افزودن پیوند

    غیلانیه: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌وحدت
    بدون خلاصۀ ویرایش
    جز (تمیزکاری)
     
    (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    غيلانيه‏ از فرق «مرجئه» و پيرو ابو مروان غيلان بن مسلم دمشقى متوفى در 105 هجرى بودند.
    '''غیلانیه‏''' از فرق «مرجئه» و پیرو [[ابو مروان غیلان بن مسلم دمشقى|ابو‌مروان غیلان بن مسلم دمشقی]] متوفی در 105 هجری بودند.


    ==تاریخچه==
    == تاریخچه ==
    [[قاضى عضد الدين ايجى]] در كتاب «مواقف» گاهى او را مروان و زمانى ابو مروان بن غيلان خوانده و در «فرق الشيعة» نوبختى و «المقالات و الفرق» ابى خلف اشعرى، نام او غيلان بن مروان آمده است و او را از اهل شام دانسته ‏اند. محمد بن اسحاق النديم می گوید که غيلان دارای رسائلى است كه در دو هزار ورقه نوشته شده است. او را متهم كردند كه در جواني اش از پيروان حارث بن سعيد بود. وی در دوران فرمانروایی [[هشام بن عبدالملک]] در ابتدا از نزدیکان دستگاه حکومت بود، اما چون دیگر بار عقائد قدری را آشکار کرد و مردم را بدان فراخواند و همچنین نظریه [[امویان]] در باب خلافت را رد کرد و با سیاست‌های مالی حکومت مخالفت ورزید؛ هشام او را دستگیر کرد و اوزاعى فقيه معروف، به قتل او فتوا داد تا آن که وى را در دروازه كيسان [[دمشق]] به دار آويختند.
    [[قاضى عضدالدین ایجى|قاضی عضدالدین ایجی]] در کتاب «مواقف» گاهی او را مروان و زمانی ابو‌مروان بن غیلان خوانده و در «فرق الشیعة» نوبختی و «المقالات و الفرق» ابی خلف اشعری، نام او غیلان بن مروان آمده است و او را از اهل شام دانسته‌اند. محمد بن اسحاق الندیم می‌گوید که غیلان دارای رسائلی است که در دو هزار ورقه نوشته شده است. او را متهم کردند که در جوانی‌اش از پیروان حارث بن سعید بود. وی در دوران فرمانروایی [[هشام بن عبدالملک]] در ابتدا از نزدیکان دستگاه حکومت بود، اما چون دیگر بار عقائد قدری را آشکار کرد و مردم را بدان فراخواند و همچنین نظریه [[امویان]] در باب خلافت را رد کرد و با سیاست‌های مالی حکومت مخالفت ورزید؛ هشام او را دستگیر کرد و اوزاعی فقیه معروف، به قتل او فتوا داد تا آن که وی را در دروازه کیسان [[دمشق]] به دار آویختند.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 348 با ویرایش فنی و اصلاحات در عبارات</ref> <ref>صابری، حسین، تاریخ فرق اسلامی، ج۱، ص۶۳، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۸۳ش.</ref> <ref>صابری، حسین، تاریخ فرق اسلامی، ج۱، ص۶۴، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۸۳ش.</ref>
    <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 348 با ویرایش فنی و اصلاحات در عبارات</ref> <ref>صابری، حسین، تاریخ فرق اسلامی، ج۱، ص۶۳، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۸۳ش.</ref> <ref>صابری، حسین، تاریخ فرق اسلامی، ج۱، ص۶۴، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۸۳ش.</ref>


    ==موسس==
    == موسس ==
    غیلان پیشوای [[قدریه شام]] بوده است. وی این عقیده را در خلال سفری که [[معبد جهنی]] به شام داشته از او گرفته است. [[عبد القاهر بغدادی]] وی را پایه گذار فرقه غیلانیه از [[مرجئه قدریه]] می‌داند.<ref>بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر، الفرق بین الفرق، ج۱، ص۲۰۵، قاهره، دارالتراث.</ref>  
    غیلان پیشوای [[قدریه شام]] بوده است. وی این عقیده را در خلال سفری که [[معبد جهنی]] به شام داشته از او گرفته است. [[عبدالقاهر بغدادی]] وی را پایه‌گذار فرقه غیلانیه از [[مرجئه قدریه]] می‌داند.<ref>بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر، الفرق بین الفرق، ج۱، ص۲۰۵، قاهره، دارالتراث.</ref>  


