عبدالله بن بکیر: تفاوت میان نسخه‌ها
(←راویان) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
| آثار = الاستطاعة | | آثار = الاستطاعة | ||
}} | }} | ||
''' | '''عبداللّه بن بکیر''' از یاران مخلص امام صادق (علیه‌السلام) و امام باقر (علیه‌السلام) بوده و از اصحاب اجماع است. | ||
== زندگی‌نامه == | == زندگی‌نامه == | ||
عبدالله بن بكیر بن أعین بن سنسن أبو علی الشیبانی، یکی از بزرگان خاندان «آل اعین» است<ref>رسالة أبى غالب الزرارى، تحقیق سید محمد رضا حسینى جلالى، ص412، ش39.</ref> عبدالله کوفی است<ref>جامع الرواة و إزاحة الإشتباهات عن الطرق و الأسناد ؛ ج1 ؛ ص473</ref> | |||
و کنیه او ابو علی و برخی | و کنیه او ابو علی و برخی ابوعتبه گفته‌اند<ref>رسالة أبى غالب الزرارى إلى ابن ابنه فى ذكر آل أعين ؛ ص214</ref> وی از موالی بنی شیبان بوده است<ref>الرجال ؛ الرجال البرقي ؛ ص22</ref> فقه و وثاقتش ثابت شده و او را از اصحاب اجماع می‌دانند<ref>رجال الکشى، ص345، ش639 و ص375، ش705</ref> | ||
گرچه | گرچه وی، [[افطحیه|فطحی]] مذهب است؛ اما در وثاقت او تردیدی نشده است<ref>الفهرست، شیخ طوسى، ص173، ش463؛ خلاصة الأقوال، ص195، ش609</ref> | ||
نجاشی می‌گوید: برادران | [[نجاشی]] می‌گوید: برادران عبدالله بن بکیر، عبدالحمید و الجهم و عمر و عبد‌الأعلی هم از راویان مهم هستند و از [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق (علیه‌السلام]]) نقل روایت دارند، عبدالحمید از [[موسی بن جعفر (کاظم)|امام کاظم (علیه‌السلام)]] هم روایت نقل کرده است<ref>رجال النجاشي ؛ ص222.</ref> عبدالحمید سه فرزند به نام‌های محمد و حسین و علی داشت که آنها هم راوی بوده‌اند<ref>جامع الرواة و إزاحة الإشتباهات عن الطرق و الأسناد ؛ ج1 ؛ ص473.</ref> . | ||
عبداللّه، سه پسر به | عبداللّه، سه پسر به نام‌های حسّان (محمد)، حسن و علی داشت که در زمره عالمان بوده‌اند<ref>ر.ک به: معجم رجال الحدیث، ج11، ص133.</ref> | ||
== تعابیر از ایشان در اسناد == | == تعابیر از ایشان در اسناد == | ||
نام ایشان در اسناد روایی با چندین تعبیر آمده است: | نام ایشان در اسناد روایی با چندین تعبیر آمده است: | ||
* | * عبداللّه بن بكیر بن أعین بن سنسن أبو علی الشیبانی، مولاهم ؛ | ||
* | * عبداللّه بن بكیر بن أعین الشیبانی؛ | ||
* | * عبداللّه بن بكیر بن أعین الشیبانی أبو علی؛ | ||
* | * عبداللّه بن بن بكیر بن أعین؛ | ||
* | * عبداللّه بن بكیر الشیبانی أبو عتبة؛ | ||
* ابن | * ابن بكیر؛ | ||
* ابن | * ابن بكیر بن أعین.<ref>نرم‌افزار جهاز راویان، مؤسسه ولي العصر عليه‌السلام للدراسات الإسلاميه قم،https://hoveyat.valiasr-aj.com/</ref> | ||
== در نگاه رجالیون == | == در نگاه رجالیون == | ||
* | * [[برقی]]، عبداللّه بن بكیر را فطحی دانسته و از ضعفاء دانسته است<ref>الرجال (كتاب الرجال (برقى))، الرجالالحلىق1، ص: 200</ref>. | ||
