مرگ: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'نامها' به 'نامها') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
|- | |- | ||
|نام‌های دیگر | |نام‌های دیگر | ||
| | |موت • وفات • در گذشت | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''مَرگ''' یعنی انتقال از دنیا به آخرت. مرگ‌از قوانین فراگیر جهان هستی است که همه موجودات طعم آن را خواهند چشید. مَرگ در زیست‌شناسی پایان چرخهٔ زندگی موجودات زنده و در پزشکی به معنای توقف برگشت‌ناپذیر علائم حیاتی است. در معانی دیگر، به قطع و نابودی کامل یک روند یا یک پدیده اشاره می‌کند. | '''مَرگ''' یعنی انتقال از دنیا به آخرت. مرگ‌از قوانین فراگیر جهان هستی است که همه موجودات طعم آن را خواهند چشید. مَرگ در زیست‌شناسی پایان چرخهٔ زندگی موجودات زنده و در پزشکی به معنای توقف برگشت‌ناپذیر علائم حیاتی است. در معانی دیگر، به قطع و نابودی کامل یک روند یا یک پدیده اشاره می‌کند. | ||
مرگ از نظر بالینی به ایستادن ضربان قلب، توقف دم و بازدم و از کار افتادن کامل مغز گفته می‌شود، اما منظر فلسفی تعریف ما از مرگ بر مبنای دیگری استوار است: رسیدن به یک مرحله بی‌بازگشت. | مرگ از نظر بالینی به ایستادن ضربان قلب، توقف دم و بازدم و از کار افتادن کامل مغز گفته می‌شود، اما منظر فلسفی تعریف ما از مرگ بر مبنای دیگری استوار است: رسیدن به یک مرحله بی‌بازگشت. | ||
=معنای مرگ= | == معنای مرگ == | ||
مرگ به معنای مردن است و لسان العرب آن را به <big>ضد حیات</big> معنا کرده است. <ref>ابن منظور، محمد بن مکرم؛ لسان العرب، دار صادر، بیروت، سال: ۱۴۱۴ ق، چاپ: سوم، ج۲، ص۹۱</ref> برخی مرگ را به معنای <big>سکون</big> گرفته اند. <ref>طریحى، فخرالدین؛ مجمع البحرین، کتابفروشى مرتضوى، تهران، ۱۳۷۵ ش، چاپ: سوم، ج۱، ص۱۱۵</ref> | مرگ به معنای مردن است و لسان العرب آن را به <big>ضد حیات</big> معنا کرده است. <ref>ابن منظور، محمد بن مکرم؛ لسان العرب، دار صادر، بیروت، سال: ۱۴۱۴ ق، چاپ: سوم، ج۲، ص۹۱</ref> برخی مرگ را به معنای <big>سکون</big> گرفته اند. <ref>طریحى، فخرالدین؛ مجمع البحرین، کتابفروشى مرتضوى، تهران، ۱۳۷۵ ش، چاپ: سوم، ج۱، ص۱۱۵</ref> | ||
التحقیق درباره معنای موت می‌گوید: مرگ نفی حیات است و حیات در هر چیز به مقتضای خصوصیات وجودیش است. <ref>مصطفوى، حسن؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، سال: ۱۳۶۰ ش، ج۱۱، ص: ۱۹۶</ref> | التحقیق درباره معنای موت می‌گوید: مرگ نفی حیات است و حیات در هر چیز به مقتضای خصوصیات وجودیش است. <ref>مصطفوى، حسن؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، سال: ۱۳۶۰ ش، ج۱۱، ص: ۱۹۶</ref> | ||
[[راغب]] در مفردات مرگ را پنج نوع می‌شمارد. <ref> راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن، دمشق، بیروت، دارالعلم الدار الشامیة، ۱۴۱۲ ق، چاپ: اول، ص: ۷۸۲</ref> | [[راغب]] در مفردات مرگ را پنج نوع می‌شمارد. <ref> راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن، دمشق، بیروت، دارالعلم الدار الشامیة، ۱۴۱۲ ق، چاپ: اول، ص: ۷۸۲</ref> | ||