    ==عقاید==
    == عقاید ==
    وى مردى بليغ و فصيح بود و بعد از معبد جهنى دومين كسى بود كه درباره قدر سخن گفت و قدر را توانايى انسان و خير و شر را از بنده دانست و معتقد بود هر كسی «كتاب» و «سنت» را اقامه کند، مستحق امامت است و آن مقام جز به اجماع امت به دست نمی آید.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 348  
    وی مردی بلیغ و فصیح بود و بعد از معبد جهنی دومین کسی بود که درباره قدر سخن گفت و قدر را توانایی انسان و خیر و شر را از بنده دانست و معتقد بود هر کسی «کتاب» و «سنت» را اقامه کند، مستحق امامت است و آن مقام جز به اجماع امت به دست نمی‌آید.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 348  
    </ref> غيلان ميان «قدر» و «ارجاء» جمع كرد و می گفت که ايمان، معرفت دوم به خداوند و مهر و فروتنى به وى و اقرار به آن چیزی است که پيامبر آورده است. در نگاه او، معرفت نخستين؛ از روى ناچارى است و ايمان نمى‏ باشد.همچنین بغدادى از زبرقان نقل مى ‏كند كه وى در «مقالات» خود از غيلان نقل می کند كه [[ايمان]] اقرار به زبان مى‏ باشد و معرفت به خداى تعالى ضرورى است و از ايمان نيست. <ref>اشعری ابو الحسن، مقالات الاسلامیین واختلاف المصلین، ج۱، ص۱۳۶،</ref> <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 349   با ویرایش و اصلاح عبارات</ref> غيلان معتقد بود که چیزی از ایمان کم نمی شود، بلکه بر آن افزدوه می شود و مومنین نسبت به هم برتری ندارند.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 349 با ویرایش </ref>
    </ref> غیلان میان «قدر» و «ارجاء» جمع کرد و می‌گفت که ایمان، معرفت دوم به خداوند و مهر و فروتنی به وی و اقرار به آن چیزی است که پیامبر آورده است. در نگاه او، معرفت نخستین؛ از روی ناچاری است و ایمان نمی‏‌باشد. همچنین بغدادی از زبرقان نقل می‌کند که وی در «مقالات» خود از غیلان نقل می‌کند که [[ایمان]] اقرار به زبان می‏‌باشد و معرفت به خدای تعالی ضروری است و از ایمان نیست.<ref>اشعری ابوالحسن، مقالات الاسلامیین واختلاف المصلین، ج۱، ص۱۳۶،</ref> <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 349 با ویرایش و اصلاح عبارات</ref> غیلان معتقد بود که چیزی از ایمان کم نمی‌شود، بلکه بر آن افزدوه می‌شود و مومنین نسبت به هم برتری ندارند.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 349 با ویرایش </ref>
    در نظر او، خدا گناهکاران اهل قبله را هم می‌تواند عذاب کند و هم می‌تواند ببخشد، پس اگر کسی را عذاب کند و یا حتی اگر او را مخلد در آتش کند، او را به خاطر گناهی که انجام داده عذاب کرده و اگر یک نفر را ببخشد، همه کسانی را که مثل او هستند (در میزان گناه) نیز می‌بخشد.
    در نظر او خدا می‌تواند گناهکاران اهل قبله را هم عذاب کند و هم می‌تواند ببخشد، پس اگر کسی را عذاب کند و یا حتی اگر او را مخلد در آتش کند، او را به خاطر گناهی که انجام داده عذاب کرده و اگر یک نفر را ببخشد، همه کسانی را که مثل او هستند (در میزان گناه) نیز می‌بخشد.
    <ref>امیر مهنا و علی خریس، جامع الفرق والمذاهب، ج۱، ص۱۵۴، بیروت، مرکز الثقافی العربی، ۱۹۹۴م.</ref> غیلان همچنین به نفی صفات و مخلوق بودن قرآن عقیده داشت و می‌گفت خیر و شر از خود بندگان است. <ref>صابری حسین، تاریخ فرق اسلامی، ج۱، ص۶۴، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۸۳ش.</ref>
    <ref>امیر مهنا و علی خریس، جامع الفرق والمذاهب، ج۱، ص۱۵۴، بیروت، مرکز الثقافی العربی، ۱۹۹۴م.</ref> غیلان همچنین به نفی صفات و مخلوق بودن قرآن عقیده داشت و می‌گفت خیر و شر از خود بندگان است. <ref>صابری حسین، تاریخ فرق اسلامی، ج۱، ص۶۴، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۸۳ش.</ref>


    ==پانویس==  
    == پانویس ==  
    {{پانویس}}


    [[رده: کلام اسلامی]]
    [[رده:فرق و مذاهب]]
    [[رده: فرقه های دینی ]]
    <references />

    نسخهٔ کنونی تا ‏۵ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۳:۴۰

    غیلانیه‏ از فرق «مرجئه» و پیرو ابو‌مروان غیلان بن مسلم دمشقی متوفی در 105 هجری بودند.