* شیخ الطائفه | * [[شیخ طوسی|شیخ الطائفه]] در [[العدة فی اصول الفقه (کتاب)|عُدّة الاصول]] می‌نویسد: طائفه شیعه به اخبار فطحی‌ها، مثل عبداللّه بن بکیر و… عمل کرده‌اند<ref>عدّة الأصول، ص56</ref>. | ||
* شیخ طوسی در الفهرست ایشان را فطحی مذهب و ثقه دانسته است<ref>شیخ طوسي، الفهرست، ص۱۰۶.</ref>. | * [[شیخ طوسی]] در [[الفهرست (کتاب)|الفهرست]] ایشان را فطحی مذهب و ثقه دانسته است<ref>شیخ طوسي، الفهرست، ص۱۰۶.</ref>. | ||
* شیخ مفید ایشان را از فقهائ اعلام و روسای یی دانسته که از آنان می‌توان فتوای حلال و حرام را اخذ کرد و و نباید | * [[شیخ مفید]] ایشان را از فقهائ اعلام و روسای یی دانسته که از آنان می‌توان فتوای حلال و حرام را اخذ کرد و و نباید آنان را طعن و ذم نمود<ref>بنگرید به: مصنفات شیخ مفید، ج9( جوابات أهل موصل فى العدد والرؤیة)، ص25 و37</ref>. | ||
* | * [[کشّی]] هم ایشان را از [[اصحاب اجماع]] شمرده است<ref>كشّي، ص ۳۷۵</ref>. | ||
*ابن داود حلی از قول | *[[ابن داوود|ابن داود]] حلی از قول کشّی وی را فطحی و ممدوح دانسته<ref>رجال ابن داوود، ص ۱۱۷ ر۸۴۲</ref>و به استناد [[الفهرست (کتاب)|الفهرست]] گفته که او فطحی و ثقه است<ref>رجال ابن داوود، ص ۲۵۳ ر۲۶۶.</ref>. | ||
* جزائری ایشان را از ثقات بر شمرده است<ref>الجزائري، حاوي، ص ۲۰۷ ر۱۰۷۰.</ref>. | * [[جزائری]] ایشان را از ثقات بر شمرده است<ref>الجزائري، حاوي، ص ۲۰۷ ر۱۰۷۰.</ref>. | ||
* | * [[عبدالله مامقانی|مامقانی]] در تنقیح المقال با ذکر اینکه جمعی از فقهاء از جمله [[محقق حلی|محقّق حلّی]]<ref>المعتبر، ص60و156</ref> و[[فاضل مقداد|الفاضل المقداد]] در التنقیح و [[شهید ثانی]]<ref>المسالک، ج1، ص23</ref> گفته‌اند که روایات وی مورد قبول نیست، فرموده که الحقّ والانصاف این است که احادیث عبدالله بن بکیر صحیح هستند<ref>تنقیح المقال،ج ۲ ص ۱۷۱ ر۶۷۶۸.</ref>. | ||
* آیت الله خویی با اذعان به فطحی بودن ایشان را موثق شمرده است<ref>معجم الرجال، ج ۱۰ ،ص۱۲۵ ر۶۷۳۴.</ref>. | * [[سید ابوالقاسم خوئی|آیت الله خویی]] با اذعان به فطحی بودن ایشان را موثق شمرده است<ref>معجم الرجال، ج ۱۰ ،ص۱۲۵ ر۶۷۳۴.</ref>. | ||
* علاّمة در خلاصه ایشان را فاسد المذهب دانسته ولی فرموده که من به روایات وی اعتماد دارم<ref>علامه حلی، الخلاصه، خلاصة الأقوال، ص195، ش609</ref>. | * [[علامه حلی|علاّمة]] در [[الخلاصه (کتاب)|خلاصه]] ایشان را فاسد المذهب دانسته ولی فرموده که من به روایات وی اعتماد دارم<ref>علامه حلی، الخلاصه، خلاصة الأقوال، ص195، ش609</ref>. | ||
=== مرسله ابن بکیر === | === مرسله ابن بکیر === | ||
