدةالتفاسیر، ۱۴۲۳ق، ج۶، ص۴۶۴،</ref> <ref> رستمی و آل‌بویه، سیری در اسرار فرشتگان، ۱۳۹۳ش، ص۲۴۱.</ref>
    <ref>رجالی تهرانی، فرشتگان تحقیقی قرآنی روایی و عقلی، ۱۳۷۶ش، ص۱۰۵.</ref>
     
    === مظهر اسم ربّ و حامل عرش الهی ===
    میکائیل مظهر اسم «ربّ» و از حاملان عرش الهی است.
    <ref>موسوی خمینی سید روح‌الله، آداب الصلوة، ۱۳۸۷ش، ص۲۷۵.</ref>


    ===دومین فرشته مقرب درگاه الهی===
    === دومین فرشته مقرب درگاه الهی ===
    در روایات از او پس از جبرئیل به عنوان دومین فرشته مقرب الهی یاد شده است.
    در روایات آمده است که میکائیل پس از جبرائیل دومین فرشته مقرب الهی است.
    <ref>ر.ک، طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۲۶۰.</ref>
    <ref>ر. ک، طباطبایی سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۲۶۰.</ref>


    ===آفریده شدن از یک تسبیح===
    === پیشوای ملائکه ===
    در برخی ا احادیث  آمده است که میکائیل، جبرئیل و اسرافیل از یک تسبیح آفریده شدند. <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۷، ص۸.</ref>
    [[علی بن ابی طالب]] در حدیثی می‌گوید: میکائیل امام [[ملائکه]] است و فرشتگان در [[بیت‌المعمور]] به او اقتدا می‌کنند.<ref>رجالی تهرانی، فرشتگان، تحقیقی قرآنی روایی و عقلی، ۱۳۷۶ش، ص۱۰۵.</ref> [[علی بن الحسین (زین العابدین)(ع)]] نیز در حق او این‌گونه دعا می‌کند که «خدایا بر میکائیل درود بفرست که در پیشگاه تو بلندمرتبه است».<ref>صحیفه سجادیه، ۱۳۸۷ش، دعای سوم، ص۲۰.
    ===پیشوای ملائکه===
    امام علی(ع) در حدیثی می‌گوید میکائیل امام ملائکه است و فرشتگان در بیت المعمور به او اقتدا می‌کنند. <ref>رجالی تهرانی، فرشتگان تحقیقی قرآنی روایی و عقلی، ۱۳۷۶ش، ص۱۰۵.</ref> امام سجاد(ع) نیز در حق او این‌گونه دعا می‌کند که «خدایا بر میکائیل درود بفرست که در پیشگاه تو بلندمرتبه است». <ref>صحیفه سجادیه، ۱۳۸۷ش، دعای سوم، ص۲۰.
    </ref>
    </ref>


    ==معناشناسی میکال==  
    == ماموریت‌های میکائیل ==  
    واژه میکال ریشه عبری دارد و بعدا وارد زبان عربی شده است یهودیان و مسیحیان از او به نام میشل یاد می کنند.  
     
    <ref>خزائلی، محمّد، اعلام قرآن، تهران، مؤسسة انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۱ ش، ص ۶۲۸ - ۶۲۹.</ref>
    === فرشته نزول باران ===
    رسول خدا(ص) فرمود: ... أَمَّا مِیكَائِیلُ فَصَاحِبُ كُلِّ قَطْرَةٍ تَسْقُطُ وَ كُلِّ وَرَقَةٍ تَنْبُتُ وَ كُلِّ وَرَقَةٍ تَسْقُط...صاحب هر قطره بارانی که می‌بارد، هر برگ درختی که رشد می‌کند و هر برگی که فرو می‌افتد، میکائیل است<ref>. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۵۹، ص۲۶۰.</ref> <ref>طباطبایی سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۲۶۰.</ref>همچنین در دیگر روایات نیز میکائیل فرشته موکل بر نزول باران معرفی شده است.<ref>پاکتچی احمد، «اسرافیل» در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۲۸۸.</ref> بنابراین باید گفت که ماموریت اصلی میکائیل مامور حفظ نباتات و نزول باران و برف بر زمین است که منشأ رزق و روزی برای تمام مخلوقات می‌باشد.


