فانیه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۱ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۴۱

فانیه از فرقه‌های مربوط به جهمیه‌اند.

تقسیم‌بندی

در منابع آمده است که جهمیه دوازده فرقه‌اند که عبارت است از: فانیه، معطله، مرّیسیّه، ملتزمه، واردیه، زنادقه، حرقیه، مخلوقیه، مغیریه، قبریه، واقفیه، لفظیه^[۱].

عقاید

فانیه معتقدند که نباید دربارۀ بقای خداوند و نیز بهشت و جهنم سخنی گفت؛ چون اگر قائل به بقای خداوند و بهشت و جهنم شویم، موجب شرک در اسم و معنا می‌گردیم، زیرا خداوند می‌فرماید: هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِیًّا ^{[مریم–65]}‎؛ «آیا مثل و مانندی برای او می‌یابی؟» یعنی این‌که همنامی برای خداوند نیست. علاوه، پیامبر (صلی‌الله علیه وآله وسلم) فرمود: «تغلق ابواب‏ الجحیم»؛ «درهای دوزخ بسته می‌شود و هرگاه زمان به درازا انجامد، دوزخ خالی گردد و درهای آن بسته شود»^[۲]،^[۳].

وجه تسمیه

در برخی از منابع به وجه تسمیه این فرقه اشاره شده است. جدای از آن، در قرآن آمده است:‏ وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ ^{[زمر–68]}‎؛ «و در صور دمیده می‌‏شود، پس همه کسانی که در آسمان‌ها و زمین‌اند می‌‏‌میرند». در این واقعۀ عظیم؛ بهشت و دوزخ نیز نابود خواهد شد مگر خداوند که حی و قیوم است؛ زیرا که خود فرمود: کُلُّ شَیْ‏ءٍ هالِکٌ إِلَّا وَجْهَهُ ^{[قصص–88]}‎؛ «همه چیز جز ذات (پاک) او فانی می‌شود»^[۴]،^[۵].

پانویس

↑ ابن جوزی ابوالفرج؛ تلبیس ابلیس؛ ص 41.
↑ بیهقی احمد بن حسین؛ فضائل الأوقات؛ بیروت، نشر دار العلمیه؛ ص 37-45.
↑ شیخ مفید؛ الامالی؛ قم، نشر کنگره شیخ مفید؛ سال 1413 قمری؛ ص 230.
↑ مشکور محمد جواد؛ فرهنگ فرق اسلامی؛ مشهد، نشر آستان قدس رضوی؛ سال 1372 شمسی؛ ص .349
↑ هفتاد و سه ملت یا اعتقادات مذاهب؛ کتابى بی‌نام مربوط به قرن ششم هجری قمری؛ با تصحیح محمد جواد مشکور؛ تهران، سال 1341 هجری شمسی؛ ص 68.

[1] ابن جوزی ابوالفرج؛ تلبیس ابلیس؛ ص 41.

[2] بیهقی احمد بن حسین؛ فضائل الأوقات؛ بیروت، نشر دار العلمیه؛ ص 37-45.

[3] شیخ مفید؛ الامالی؛ قم، نشر کنگره شیخ مفید؛ سال 1413 قمری؛ ص 230.

[4] مشکور محمد جواد؛ فرهنگ فرق اسلامی؛ مشهد، نشر آستان قدس رضوی؛ سال 1372 شمسی؛ ص .349

