علبائیه (علیاویه)

علبائيه يا علياويه‏ از فرق «غلاة» شيعه و از ياران علباء بن دراع اسدى يا علياء بن دراع دوسى بودند.

شرح حال

از مطالب متفاوت در منابع مختلف به دست می آمد که حقيقت اين شخصيت آشفته معلوم نیست. در اعلام اسلامى، شخصى به نام علباء بن حرير سدوسى آمده كه از دليران و فصحاى عرب در جاهليت بود و اسلام را پذیرفت و در فتوحات اسلام در عهد عمر حضور يافت و در كوفه ساكن شد و پيشواى مردم آن دیار شد. او نخستين كسى بود كه مردم را به ولايت على (ع) دعوت كرد و در واقعه جمل نيز حاضر بود و در سال 36 هجرى درگذشت.

تاریخچه

كشى در رجال خود مى ‏نويسد که علياء اسدى بر بحرين حكومت داشت و از آن جا هفتصد هزار دينار دواب و غلام به دست آورد و آن را نزد امام جعفر صادق (ع) آورده تقدیم حضرت کرد. امام فرمود: ما آن ها را از تو قبول كرديم و بار ديگر به تو بخشيديم. شهرستانى مى‏ نويسد: علباء بن دراع حضرت على (ع) را بر پيامبر برترى مى ‏داد و سپس مردم را بر خويشتن دعوت كرد و قائل به الوهيت على (ع) و محمد (ص) شد. كشّى از قول ابوعبداللّه امام جعفر صادق (ع) روايت مى ‏كند كه علباء هنگام مرگ نزد آن حضرت رفت و ابوبصير پرسيد که آيا تو بهشت را براى او تضمين كرده ‏اى؟ ابن حزم مى ‏نويسد: كه علبائيه در «اباحت» و «تناسخ» و «تعطيل» با مخمسه و محمديه با هم تفاوتى نداشتند. آن ها نبوت پيغمبر اسلام (ص) و رسالت سلمان پارسى را از جانب او چنان كه «محمديه» مى ‏گفتند قبول نداشتند، بلكه محمّد بن عبداللّه (ص) را بنده على (ع) مى ‏پنداشتند.

وجه تسمیه

از طرف محمدیه نقل شده است که چون بشّار شعيرى منکر محمّد (ص) و سلمان شد به صورت مرغى به نام «علباء» مسخ گشت، از این جهت طرفدار او «علبائيه» خوانده شدند. همچنین علبائيه به جهت نكوهش كردن حضرت محمد (ص)، «ذميه» نيز ناميده شدند.