    ==ماموریت های میکائیل==  
    === همکاری با فرشتگان در دیگر ماموریت‌ها ===
    میکائیل با دیگر فرشتگان در انجام امر الهی همکاری می‌کند.
    امام صادق(ع) فرمود: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى بَعَثَ أَرْبَعَةَ أَمْلَاكٍ فِی إِهْلَاكِ قَوْمِ لُوطٍ جَبْرَئِیلَ وَ مِیكَائِیلَ وَ إِسْرَافِیلَ وَ كَرُوبِیل‌. خداوند تبارک و تعالی، چهار فرشته جبرائیل، میکائیل، اسرافیل و کروبیل را مأمور کرد تا قوم لوط را هلاک کنند. <ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، نشر اسلامیه، ج۵، ص۵۴۶.</ref>
     
    === مامور پل صراط ===
    میکائیل در [[قیامت]] مأمور می‌شود تا پل صراط را بر روی [[جهنم]] قرار دهد. <ref>طبرسی، مجمع البیان، ترجمه علی کرمی، ۱۳۶۰ش، ج۲۰، ص۴۶۹.</ref>


    ===مامور رزق و روزی===
    === مشارکت میکائیل در دیگر ماموریت‌ها ===
    همان طور که بیان شد میکائیل ماموریت های فاخری دارد که مهم ترین آن ماموریت این فرشته در رساندن ارزاق وروزی به دست خلایق است.
    برای میکائیل مأموریت‌های دیگری نیز ذکر شده است، از جمله:
    رسول خدا(ص) فرمود: ... أَمَّا مِیكَائِیلُ فَصَاحِبُ كُلِّ قَطْرَةٍ تَسْقُطُ وَ كُلِّ وَرَقَةٍ تَنْبُتُ وَ كُلِّ وَرَقَةٍ تَسْقُط...صاحب هر قطره بارانی که می‌بارد، هر برگ درختی که رشد می‌کند و هر برگی که فرو می‌افتد، میکائیل است<ref>. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۵۹، ص۲۶۰.</ref> <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۲۶۰.
    مشارکت در هلاکت [[قوم فرعون]]
    </ref> بنابراین باید گفت که ماموریت اصلی میکائیل حفظ نباتات و نزول باران و برف بر زمین و  روزی رسانی به تمام موجودات است.
    مشارکت در هلاکت [[قوم لوط(ع)]]
    بشارت دادن به ابراهیم(ع) برای ولادت [[اسحاق]]
    دریافت اخبار از اسرافیل و انتقال آنها به جبرائیل
    محفاظت از پیامبر (ص) در [[لیلةالمبیت]]
    یاری مسلمانان در [[جنگ بدر]]
    آوردن [[بُراق]] برای پیامبر (ص) در [[معراج]]
    نماز گزاردن بر پیامبر (ص)
    <ref>ر. ک. هاشمی رفسنجانی، فرهنگ قرآن، ۱۳۸۹ش، ج۳۰، ص۲۳۲-۲۴۳</ref>؛ <ref>پاکتچی، «اسرافیل» در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۲۸۸؛</ref> <ref>رستمی و آل‌بویه، سیری در اسرار فرشتگان، ۱۳۹۳ش، ص۲۳۹-۲۴۵.</ref>


