موسی

از ویکی‌وحدت


موسی
نام حضرت موسى (ع)
نام موسی به عبری מֹשֶׁה
ولادت
زادگاه جوشن • مصر
مدت عمر 120 یا 126سالگی شب بیست و یکم رمضان
محل مبعوث شدن قرن‌های 13 تا 15 پیش از میلاد مسیح
وفات کوه نبو • موأب
علت وفات
نام پدر عمران (عمرام)
نام مادر (اختلافی) یوکابد نحیب افاحیه بوخایید

حضرت موسی (ع) از پیامبران بزرگ بنی اسرائیل است که در دین اسلام و در آیات قرآن کریم توجه ویژه ای به او شده است.

حضرت موسى (ع) سومین پیامبر اولوالعزم و از نسل یعقوب و تبار بنى اسرائیل است. از نسل حضرت ابراهیم (ع) است و با شش واسطه به آن حضرت می‌رسد. او پیامبر صاحب شریعت بود و كتاب آسمانی او تورات است.

وجه تسميه حضرت موسی (ع)

مشهور آن است که موسی صورت عربی لغت عبری موشه است که معنای آن از آب گرفته شده می باشد. این وجه تسمیه برگرفته از آيه دهم از باب دوم سفر خروج تورات است که می گوید: «و چون طفل نمو كرد (دايه) وى را نزد دختر فرعون برد و او را بمنزله پسر شد و وى را موسى نام نهاد زيرا گفت: او را از آب كشيدم».

وجه دیگر را ابن عباس گفته است:

جهت تسميه طفل، به موسى اين است كه ميان درخت و آب افتاده بوده و آب در زبان قبطى (مو) و درخت (سا) است. [۱]

اما سيد عبدالحجت بلاغی با استناد به اینکه در زمان حضرت موسی، دیگرانی هم به این اسم گزارش شده‌اند. در این وجه تسمیه تردید وارد کرده است. [۲]

ولادت حضرت موسى (ع)

حضرت موسی (ع) زمانی به دنیا آمد که روزگار بنی اسرائیل فوق العاده دشوار و ناگوار بود، زیرا فرعون مردان و پسران آنان را به قتل می رساند و زنانشان را زنده می نهاد، اکنون حضرت موسی (ع) به دنیا آمده و مادرش در تکاپوی پنهان کردن نوزاد از نظر جاسوسان فرعونی است در اینجا خداوند متعال به مادر حضرت موسی (ع) دستور می دهد که موسی را شیر داده و هنگامی که بر او بیمناک است وی را به رود افکند و ناراحت نباشد که به زودی حضرت موسی (ع) را به خودش باز می گرداند و از پیامبران الهی قرار می دهد، وقتی مادرش حضرت موسی (ع) را به آب افکند، خاندان فرعون او را از آب گرفتند و همسر فرعون گفت: این نوزاد نور چشم من و تو باشد، مبادا او را به قتل برسانی شاید برای ما سودی داشته باشد و او را فرزند خود قرار دهیم.

خواهر حضرت موسی (ع) به دنبال نوزاد راه افتاد تا از عاقبت او باخبر شود و رسید به دربار فرعون و بدون این که کسی متوجه این موضوع شود به فرعونیان گفت من شما را به خانواده ای راهنمایی می کنم و عهده دار شیر دادن این نوزاد باشد، و آنان پذیرفتند و حضرت موسی را به مادرش دادند در حالی که نمی دانستند این مادر اوست و خداوند با این کار چشم مادرش را روشن ساخت. [۳]

این گونه شد که حضرت موسی در خانه دشمن خویش رشد و نمو یافت و به سن رشد رسید و خداوند متعال بر او حکم و علم داد یعنی عقل، فهم و قدرت بر هدایت جامعه و داوری میان آنها بر حضرت موسی داده شد و این نبود جز به خاطر تقوا و نیکوکاری حضرت موسی (ع) و خداوند پاداش نیکوکاران را این گونه می دهد. [۴]

نسب حضرت موسى (ع)