    تاریخچه

    قاضی عضدالدین ایجی در کتاب «مواقف» گاهی او را مروان و زمانی ابو‌مروان بن غیلان خوانده و در «فرق الشیعة» نوبختی و «المقالات و الفرق» ابی خلف اشعری، نام او غیلان بن مروان آمده است و او را از اهل شام دانسته‌اند. محمد بن اسحاق الندیم می‌گوید که غیلان دارای رسائلی است که در دو هزار ورقه نوشته شده است. او را متهم کردند که در جوانی‌اش از پیروان حارث بن سعید بود. وی در دوران فرمانروایی هشام بن عبدالملک در ابتدا از نزدیکان دستگاه حکومت بود، اما چون دیگر بار عقائد قدری را آشکار کرد و مردم را بدان فراخواند و همچنین نظریه امویان در باب خلافت را رد کرد و با سیاست‌های مالی حکومت مخالفت ورزید؛ هشام او را دستگیر کرد و اوزاعی فقیه معروف، به قتل او فتوا داد تا آن که وی را در دروازه کیسان دمشق به دار آویختند.[۱] [۲] [۳]

    موسس

    غیلان پیشوای قدریه شام بوده است. وی این عقیده را در خلال سفری که معبد جهنی به شام داشته از او گرفته است. عبدالقاهر بغدادی وی را پایه‌گذار فرقه غیلانیه از مرجئه قدریه می‌داند.[۴]

    عقاید

    وی مردی بلیغ و فصیح بود و بعد از معبد جهنی دومین کسی بود که درباره قدر سخن گفت و قدر را توانایی انسان و خیر و شر را از بنده دانست و معتقد بود هر کسی «کتاب» و «سنت» را اقامه کند، مستحق امامت است و آن مقام جز به اجماع امت به دست نمی‌آید.[۵] غیلان میان «قدر» و «ارجاء» جمع کرد و می‌گفت که ایمان، معرفت دوم به خداوند و مهر و فروتنی به وی و اقرار به آن چیزی است که پیامبر آورده است. در نگاه او، معرفت نخستین؛ از روی ناچاری است و ایمان نمی‏‌باشد. همچنین بغدادی از زبرقان نقل می‌کند که وی در «مقالات» خود از غیلان نقل می‌کند که ایمان اقرار به زبان می‏‌باشد و معرفت به خدای تعالی ضروری است و از ایمان نیست.[۶] [۷] غیلان معتقد بود که چیزی از ایمان کم نمی‌شود، بلکه بر آن افزدوه می‌شود و مومنین نسبت به هم برتری ندارند.[۸] در نظر او خدا می‌تواند گناهکاران اهل قبله را هم عذاب کند و هم می‌تواند ببخشد، پس اگر کسی را عذاب کند و یا حتی اگر او را مخلد در آتش کند، او را به خاطر گناهی که انجام داده عذاب کرده و اگر یک نفر را ببخشد، همه کسانی را که مثل او هستند (در میزان گناه) نیز می‌بخشد. [۹] غیلان همچنین به نفی صفات و مخلوق بودن قرآن عقیده داشت و می‌گفت خیر و شر از خود بندگان است. [۱۰]

    پانویس

    1. ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 348 با ویرایش فنی و اصلاحات در عبارات
    2. ↑ صابری، حسین، تاریخ فرق اسلامی، ج۱، ص۶۳، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۸۳ش.
    3. ↑ صابری، حسین، تاریخ فرق اسلامی، ج۱، ص۶۴، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۸۳ش.
    4. ↑ بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر، الفرق بین الفرق، ج۱، ص۲۰۵، قاهره، دارالتراث.
    5. ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 348
    6. ↑ اشعری ابوالحسن، مقالات الاسلامیین واختلاف المصلین، ج۱، ص۱۳۶،
    7. ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 349 با ویرایش و اصلاح عبارات
    8. ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 349 با ویرایش
    9. ↑ امیر مهنا و علی خریس، جامع الفرق والمذاهب، ج۱، ص۱۵۴، بیروت، مرکز الثقافی العربی، ۱۹۹۴م.
    10. ↑ صابری حسین، تاریخ فرق اسلامی، ج۱، ص۶۴، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۸۳ش.
    برگرفته از «https://fa.wikivahdat.com/w/index.php?title=غیلانیه&oldid=114879»