=علل ترس از مرگ= | == علل ترس از مرگ == | ||
علت ترس از مرگ چند چیز است: | علت ترس از مرگ چند چیز است: | ||
# نشناختن ماهیت مرگ و فنا پنداری آن | |||
# گناه و ذخیره ساختن آتش برای خود | |||
# وابستگی و محبت مفرط به دنیا و تعلقات دنیوی. | |||
=== ابوذر غفاری === | |||
در روایت است که از [[ابوذر غفاری]] پرسیدند: چرا از مرگ می‌ترسیم؟ فرمودند: «لانکم عمرتم الدنیا و اخربتم الاخره. زیراشما دنیای خود را آباد و آخرت را ویران ساختید». <ref>بحارالانوار، ج۶،ص۱۳۷،حدیث ۴۲ </ref> | در روایت است که از [[ابوذر غفاری]] پرسیدند: چرا از مرگ می‌ترسیم؟ فرمودند: «لانکم عمرتم الدنیا و اخربتم الاخره. زیراشما دنیای خود را آباد و آخرت را ویران ساختید». <ref>بحارالانوار، ج۶،ص۱۳۷،حدیث ۴۲ </ref> | ||
یعنی به جای برقراری موازنه بین دنیا و آخرت بیشترین تلاش خود رامصروف خواست‌های گذران دنیا ساختید و از تلاش برای آباد سازی جهان آخرت با اعمال صالحه و ترک گناه دست کشیدید. در نتیجه چون مرگ در رسد از آبادانگاه خود به ویرانکده سیئات می‌روید. در حالی که اگر آن را آباد می‌ساختید به مرگ مشتاق و علاقه‌مند بودید. | یعنی به جای برقراری موازنه بین دنیا و آخرت بیشترین تلاش خود رامصروف خواست‌های گذران دنیا ساختید و از تلاش برای آباد سازی جهان آخرت با اعمال صالحه و ترک گناه دست کشیدید. در نتیجه چون مرگ در رسد از آبادانگاه خود به ویرانکده سیئات می‌روید. در حالی که اگر آن را آباد می‌ساختید به مرگ مشتاق و علاقه‌مند بودید. | ||
== کلام حضرت علی | === کلام حضرت علی === | ||
چنان که [[امیرالمؤمنین(علیه السلام)]] فرمودند: «فوالله لابن ابی طالب انس بالموت من الطفل بثدیی امه؛ به خدا قسم! مرگ برای علی گواراتر از پستان‌های مادر برای کودک است». <ref> بحار الانوار، ج۷۱،ص۷۵ </ref> | |||
چنان که [[امیرالمؤمنین( | |||
== عمومیت و حتمیت مرگ == | |||
مرگ سنّتی همگانی است و بنا بر دیدگاه خداباوران، خداوند بقا و جاودانگی حیات دنیوی را برای هیچ‌کس قرار نداده است و همگی طعم مرگ را خواهند چشید. | مرگ سنّتی همگانی است و بنا بر دیدگاه خداباوران، خداوند بقا و جاودانگی حیات دنیوی را برای هیچ‌کس قرار نداده است و همگی طعم مرگ را خواهند چشید. | ||
| خط ۵۰: | خط ۴۲: | ||
چرا ز خواب و ز طرار می نیازاری؟ چرا ازو که خبر می‌کند کنی آزار؟ <ref> مولوی، جلال‌الدین محمد، دیوان کبیر شمس، طلایه - تهران، چاپ: اول، 1384. غزل 1134</ref> | چرا ز خواب و ز طرار می نیازاری؟ چرا ازو که خبر می‌کند کنی آزار؟ <ref> مولوی، جلال‌الدین محمد، دیوان کبیر شمس، طلایه - تهران، چاپ: اول، 1384. غزل 1134</ref> | ||
=انواع مرگ= | == انواع مرگ == | ||