    ===همکاری با فرشتگان در دیگر ماموریت ها===  
    == میکائیل در ادیان دیگر ==
    با این حال این فرشته مقرب خداوند با دیگر فرشتگان در انجام امر الهی همکاری می کند.
    در منابع مسیحی و یهودی نیز میکائیل به عنوان فرشته‌ای بزرگ و مقرب معرفی شده است که گاهی از او به «میشل» یاد می‌شود.<ref>ابراهیم، «جبرئیل» در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ص۵۴۴.</ref> میکائیل نزد یهودیان، مدافع همیشگی قوم یهود تلقی شده و رتبه‌ای بالاتر از جبرائیل دارد.
    در تایید این ادعا روایتی از امام صادق(ع) نقل می شود که فرمود:
    <ref>ابراهیم، «جبرائیل» در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ص۵۴۴.</ref>
    إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى بَعَثَ أَرْبَعَةَ أَمْلَاكٍ فِی إِهْلَاكِ قَوْمِ لُوطٍ جَبْرَئِیلَ وَ مِیكَائِیلَ وَ إِسْرَافِیلَ وَ كَرُوبِیل‌. خداوند تبارک و تعالی، چهار فرشته جبرئیل، میکائیل، اسرافیل  و کروبیل را مأمور کرد تا قوم لوط را هلاک کنند.  
    کتاب مقدس در فصل دهم و دوازدهم از کتاب دانیال، میکائیل را رئیس فرشتگان معرفی می‌کند که به کمک دانیال آمده و او را یاری می‌دهد تا بر دشمنانش پیروز شود.
    <ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی (ط اسلامیه)، ج۵، ص۵۴۶.</ref>
    <ref>کتاب مقدس، کتاب دانیال، فصل دهم بند ۱۳ و ۲۱؛ کتاب دانیال، فصل دوازدهم، بند ۱.</ref> در رساله یهودا نیز میکائیل به‌عنوان رئیس ملائکه درباره جسد [[موسی(ع)]] با شیطان نزاع می‌کند و به او می‌گوید [[یهوه]] تو را توبیخ نماید. <ref>کتاب مقدس، رساله یهودا، بند ۸.</ref> در مکاشفه یوحنا از میکائیل و لشکریانی از فرشتگان یاد می‌کند که با اژدها جنگ می‌کنند.<ref>کتاب مقدس، مکاشفه یوحنا، فصل دوازدهم، بند ۷.</ref>
     
    ===مامور پل صراط===
    در قیامت مأمور گذاشتن پل صراط بر روی دوزخ است. <ref>طبرسی، مجمع البیان، ترجمه علی کرمی، ۱۳۶۰ش، ج۲۰، ص۴۶۹.</ref>


    ===فرشته نزول باران===
    == پانویس ==
    برخی از روایات، او را فرشته موکل بر نزول باران دانسته است. <ref>پاکتچی احمد، «اسرافیل» در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۲۸۸.</ref>
    {{پانویس}}


    ===مشارکت در دیگر ماموریت ها===
    مأموریت‌های دیگری نیز برای او ذکر کرده‌اند، از جمله؛
    مشارکت در هلاکت قوم فرعون
    مشارکت در هلاکت قوم لوط(ع)
    بشارت دادن ابراهیم(ع) به ولادت اسحاق
    دریافت اخبار از اسرافیل و انتقال آنها به جبرئیل
    محفاظت از پیامبر (ص) در لیلةالمبیت
    یاری مسلمانان در جنگ بدر
    آوردن براق برای پیامبر (ص) در معراج
    نماز گزاردن بر پیامبر (ص)
    <ref>ر.ک. هاشمی رفسنجانی، فرهنگ قرآن، ۱۳۸۹ش، ج۳۰، ص۲۳۲-۲۴۳</ref>؛ <ref>پاکتچی، «اسرافیل» در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۲۸۸؛</ref> <ref>رستمی و آل‌بویه، سیری در اسرار فرشتگان، ۱۳۹۳ش، ص۲۳۹-۲۴۵.</ref>


    ==میکائیل در ادیان دیگر==
    [[رده:مفاهیم و اصطلاحات]]
    در منابع مسیحی و یهودی، میکائیل از فرشتگان مقرب و بزرگ است که گاهی از او به «میشل» نیز یاد می‌شود. <ref>ابراهیم، «جبرئیل» در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ص۵۴۴.</ref> میکائیل نزد یهودیان، مدافع همیشگی قوم یهود تلقی شده و رتبه‌ای بالاتر از جبرئیل دارد.
    [[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]]
    <ref>ابراهیم، «جبرئیل» در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ص۵۴۴.</ref>
    [[رده:فرشتگان]]
    کتاب مقدس در فصل دهم و دوازدهم از کتاب دانیال، میکائیل را رئیس فرشتگان معرفی می‌کند که به کمک دانیال آمده و او را یاری می‌دهد تا بر دشمنانش پیروز گردد.
    <ref>کتاب مقدس، کتاب دانیال، فصل دهم بند ۱۳ و ۲۱؛ کتاب دانیال، فصل دوازدهم، بند ۱.</ref>
    در رساله یهودا نیز میکائیل به‌عنوان رئیس ملائکه درباره جسد موسی(ع) با شیطان نزاع می‌کند و به او می‌گوید یهوه تو را توبیخ نماید.
    <ref>کتاب مقدس، رساله یهودا، بند ۸.</ref>  در مکاشفه یوحنا از میکائیل و لشکریانی از فرشتگان یاد می‌کند که با اژدها جنگ می‌کنند.
    <ref>کتاب مقدس، مکاشفه یوحنا، فصل دوازدهم، بند ۷.</ref>