موسی فرزند عمران از نوادگان یعقوب می‌باشد. نَسَب او تا یعقوب عبارت است از (موسی بن عمران بن یصهر بن یافث بن لاوی بن یعقوب). (او ۵۰۰ سال بعد از ابراهیم خلیل ظهور کرد.) [۵]

موسی نامی است که از دو جزء تشکیل شده یکی «مو» به معنای آب و دیگری «سی» به معنای درخت است. (در روایاتی دیگر نام مادر موسی را یوکابد گفته‌اند) [۶] او را موسی نام نهادند چون گهواره او در کنار درختی در داخل آب بدست آمد. نام مادرش یوخابید [۷] بود که در تورات نیز نامش برده شده است. موسی سه برادر داشت،‌ هارون که بزرگتر از موسی بود و بشر و بشیر که کوچکتر بودند.

قرآن کریم و حضرت موسى (ع)

قرآن کریم يکي از بهترين و مؤثرترين طريق بيداري بشريت را مطالعه تاريخ پيشينيان قرار داده و فرمود: «آيا براي هدايت آنها همين کافي نيست که بسياري از اقوام گذشته را که در عصرهاي پيشين زندگي مي کردند، هلاک کرديم». [۸]

سرگذشت حضرت موسی (ع) نيز پر از درس ها، پندها، عبرت ها و پيام هاي سرنوشت ساز است که هدایت جامعه در گرو نگاهي عميق به اين درس­ها است و لذا در قرآن کريم بارها به اين مطالب اشاره شده است به طوري که حدود 136 مرتبه نام مبارک حضرت موسي (ع) در قرآن ذکر شده و فرعون که نماد استکبار و استثمار و طغيان بود، 74 مرتبه و بني اسرائيل قوم حضرت موسي (ع) 33 مرتبه و یهود و يهوديان حدود 20 مرتبه و بيش از 31 مرتبه اهل کتاب تکرار شده است که بيانگر اهميت رخدادهايي است که در داستان حضرت موسي (ع) و قومش اتفاق افتاده و براي هدايت جامعه سرنوشت ساز است.

فهرست آیات مرتبط با حضرت موسی (ع)

آیات زیر آیاتی هستند که نام حضرت موسی (ع) یا داستانی مرتبط با آن حضرت در آنها ذکر شده است:

سوره بقره، آيه 51-67• سوره بقره، آيه 92 • سوره بقره، آيه 108 • سوره بقره، آيه 136 • سوره بقره، آيه 246-248 •سوره آل عمران، آيه 84 • سوره نساء، آيه 153 • سوره نساء، آيه 164 • سوره مائده، آيه 20-24• سوره انعام، آيه 84 • سوره انعام، آيه 91 • سوره اعراف، آيه 103-104 • سوره یونس، آيه 75-88 • سوره هود، آيه 17 • سوره هود، آيه 96 • سوره ابراهیم، آيه 5-8 • سوره اسراء، آيه 101 • سوره کهف، آيه 60 • سوره مریم، آيه 51 • سوره طه، آيه 9-19 • سوره انبیاء، آيه 48 • سوره شعراء، آيه 43-48• سوره نمل، آيه 7-10 • سوره قصص، آيه 10-20 • سوره احزاب، آيه 7 • سوره احزاب، آيه 69 • سوره صافات، آيه 114 • سوره صافات، آيه 120 • سوره شوری، آيه 13 • سوره زخرف، آيه 46 • سوره نازعات، آيه 15 • سوره اعلی، آيه 19

پانویس

  1. حجة التفاسير و بلاغ الإكسير، (بلاغى سيد عبدالحجت)، جلد اول، ص248
  2. حجة التفاسير و بلاغ الإكسير، (بلاغى سيد عبدالحجت)، جلد اول، ص249
  3. قصص / 3ـ13؛ ر.ک: نجفی خمینی، محمد جواد، تفسیر آسان، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1398ق، ج15، ص136
  4. قصص / 3ـ13؛ ر.ک: نجفی خمینی، محمد جواد، تفسیر آسان، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1398ق، ج15، ص136
  5. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع‌البیان، ج۱، ص۲۱۰
  6. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۱، ص۲۷۴
  7. رضوی، جواد، قصه‌های قرآن، ص۲۸۳
  8. طه / 128