مرگ گونه‌های متعدّدی دارد: مرگ طبیعی، مرگ ناگهانی یا مفاجات و مرگ انتحاری و [[شهادت]] که مرگ در [[جهاد]] با دشمنان خدا و برترین گونه مرگ است. <ref> بحارالانوار، ج۹۷، ص۸</ref> | مرگ گونه‌های متعدّدی دارد: مرگ طبیعی، مرگ ناگهانی یا مفاجات و مرگ انتحاری و [[شهادت]] که مرگ در [[جهاد]] با دشمنان خدا و برترین گونه مرگ است. <ref> بحارالانوار، ج۹۷، ص۸</ref> | ||
=سکرات مرگ یعنی چه= | == سکرات مرگ یعنی چه == | ||
این کلمه از ریشه «سُکر» است به معنای از کار افتادن عقل انسان. <ref> مفردات راغب، ص۲۳۶</ref> سکرات مرگ همان سختی‌هایی است که هنگام مرگ پیش می‌آیند و آدمی را سرگردان و حیران می‌کنند. <ref> مجمع البیان، ج۹، ص۲۴۰</ref> | این کلمه از ریشه «سُکر» است به معنای از کار افتادن عقل انسان. <ref> مفردات راغب، ص۲۳۶</ref> سکرات مرگ همان سختی‌هایی است که هنگام مرگ پیش می‌آیند و آدمی را سرگردان و حیران می‌کنند. <ref> مجمع البیان، ج۹، ص۲۴۰</ref> | ||
| خط ۶۱: | خط ۵۱: | ||
از این رو، در [[روایات]] آمده است که انسان را سه روز بسیار سخت است: یکی آنگاه که به دنیا می‌آید و این جهان را می‌بیند و دیگر آن روز که می‌میرد و مرگ را می‌بیند و سوم، آن روز که پا به میدان محشر می‌نهد. <ref>بحارالانوار، ج۶، ص۱۵۸</ref> | از این رو، در [[روایات]] آمده است که انسان را سه روز بسیار سخت است: یکی آنگاه که به دنیا می‌آید و این جهان را می‌بیند و دیگر آن روز که می‌میرد و مرگ را می‌بیند و سوم، آن روز که پا به میدان محشر می‌نهد. <ref>بحارالانوار، ج۶، ص۱۵۸</ref> | ||
=دعا برای حفظ ایمان در هنگام مرگ= | == دعا برای حفظ ایمان در هنگام مرگ == | ||
برای در امان ماندن از شر وسوسه‌های [[شیطان]] و حفظ [[ایمان]] در هنگام مرگ در متون و آموزه‌های دینی دستورهای متعدد آمده و تصریح شده که مواظبت بر آنها برای دفع شرارت شیطان مفید است: | برای در امان ماندن از شر وسوسه‌های [[شیطان]] و حفظ [[ایمان]] در هنگام مرگ در متون و آموزه‌های دینی دستورهای متعدد آمده و تصریح شده که مواظبت بر آنها برای دفع شرارت شیطان مفید است: | ||
| خط ۶۹: | خط ۵۸: | ||
# اگر کسی [[اصول اعتقادی]] خود را با دلایل قطعی فرا گیرد و ادله ایمان را با براهین یقینی فراگیرد و آن را با صفای باطن به [[خداوند]] بسپارد و نیت کند که در هنگام مرگ خداوند آن حقایق را به یاد او بیاورد و هنگام مرگ بگوید: «اَللَّهُمَّ یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ إِنِّی أَوْدَعْتُکَ یَقِینِی هَذَا وَ ثَبَاتَ دِینِی وَ أَنْتَ خَیْرُ مُسْتَوْدَعٍ وَ قَدْ أَمَرْتَنَا بِحِفْظِ اَلْوَدَائِعِ فَرُدَّهُ عَلَیَّ وَقْتَ حُضُورِ مَوْتِی؛ خدایا! ای مهربان‌ترین مهربانان همانا من این یقین و استواری دینم را به تو سپردم و تو بهترین امانت‌دار هستی چه تو خود ما را به حفظ امانت‌ها فرمان دادی، پس آن را به گاه فرارسیدن مرگم به من بازگردان.» <ref>قمی، عباس، مفاتیح الجنان، ذیل دعای عدیله</ref> | # اگر کسی [[اصول اعتقادی]] خود را با دلایل قطعی فرا گیرد و ادله ایمان را با براهین یقینی فراگیرد و آن را با صفای باطن به [[خداوند]] بسپارد و نیت کند