    نسخهٔ کنونی تا ‏۵ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۳۶

    میکائیل جزء چهار فرشته مقرب درگاه الهی است که به امر خداوند مامور روزی همه خلایق می‌باشد. در احادیث نقل شده است که میکائیل از فرشتگان رحمت و از حاملان عرش‌الهی است. او همراه با جبرائیل از نخستین فرشتگانی بودند که بر حضرت آدم سجده کردند.[۱] همچنین نقل شده است که شرح صدر محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا) به‌وسیله این دو فرشته انجام می‌گرفت.[۲]

    فرشتگان تدبیر

    علی بن موسی (رضا) در تعبیری از جبرائیل، میکائیل، اسرافیل و عزرائیل، با عنوان چهار فرشته تدبیر کننده (المُدَبِّرَاتِ الْأَرْبَعَة) یاد کرده است.[۳]

    سرور فرشتگان

    در برخی از منابع فلسفی و عرفانی از این چهار ملک به عنوان سرور دیگر فرشتگان [۴] [۵] و یا چهار ملک مقرب یاد شده است. [۶] [۷]

    رؤوس ملائکه

    میکائیل در کنار جبرائیل، اسرافیل و عزرائیل، چهار فرشته مقرب درگاه الهی هستند که از آنها به «رؤوس ملائکه» تعبیر می‌شود. [۸]

    آفریده شدن از یک تسبیح

    در برخی از احادیث آمده است که میکائیل، جبرائیل و اسرافیل از یک تسبیح آفریده شده‌اند.[۹]

    نام میکائیل در قرآن

    نام میکائیل فقط یک بار در قرآن و به نام میکال آمده [۱۰] و دشمنی با او یکی از دلایل کفر برشمرده شده است. خداوند فرمود: «مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِلَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبْرِيلَ وَمِيكَالَ فَإِنَّ اللَّهَ عَدُوٌّ لِلْكَافِرِينَ» (سوره بقره، آیه 98) یعنی هرکسی که با خداوند، فرشتگان، رسولان، جبرئيل و ميكائيل دشمن باشد، [كافر است‏] و بى‌‏ترديد، خدا دشمن كافران است.»

    معناشناسی واژه میکال

    واژه میکال ریشه عبری دارد که بعدا وارد زبان عربی شده است. یهودیان و مسیحیان از او به نام میشل یاد می‌کنند. [۱۱]

    منزلت میکائیل

    میکائیل دارای منزلت عظیمی است. او از فرشتگان مقرب الهی است که همراه با سه فرشته دیگر، تدبیر امور عالم به دست آنها است. پیامبر (ص) فرمود: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى اخْتَارَ مِنْ كُلِّ شَيْ‏ءٍ أَرْبَعَةً اخْتَارَ مِنَ الْمَلَائِكَةِ جَبْرَئِيلَ وَ مِيكَائِيلَ وَ إِسْرَافِيلَ وَ مَلَكَ الْمَوْتِ یعنی خداوند از هر چيز چهار تا را برگزيد: از فرشتگان، جبرائيل، ميكائيل، اسرافيل و عزرائیل را و... [۱۲] همچنین در روایات نقل شده است که لوح‌محفوظ، چهار رکن دارد و میکائیل مظهر رکن اراده در آن است.[۱۳]

    ملک رزق

    نام میکائیل در منابع دینی به عنوان ملک رزق معرفی شده است که به همه خلایق روزی می‌دهد. [۱۴] [۱۵] [۱۶]

    فرشته رحمت

    بسیاری از مفسران اهل سنت و برخی از شیعیان با استناد به روایات، میکائیل را فرشته رحمت دانسته‌اند.[۱۷] [۱۸] [۱۹]