مرحوم نراقی و امثال ایشان که به مرسله ابن بکیر تمسک می‌کنند<ref>مستند الشيعة في أحكام الشريعة؛ ج10، ص: 461</ref> چون آنها ظاهراً مراسیل اصحاب اجماع را کافی می‌دانند، عبدالله بن بکیر هم از اصحاب اجماع است و مرسله‌اش اشکالی ندارد، لذا طبق مبانی آنها، روایت قابل اعتماد است اما ما به این مطلب قائل نیستیم و این روایات را ضعیف می‌دانیم<ref>درس خارج فقه آيت‌الله سیدموسی شبیری‌زنجانی، كتاب الصوم، 90/03/04، ttps://www.eshia.ir/Feqh/Archive/text/shobeiry/feqh/89/900304/ | [[سید موسی شبیری زنجانی|آیت‌الله شبیری]] می‌گوید: مرحوم نراقی و امثال ایشان که به مرسله ابن بکیر تمسک می‌کنند<ref>مستند الشيعة في أحكام الشريعة؛ ج10، ص: 461</ref> چون آنها ظاهراً مراسیل اصحاب اجماع را کافی می‌دانند، عبدالله بن بکیر هم از اصحاب اجماع است و مرسله‌اش اشکالی ندارد، لذا طبق مبانی آنها، روایت قابل اعتماد است اما ما به این مطلب قائل نیستیم و این روایات را ضعیف می‌دانیم<ref>درس خارج فقه آيت‌الله سیدموسی شبیری‌زنجانی، كتاب الصوم، 90/03/04، ttps://www.eshia.ir/Feqh/Archive/text/shobeiry/feqh/89/900304/ | ||
</ref>. | </ref>. | ||
== در محضر معصوم == | == در محضر معصوم == | ||
شیخ طوسی معتقد است که وی از اصحاب امام باقر | شیخ طوسی معتقد است که وی از اصحاب امام باقر علیه السلام<ref>الاستبصار،ج ۳ ، ص ۱۹۰ ح۶.</ref> و امام صادق علیه السلام<ref>نجاشی، ص ۲۲۴ ر۲۷.</ref>بوده است اما زنجانی علاوه بر آن وی را از اصحاب امام کاظم علیه السلام هم شمرده است | ||
== مشایخ و راویان == | == مشایخ و راویان == | ||
=== مشایخ === | === مشایخ === | ||
مشایخ | مشایخ وی<ref>ر.ک به: معجم رجال الحدیث، ج11، ص133</ref>، بزرگانی هستند چون: | ||
* [[زرارة بن اعین]]؛ | * [[زرارة بن اعین]]؛ | ||
* | * ابراهیم الاحمری؛ | ||
* [[بکیر بن اعین]]؛ | * [[بکیر بن اعین]]؛ | ||
* عبید بن زرارة؛ | * عبید بن زرارة؛ | ||
* حفص بن | * حفص بن ابی عیسی؛ | ||
* ابن | * ابن ابی یعفور؛ | ||
* [[ابو بصير]]؛ | * [[ابو بصير|ابو بصیر]]؛ | ||
* | * ادیم بن الحر الخزاعی؛ | ||
* | * ادیم بیاع الهروی؛ | ||
* ثعلبة ابو اسحاق؛ | * ثعلبة ابو اسحاق؛ | ||
* الحسن بن | * الحسن بن زیاد؛ | ||
* | * الحسین بن الرزاز [ البزاز ]؛ | ||
* | * الحلبی؛ | ||
* حمران بن | * حمران بن اعین؛ | ||
* حمزة بن حمران؛ | * حمزة بن حمران؛ | ||
* درست؛ | * درست؛ | ||
* روح بن عبد | * روح بن عبد الرحیم؛ | ||
* زرارة بن | * زرارة بن اعین؛ | ||
* سالم الاشل؛ | * سالم الاشل؛ | ||
* | * سعید بن یسار؛ | ||
* شهاب بن عبد ربه؛ | * شهاب بن عبد ربه؛ | ||
* صالح بن | * صالح بن سیابة؛ | ||
* | * ضریس بن عبد الملك؛ | ||
* عبد | * عبد الحمید الطائی؛ | ||
* عبد الرحمن بن | * عبد الرحمن بن اعین؛ | ||
* عبد الرحمن بن الحجاج؛ | * عبد الرحمن بن الحجاج؛ | ||
* | * عبدالله اللحام؛ | ||
* عبد الملك بن عمرو الاحول؛ | * عبد الملك بن عمرو الاحول؛ | ||
* | * علی بن حنظلة؛ | ||