که در هنگام مرگ خداوند آن حقایق را به یاد او بیاورد و هنگام مرگ بگوید: «اَللَّهُمَّ یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ إِنِّی أَوْدَعْتُکَ یَقِینِی هَذَا وَ ثَبَاتَ دِینِی وَ أَنْتَ خَیْرُ مُسْتَوْدَعٍ وَ قَدْ أَمَرْتَنَا بِحِفْظِ اَلْوَدَائِعِ فَرُدَّهُ عَلَیَّ وَقْتَ حُضُورِ مَوْتِی؛ خدایا! ای مهربان‌ترین مهربانان همانا من این یقین و استواری دینم را به تو سپردم و تو بهترین امانت‌دار هستی چه تو خود ما را به حفظ امانت‌ها فرمان دادی، پس آن را به گاه فرارسیدن مرگم به من بازگردان.» <ref>قمی، عباس، مفاتیح الجنان، ذیل دعای عدیله</ref> | ||
# | # | ||
# از امام صادق( | # از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است که بعد از هر نماز واجب این دعا را بخواند، ایمان او کامل می‌گردد و هنگام مرگ از او زایل و برطرف نگردد. دعا این است: «رَضیتُ بِاللَّهِ رَبّاً، وَبِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وآلِهِ نَبِیّاً، وَبِالإِسْلامِ دیناً وَبِالْقُرآنِ کِتاباً، وَبِالْکَعْبَةِ قِبْلَةً، وَبِعَلِىٍّ وَلِیّاً وَاِماماً، وَبِالْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ وَعَلِىِ بْنِ الْحُسَیْنِ، وَمُحَمَّدِ بْنِ عَلِىٍّ، وَجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ، وَمُوسى بْنِ جَعْفَرٍ وَعَلِىِّ بْنِ مُوسى، وَمُحَمَّدِ بْنِ عَلِىٍّ، وَعَلِىِّ بْنِ مُحَمَّدٍ، وَالْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ وَالْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ، صَلَواتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ اَئِمَّةً اَللّهُمَّ اِنّى رَضیتُ بِهِمْ اَئِمَّةً، فَارْضَنى لَهُمْ، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْءٍ قَدیرٌ؛ خشنودم که پروردگارم خدا است. و محمد(صلی الله علیه) پیغمبرم، و اسلام دینم، و قرآن کتابم، و کعبه قبلهام، و على صاحب اختیار و پیشوای من است و به حسن، و حسین، و على بن الحسین، و محمد بن على، و جعفر بن محمد، و موسى بن جعفر، و على بن موسى، و محمد بن على، و على بن محمد، و حسن بن علی، و حجة بن الحسن صلوات الله علیهم به عنوان پیشوا. خدایا من به پیشوایى ایشان خشنودم، آنان را نیز از من خشنودى ساز که تو بر هر چیز توانایى» <ref>قمی، عباس، مفاتیح الجنان، ذیل دعای عدیله</ref> | ||
# | # | ||
== تلاش شیطان برای سلب ایمان == | |||
=تلاش شیطان برای سلب ایمان= | [[امام صادق(علیه السلام)]] می‌فرماید: «هر گاه مرگ کسی فرا می‌رسد [[ابلیس]] از میان شیاطین دستیارش، افرادی را برمی‌انگیزد تا او را به [[کفر]] فرمان دهند و در دینش به تردید اندازند تا زمانی که روحش از بدن جدا می‌گردد و اگر کسی [[مؤمن]] بود آن شیاطین نمی‌توانند بر او چیره شوند». <ref>کلینی، فروع کافی، ج۳، ص۱۲۳، حدیث ۶</ref> | ||
[[امام صادق( | |||