    مظهر اسم ربّ و حامل عرش الهی

    میکائیل مظهر اسم «ربّ» و از حاملان عرش الهی است. [۲۰]

    دومین فرشته مقرب درگاه الهی

    در روایات آمده است که میکائیل پس از جبرائیل دومین فرشته مقرب الهی است. [۲۱]

    پیشوای ملائکه

    علی بن ابی طالب در حدیثی می‌گوید: میکائیل امام ملائکه است و فرشتگان در بیت‌المعمور به او اقتدا می‌کنند.[۲۲] علی بن الحسین (زین العابدین)(ع) نیز در حق او این‌گونه دعا می‌کند که «خدایا بر میکائیل درود بفرست که در پیشگاه تو بلندمرتبه است».[۲۳]

    ماموریت‌های میکائیل

    فرشته نزول باران

    رسول خدا(ص) فرمود: ... أَمَّا مِیكَائِیلُ فَصَاحِبُ كُلِّ قَطْرَةٍ تَسْقُطُ وَ كُلِّ وَرَقَةٍ تَنْبُتُ وَ كُلِّ وَرَقَةٍ تَسْقُط...صاحب هر قطره بارانی که می‌بارد، هر برگ درختی که رشد می‌کند و هر برگی که فرو می‌افتد، میکائیل است[۲۴] [۲۵]همچنین در دیگر روایات نیز میکائیل فرشته موکل بر نزول باران معرفی شده است.[۲۶] بنابراین باید گفت که ماموریت اصلی میکائیل مامور حفظ نباتات و نزول باران و برف بر زمین است که منشأ رزق و روزی برای تمام مخلوقات می‌باشد.

    همکاری با فرشتگان در دیگر ماموریت‌ها

    میکائیل با دیگر فرشتگان در انجام امر الهی همکاری می‌کند. امام صادق(ع) فرمود: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى بَعَثَ أَرْبَعَةَ أَمْلَاكٍ فِی إِهْلَاكِ قَوْمِ لُوطٍ جَبْرَئِیلَ وَ مِیكَائِیلَ وَ إِسْرَافِیلَ وَ كَرُوبِیل‌. خداوند تبارک و تعالی، چهار فرشته جبرائیل، میکائیل، اسرافیل و کروبیل را مأمور کرد تا قوم لوط را هلاک کنند. [۲۷]

    مامور پل صراط

    میکائیل در قیامت مأمور می‌شود تا پل صراط را بر روی جهنم قرار دهد. [۲۸]

    مشارکت میکائیل در دیگر ماموریت‌ها

    برای میکائیل مأموریت‌های دیگری نیز ذکر شده است، از جمله: مشارکت در هلاکت قوم فرعون مشارکت در هلاکت قوم لوط(ع) بشارت دادن به ابراهیم(ع) برای ولادت اسحاق دریافت اخبار از اسرافیل و انتقال آنها به جبرائیل محفاظت از پیامبر (ص) در لیلةالمبیت یاری مسلمانان در جنگ بدر آوردن بُراق برای پیامبر (ص) در معراج نماز گزاردن بر پیامبر (ص) [۲۹]؛ [۳۰] [۳۱]

    میکائیل در ادیان دیگر

    در منابع مسیحی و یهودی نیز میکائیل به عنوان فرشته‌ای بزرگ و مقرب معرفی شده است که گاهی از او به «میشل» یاد می‌شود.[۳۲] میکائیل نزد یهودیان، مدافع همیشگی قوم یهود تلقی شده و رتبه‌ای بالاتر از جبرائیل دارد. [۳۳] کتاب مقدس در فصل دهم و دوازدهم از کتاب دانیال، میکائیل را رئیس فرشتگان معرفی می‌کند که به کمک دانیال آمده و او را یاری می‌دهد تا بر دشمنانش پیروز شود. [۳۴] در رساله یهودا نیز میکائیل به‌عنوان رئیس ملائکه درباره جسد موسی(ع) با شیطان نزاع می‌کند و به او می‌گوید یهوه تو را توبیخ نماید. [۳۵] در مکاشفه یوحنا از میکائیل و لشکریانی از فرشتگان یاد می‌کند که با اژدها جنگ می‌کنند.[۳۶]

