علبائیه (علیاویه)

علبائیه یا علیاویه‏ از فرق «غلاة» شیعه و از یاران علباء بن دراع اسدى یا علیاء بن دراع دوسى بودند.

شرح حال

از مطالبی که در منابع مختلف بیان شده است به دست می‌آمد که حقیقت این شخصیت آشفته معلوم نیست. در اعلام اسلامى، شخصى به نام علباء بن حریر سدوسى آمده که از دلیران و فصحاى عرب در جاهلیت بود و سپس اسلام را پذیرفت و در فتوحات اسلام در عهد عمر حضور یافت و در کوفه ساکن و پیشواى مردم آن دیار شد. او نخستین کسى بود که مردم را به ولایت امام على (ع) دعوت کرد و در جنگ جمل نیز حاضر بود. وی در سال 36 هجرى قمری درگذشت.

وجه تسمیه

از طرف محمدیه نقل شده است که چون بشّار شعیرى منکر محمّد (ص) و سلمان شد، به صورت مرغى به نام «علباء» مسخ گشت، از این جهت طرفداران او «علبائیه» خوانده شدند. همچنین علبائیه به جهت نکوهش کردن حضرت محمد (ص)، «ذمّیه» نیز نامیده شدند.

تاریخچه

کشّى در رجال خود مى ‏نویسد که علیاء اسدى حاکم بحرین بوده و بعد از به دست آوردن هفتصد هزار دینار همراه با غلام و چارپایان، آن را نزد امام جعفر صادق (ع) آورده تقدیم حضرت کرد. امام فرمود: ما آن ها را از تو قبول کردیم و بار دیگر به تو بخشیدیم. شهرستانى مى‏ نویسد: علباء بن دراع، حضرت على (ع) را بر پیامبر(ص) برترى مى ‏داد و سپس مردم را به سوی خود دعوت کرد و قائل به الوهیت على (ع) و محمد (ص) شد. از ابن حزم نقل شده است که: علبائیه در «اباحت» و «تناسخ» و «تعطیل» با مخمّسه و محمّدیه هم تفاوتى نداشتند. آن ها نبوت پیغمبر اسلام (ص) و رسالت سلمان پارسى را از جانب او چنان که «محمدیه» مى ‏گفتند قبول نداشتند، بلکه محمّد بن عبداللّه (ص) را بنده على (ع) مى ‏پنداشتند. کشّى از قول امام جعفر صادق (ع) روایت مى ‏کند که علباء هنگام مرگ نزد آن حضرت رفت. ابوبصیر در آن مجلس از حضرت می پرسد که آیا تو بهشت را براى او تضمین کرده اى؟