در [[روایت]] دیگری نیز می‌فرماید: «هر گاه مرگ دوستداران ما فرا می‌رسد شیطان از چپ و راست بر او حاضر می‌گردد تا اینکه او را از اعتقادش بازدارد و خدا مانع او می‌شود، این همان گفته خداست که ﴿یُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَفِی الْآخِرَةِ... ؛ خداوند کسانی را که ایمان آوردند، به خاطر گفتار و اعتقاد ثابتشان، استوار می‌دارد... ﴾<ref>سوره ابراهیم(۱۴):آیه ۲۷</ref>»<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان، ج۱۲، ص۶۴؛ انسان از آغاز تا انجام، ص۷۴–۷۵</ref> | در [[روایت]] دیگری نیز می‌فرماید: «هر گاه مرگ دوستداران ما فرا می‌رسد شیطان از چپ و راست بر او حاضر می‌گردد تا اینکه او را از اعتقادش بازدارد و خدا مانع او می‌شود، این همان گفته خداست که ﴿یُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَفِی الْآخِرَةِ... ؛ خداوند کسانی را که ایمان آوردند، به خاطر گفتار و اعتقاد ثابتشان، استوار می‌دارد... ﴾<ref>سوره ابراهیم(۱۴):آیه ۲۷</ref>»<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان، ج۱۲، ص۶۴؛ انسان از آغاز تا انجام، ص۷۴–۷۵</ref> | ||
=پانویس= | == پانویس == | ||
{{پانویس|4}} | {{پانویس|4}} | ||
[[رده:معاد شناسی]] | [[رده:معاد شناسی]] | ||
[[رده:کلام]] | [[رده:کلام]] | ||
نسخهٔ ۹ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۲۵
| نام | مرگ |
|---|---|
| نام‌های دیگر | موت • وفات • در گذشت |
مَرگ یعنی انتقال از دنیا به آخرت. مرگ‌از قوانین فراگیر جهان هستی است که همه موجودات طعم آن را خواهند چشید. مَرگ در زیست‌شناسی پایان چرخهٔ زندگی موجودات زنده و در پزشکی به معنای توقف برگشت‌ناپذیر علائم حیاتی است. در معانی دیگر، به قطع و نابودی کامل یک روند یا یک پدیده اشاره می‌کند.
مرگ از نظر بالینی به ایستادن ضربان قلب، توقف دم و بازدم و از کار افتادن کامل مغز گفته می‌شود، اما منظر فلسفی تعریف ما از مرگ بر مبنای دیگری استوار است: رسیدن به یک مرحله بی‌بازگشت.
معنای مرگ
مرگ به معنای مردن است و لسان العرب آن را به ضد حیات معنا کرده است. [۱] برخی مرگ را به معنای سکون گرفته اند. [۲] التحقیق درباره معنای موت می‌گوید: مرگ نفی حیات است و حیات در هر چیز به مقتضای خصوصیات وجودیش است. [۳] راغب در مفردات مرگ را پنج نوع می‌شمارد. [۴]
علل ترس از مرگ
علت ترس از مرگ چند چیز است:
- نشناختن ماهیت مرگ و فنا پنداری آن
- گناه و ذخیره ساختن آتش برای خود
- وابستگی و محبت مفرط به دنیا و تعلقات دنیوی.
ابوذر غفاری
در روایت است که از ابوذر غفاری پرسیدند: چرا از مرگ می‌ترسیم؟ فرمودند: «لانکم عمرتم الدنیا و اخربتم الاخره. زیراشما دنیای خود را آباد و آخرت را ویران ساختید». [۵]
یعنی به جای برقراری موازنه بین دنیا و آخرت بیشترین تلاش خود رامصروف خواست‌های گذران دنیا ساختید و از تلاش برای آباد سازی جهان آخرت با اعمال صالحه و ترک گناه دست کشیدید. در نتیجه چون مرگ در رسد از آبادانگاه خود به ویرانکده سیئات می‌روید. در حالی که اگر آن را آباد می‌ساختید به مرگ مشتاق و علاقه‌مند بودید.