[5] هفتاد و سه ملت یا اعتقادات مذاهب؛ کتابى بی‌نام مربوط به قرن ششم هجری قمری؛ با تصحیح محمد جواد مشکور؛ تهران، سال 1341 هجری شمسی؛ ص 68.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''فانیه''' از فرق مربوط به [[جهمیه]] اند.
+'''فانیه''' از فرقه‌های مربوط به [[جهمیه]]<nowiki/>‌اند.
-==تقسیم بندی==
+== تقسیم‌بندی ==
-در منابع آمده است که جهمیه 12 فرقه اند که عبارت است از: معطله، مریسیه، ملتزمه، واردیه، زنادقه، حرقیه، مخلوقیه، فانیه، مغیریه، قبریه، واقفیه، لفظیه. <ref>ابن جوزی،  تلبیس ابلیس، ص 41</ref>
+در منابع آمده است که جهمیه دوازده فرقه‌اند که عبارت است از: فانیه، [[معطله]]، [[مرّیسیّه]]، [[ملتزمه]]، [[واردیه]]، [[زنادقه]]، [[حرقیه]]، [[مخلوقیه]]، [[مغیریه]]، [[قبریه]]، [[واقفیه]]، [[لفظیه]]<ref>ابن جوزی ابوالفرج؛ تلبیس ابلیس؛ ص 41.</ref>.
-==عقاید==
+== عقاید ==
-فرقه فانیه معتقدند که نباید در باره بقای خداوند و نیز بهشت و جهنم سخنی گفت،  زیرا اگر قایل به  بقاى خداوند و  بهشت و جهنم شویم، موجب شرکت در اسم و معنا می گردیم،  زیرا خداوند می فرماید: هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِیًّا. سوره مریم، آیه 65 یعنى آیا مثل و مانندی برای او می یابی؟ معناى این آیه آن است که همنامى براى خدا نیست. علاوه، پیامبر (ص) فرمود: تغلق ابواب‏ الجحیم. <ref>بهقی احمد بن حسین، فضائل الأوقات ، بیروت، نشر دار العلمیه، ص  37-45،</ref> <ref>شیخ مفید، الامالی، قم، نشر کنگره شیخ مفید، سال 1413 قمری،  ص 230</ref>
+'''فانیه''' معتقدند که نباید دربارۀ بقای [[خداوند]] و نیز [[بهشت]] و [[جهنم]] سخنی گفت؛ چون اگر قائل به بقای خداوند و بهشت و جهنم شویم، موجب [[شرک]] در اسم و معنا می‌گردیم، زیرا خداوند می‌فرماید:{{متن قرآن|هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِیًّا|سوره = مریم|آیه = 65}}؛ «آیا مثل و مانندی برای او می‌یابی؟» یعنی این‌که همنامی برای خداوند نیست. علاوه، [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] فرمود: «تغلق ابواب‏ الجحیم»؛ «درهای دوزخ بسته می‌شود و هرگاه زمان به درازا انجامد، دوزخ خالی گردد و درهای آن بسته شود»<ref>بیهقی احمد بن حسین؛ فضائل الأوقات؛ بیروت، نشر دار العلمیه؛ ص 37-45.</ref>،<ref>شیخ مفید؛ الامالی؛ قم، نشر کنگره شیخ مفید؛ سال 1413 قمری؛ ص 230.</ref>.
-‏یعنى درهاى دوزخ بسته مى‏شود و هرگاه زمان به درازا انجامد دوزخ خالى گردد و درهاى آن بسته شود.
-==وجه تسمیه==
+== وجه تسمیه ==
-در برخی از منابع به وجه تسمیه این فرقه اشاره شده است از این جهت این فرقه را فانیه می نامند زیرا که قرآن می فرماید:‏ «وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ » سوره زمر، آیه 68. و در «صور» دمیده مى‏شود، پس همه کسانى که در آسمان ها و زمین اند مى‏ میرند. در  این حادثه کبرا و واقعه عظمی  بهشت و دوزخ نیز نابود خواهد شد مگر خدا که حیّ و قیوم است. و نیز خدا فرمود: قوله تعالى: « کُلُّ شَیْ‏ءٍ هالِکٌ إِلَّا وَجْهَهُ » سوره  قصص، آیه 88. همه چیز جز ذات (پاک) او فانى مى ‏شود.<ref>شکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 349</ref> <ref>هفتاد و سه ملت يا اعتقادات مذاهب، كتابى بى‏نام مربوط به قرن ششم هجری قمری،  با تصحيح دكتر محمد جواد مشكور، تهران، سال 1341 هجری شمسی، ص 68.
+در برخی از منابع به وجه تسمیه این فرقه اشاره شده است. جدای از آن، در قرآن آمده است:‏ {{متن قرآن|وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ|سوره = زمر|آیه = 68}}؛ «و در صور دمیده می‌‏شود، پس همه کسانی که در آسمان‌ها و زمین‌اند می‌‏‌میرند». در این واقعۀ عظیم؛ بهشت و دوزخ نیز نابود خواهد شد مگر خداوند که حی و قیوم است؛ زیرا که خود فرمود: {{متن قرآن|کُلُّ شَیْ‏ءٍ هالِکٌ إِلَّا وَجْهَهُ|سوره = قصص|آیه = 88}}؛ «همه چیز جز ذات (پاک) او فانی می‌شود»<ref>مشکور محمد جواد؛ فرهنگ فرق اسلامی؛ مشهد، نشر آستان قدس رضوی؛ سال 1372 شمسی؛ ص .349</ref>،<ref>هفتاد و سه ملت یا اعتقادات مذاهب؛ کتابى بی‌نام مربوط به قرن ششم هجری قمری؛ با تصحیح محمد جواد مشکور؛ تهران، سال 1341 هجری شمسی؛ ص 68.</ref>.
-</ref>
-=پانویس=
-[[رده: کلام ]]
+== پانویس ==
-[[رده: مذاهب کلامی ]]
+{{پانویس}}
-<references />
+[[رده:فرق و مذاهب]]