    پانویس

    1. ↑ خرمشاهی بهاء الدین، «میکال» در دانشنامه قرآنی، ۱۳۷۷ش، ص۲۱۹۵.
    2. ↑ خرمشاهی بهاء الدین، «میکال» در دانشنامه قرآنی، ۱۳۷۷ش، ص۲۱۹۵.
    3. ↑ عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج‏2، ص: 3
    4. ↑ میبدی، كشف الأسرار و عدة الأبرار، ج‏1، ص290؛
    5. ↑ صدرالمتالهین، مفاتيح الغيب، ص346
    6. ↑ نسفی، بیان التنزیل، ص 184
    7. ↑ امیر سید علی همدانی، اسرار النقطة يا توحيد عارفان، ص191.
    8. ↑ رجالی تهرانی، فرشتگان تحقیقی قرآنی روایی و عقلی، ۱۳۷۶ش، ص۱۰۵.
    9. ↑ طباطبایی سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۷، ص۸.
    10. ↑ رجالی تهرانی، فرشتگان، تحقیقی قرآنی روایی و عقلی، ۱۳۷۶ش، ص۱۰۵.
    11. ↑ خزائلی، محمّد، اعلام قرآن، تهران، مؤسسة انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۱ ش، ص ۶۲۸ - ۶۲۹.
    12. ↑ شیخ صدوق، خصال، ج1، ص 225
    13. ↑ ابن فناری، مصباح الانس، ۱۳۷۴ش، ص۴۰۲.
    14. ↑ خواجه نصیر طوسی، آغاز و انجام، ص 161
    15. ↑ ماوردی، النکت و العیون، ج5، ص361؛
    16. ↑ سیوطی، الإتقان فى علوم القرآن، ج‏2، ص 119
    17. ↑ زمخشری، کشاف، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۳۹۴
    18. ↑ کاشانی، زبدةالتفاسیر، ۱۴۲۳ق، ج۶، ص۴۶۴،
    19. ↑ رستمی و آل‌بویه، سیری در اسرار فرشتگان، ۱۳۹۳ش، ص۲۴۱.
    20. ↑ موسوی خمینی سید روح‌الله، آداب الصلوة، ۱۳۸۷ش، ص۲۷۵.
    21. ↑ ر. ک، طباطبایی سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۲۶۰.
    22. ↑ رجالی تهرانی، فرشتگان، تحقیقی قرآنی روایی و عقلی، ۱۳۷۶ش، ص۱۰۵.
    23. ↑ صحیفه سجادیه، ۱۳۸۷ش، دعای سوم، ص۲۰.
    24. ↑ . مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۵۹، ص۲۶۰.
    25. ↑ طباطبایی سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۲۶۰.
    26. ↑ پاکتچی احمد، «اسرافیل» در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۲۸۸.
    27. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، نشر اسلامیه، ج۵، ص۵۴۶.
    28. ↑ طبرسی، مجمع البیان، ترجمه علی کرمی، ۱۳۶۰ش، ج۲۰، ص۴۶۹.
    29. ↑ ر. ک. هاشمی رفسنجانی، فرهنگ قرآن، ۱۳۸۹ش، ج۳۰، ص۲۳۲-۲۴۳
    30. ↑ پاکتچی، «اسرافیل» در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۲۸۸؛
    31. ↑ رستمی و آل‌بویه، سیری در اسرار فرشتگان، ۱۳۹۳ش، ص۲۳۹-۲۴۵.
    32. ↑ ابراهیم، «جبرئیل» در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ص۵۴۴.
    33. ↑ ابراهیم، «جبرائیل» در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ص۵۴۴.
    34. ↑ کتاب مقدس، کتاب دانیال، فصل دهم بند ۱۳ و ۲۱؛ کتاب دانیال، فصل دوازدهم، بند ۱.
    35. ↑ کتاب مقدس، رساله یهودا، بند ۸.
    36. ↑ کتاب مقدس، مکاشفه یوحنا، فصل دوازدهم، بند ۷.
    برگرفته از «https://fa.wikivahdat.com/w/index.php?title=میکائیل&oldid=182572»