کلام حضرت علی
چنان که امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند: «فوالله لابن ابی طالب انس بالموت من الطفل بثدیی امه؛ به خدا قسم! مرگ برای علی گواراتر از پستان‌های مادر برای کودک است». [۶]
عمومیت و حتمیت مرگ
مرگ سنّتی همگانی است و بنا بر دیدگاه خداباوران، خداوند بقا و جاودانگی حیات دنیوی را برای هیچ‌کس قرار نداده است و همگی طعم مرگ را خواهند چشید.
don Juan Matus (دون خوان ماتوس): مرگ هرگز توقف نمی‌کند. فقط گاهی چراغ‌هایش را خاموش می‌کند. [۷]
چرا ز قافله یک کس نمی‌شود بیدار؟ که رخت عُمر ز کی باز می‌برد طرار
چرا ز خواب و ز طرار می نیازاری؟ چرا ازو که خبر می‌کند کنی آزار؟ [۸]
انواع مرگ
مرگ گونه‌های متعدّدی دارد: مرگ طبیعی، مرگ ناگهانی یا مفاجات و مرگ انتحاری و شهادت که مرگ در جهاد با دشمنان خدا و برترین گونه مرگ است. [۹]
سکرات مرگ یعنی چه
این کلمه از ریشه «سُکر» است به معنای از کار افتادن عقل انسان. [۱۰] سکرات مرگ همان سختی‌هایی است که هنگام مرگ پیش می‌آیند و آدمی را سرگردان و حیران می‌کنند. [۱۱]
هر چند مؤمنین نیکوکار، پس از مرگ به جهانی پرنعمت و خوش می‌روند، امّا جدایی روح از بدن به گونه طبیعی سختی‌هایی می‌آورد. [۱۲] از این رو، در روایات آمده است که انسان را سه روز بسیار سخت است: یکی آنگاه که به دنیا می‌آید و این جهان را می‌بیند و دیگر آن روز که می‌میرد و مرگ را می‌بیند و سوم، آن روز که پا به میدان محشر می‌نهد. [۱۳]
دعا برای حفظ ایمان در هنگام مرگ
برای در امان ماندن از شر وسوسه‌های شیطان و حفظ ایمان در هنگام مرگ در متون و آموزه‌های دینی دستورهای متعدد آمده و تصریح شده که مواظبت بر آنها برای دفع شرارت شیطان مفید است:
- خواندن دعای عدیله به هنگام مرگ یا بر بالین شخص در حال مرگ مفید است. [۱۴]
- اگر کسی اصول اعتقادی خود را با دلایل قطعی فرا گیرد و ادله ایمان را با براهین یقینی فراگیرد و آن را با صفای باطن به خداوند بسپارد و نیت کند که در هنگام مرگ خداوند آن حقایق را به یاد او بیاورد و هنگام مرگ بگوید: «اَللَّهُمَّ یَا أَرْحَمَ اَلرَّاحِمِینَ إِنِّی أَوْدَعْتُکَ یَقِینِی هَذَا وَ ثَبَاتَ دِینِی وَ أَنْتَ خَیْرُ مُسْتَوْدَعٍ وَ قَدْ أَمَرْتَنَا بِحِفْظِ اَلْوَدَائِعِ فَرُدَّهُ عَلَیَّ وَقْتَ حُضُورِ مَوْتِی؛ خدایا! ای مهربان‌ترین مهربانان همانا من این یقین و استواری دینم را به تو سپردم و تو بهترین امانت‌دار هستی چه تو خود ما را به حفظ امانت‌ها فرمان دادی، پس آن را به گاه فرارسیدن مرگم به من بازگردان.» [۱۵]
- از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است که بعد از هر نماز واجب این دعا را بخواند، ایمان او کامل می‌گردد و هنگام مرگ از او زایل و برطرف نگردد. دعا این است: «رَضیتُ بِاللَّهِ رَبّاً، وَبِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وآلِهِ نَبِیّاً، وَبِالإِسْلامِ دیناً وَبِالْقُرآنِ کِتاباً، وَبِالْکَعْبَةِ قِبْلَةً، وَبِعَلِىٍّ وَلِیّاً وَاِماماً، وَبِالْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ وَعَلِىِ بْنِ الْحُسَیْنِ، وَمُحَمَّدِ بْنِ عَلِىٍّ، وَجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ، وَمُوسى بْنِ جَعْفَرٍ وَعَلِىِّ بْنِ مُوسى، وَمُحَمَّدِ بْنِ عَلِىٍّ، وَعَلِىِّ بْنِ مُحَمَّدٍ، وَالْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ وَالْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ، صَلَواتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ اَئِمَّةً اَللّهُمَّ اِنّى رَضیتُ بِهِمْ اَئِمَّةً، فَارْضَنى لَهُمْ، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْءٍ قَدیرٌ؛ خشنودم که پروردگارم خدا است. و محمد(صلی الله علیه) پیغمبرم، و اسلام دینم، و قرآن کتابم، و کعبه قبلهام، و على صاحب اختیار و پیشوای من است و به حسن، و حسین، و على بن الحسین، و محمد بن على، و جعفر بن محمد، و موسى بن جعفر، و على بن موسى، و محمد بن على، و على بن محمد، و حسن بن علی، و حجة بن الحسن صلوات الله علیهم به عنوان پیشوا. خدایا من به پیشوایى ایشان خشنودم، آنان را نیز از من خشنودى ساز که تو بر هر چیز توانایى» [۱۶]
تلاش شیطان برای سلب ایمان
امام صادق(علیه السلام) می‌فرماید: «هر گاه مرگ کسی فرا می‌رسد ابلیس از میان شیاطین دستیارش، افرادی را برمی‌انگیزد تا او را به کفر فرمان دهند و در دینش به تردید اندازند تا زمانی که روحش از بدن جدا می‌گردد و اگر کسی مؤمن بود آن شیاطین نمی‌توانند بر او چیره شوند». [۱۷]
در روایت دیگری نیز می‌فرماید: «هر گاه مرگ دوستداران ما فرا می‌رسد شیطان از چپ و راست بر او حاضر می‌گردد تا اینکه او را از اعتقادش بازدارد و خدا مانع او می‌شود، این همان گفته خداست که ﴿یُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَفِی الْآخِرَةِ... ؛ خداوند کسانی را که ایمان آوردند، به خاطر گفتار و اعتقاد ثابتشان، استوار می‌دارد... ﴾[۱۸]»[۱۹]
پانویس
- ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم؛ لسان العرب، دار صادر، بیروت، سال: ۱۴۱۴ ق، چاپ: سوم، ج۲، ص۹۱
- ↑ طریحى، فخرالدین؛ مجمع البحرین، کتابفروشى مرتضوى، تهران، ۱۳۷۵ ش، چاپ: سوم، ج۱، ص۱۱۵
- ↑ مصطفوى، حسن؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، سال: ۱۳۶۰ ش، ج۱۱، ص: ۱۹۶
- ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن، دمشق، بیروت، دارالعلم الدار الشامیة، ۱۴۱۲ ق، چاپ: اول، ص: ۷۸۲
- ↑ بحارالانوار، ج۶،ص۱۳۷،حدیث ۴۲
- ↑ بحار الانوار، ج۷۱،ص۷۵
- ↑ کاستاندا، کارلوس، حقیقتی دیگر بازهم گفت‌وشنودی با دون خوان، ترجمۀ ابراهیم مکلّا تهران: نشر دیدار1382- صفحه 56
- ↑ مولوی، جلال‌الدین محمد، دیوان کبیر شمس، طلایه - تهران، چاپ: اول، 1384. غزل 1134
- ↑ بحارالانوار، ج۹۷، ص۸
- ↑ مفردات راغب، ص۲۳۶
- ↑ مجمع البیان، ج۹، ص۲۴۰
- ↑ بحارالانوار، ج۶، ص۱۵۸
- ↑ بحارالانوار، ج۶، ص۱۵۸
- ↑ قمی، عباس، مفاتیح الجنان، دعای عدیله
- ↑ قمی، عباس، مفاتیح الجنان، ذیل دعای عدیله
- ↑ قمی، عباس، مفاتیح الجنان، ذیل دعای عدیله
- ↑ کلینی، فروع کافی، ج۳، ص۱۲۳، حدیث ۶
- ↑ سوره ابراهیم(۱۴):آیه ۲۷
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان، ج۱۲، ص۶۴؛ انسان از آغاز تا انجام، ص۷۴–۷۵