* عمر بن | * عمر بن یزید؛ | ||
* عنبسة بن مصعب؛ | * عنبسة بن مصعب؛ | ||
* الفضل | * الفضل ابی العباس البقباق؛ | ||
* | * الفضیل بن یسار؛ | ||
* محمد بن | * محمد بن الطیار؛ | ||
* [[محمد بن مسلم]]؛ | * [[محمد بن مسلم]]؛ | ||
* مسمع | * مسمع البصری؛ | ||
* | * معاویة بن میسرة؛ | ||
* | * میسرة عن عبد العزیز؛ | ||
* | * الهیثم بن عبید ابوکهمس؛ | ||
* | * یحیی الازرق.<ref>نرم‌افزار جهاز راویان، مؤسسه ولي العصر عليه‌السلام للدراسات الإسلاميه قم،https://hoveyat.valiasr-aj.com/</ref> | ||
=== راویان === | === راویان === | ||
جمع | جمع کثیری نیز از وی روایت می کنند <ref>ر.ک به: معجم رجال الحدیث، ج11، ص133</ref>که از آن جمله‌اند: | ||
* [[محمد بن ابي عمير]]؛ | * [[محمد بن ابي عمير|محمد بن ابی عمیر]]؛ | ||
* صفوان بن | * صفوان بن یحیی؛ | ||
* [[حسن بن محبوب]]؛ | * [[حسن بن محبوب]]؛ | ||
* | * علی بن اسباط؛ | ||
* [[حسن بن علی بن فضال]]؛ | * [[حسن بن علی بن فضال]]؛ | ||
* فضالة بن ایوب؛ | * فضالة بن ایوب؛ | ||
* [[عبد اللّه بن مغیرة]]؛ | * [[عبد اللّه بن مغیرة|عبداللّه بن مغیرة]]؛ | ||
* جعفر بن | * جعفر بن بشیر البجلی؛ | ||
* عباس بن عامر | * عباس بن عامر الثقفی؛ | ||
* | * علی بن رئابغ | ||
* علاء بن رزین؛ | * علاء بن رزین؛ | ||
* عبدالرحمان بن | * عبدالرحمان بن ابی نجران؛ | ||
* عبداللّه بن جبلة؛ | * عبداللّه بن جبلة؛ | ||
* عبداللّه بن حمّاد | * عبداللّه بن حمّاد انصاری؛ | ||
* مروان بن مسلم؛ | * مروان بن مسلم؛ | ||
* | * موسی بن قاسم؛ | ||
* نصر بن سوید | * نصر بن سوید صیرفی؛ | ||
* زیاد بن مروان | * زیاد بن مروان قندی؛ | ||
* | * ابراهیم بن یزید الاشعری؛ | ||
* ابن | * ابن المغیرة؛ | ||
* ابو الفضل | * ابو الفضل الثقفی؛ | ||
* احمد بن محمد بن | * احمد بن محمد بن عیسی؛ | ||
* | * اسماعیل المدائنی؛ | ||
* | * اسماعیل بن عباد؛ | ||
* محمد بن خالد | * محمد بن خالد البرقی؛ | ||
* الحجال؛ | * الحجال؛ | ||
* الحسن بن الجهم؛ | * الحسن بن الجهم؛ | ||
* الحسن بن | * الحسن بن علی؛ | ||
* | * سلیمان الجعفری؛ | ||
* عبد الرحمن بن | * عبد الرحمن بن ابی نجران؛ | ||
* | * عبدالله بن المنذر؛ | ||
* | * عبدالله بن جبلة؛ | ||
* | * عبدالله بن موسی؛ | ||
* | * علی بن الحسن بن رباطی؛ | ||
* | * علی بن الحكم؛ | ||
* | * علی بن رباط؛ | ||
* | * علی بن عقبة؛ | ||
* الفضل بن | * الفضل بن یزید الاشعری؛ | ||
* القاسم بن عروة؛ | * القاسم بن عروة؛ | ||
* محسن بن احمد؛ | * محسن بن احمد؛ | ||
* محمد بن خالد الاصم؛ | * محمد بن خالد الاصم؛ | ||
* محمد بن | * محمد بن عبدالله الحلبی؛ | ||
* محمد بن | * محمد بن عبید الله بن علی الحلبی؛ | ||
* محمد عن | * محمد عن ابیه؛ | ||
* | * یحیی بن المثنی؛ | ||
* | * یحیی بن عمرو بن خلیفة الزیات؛ | ||
* | * یونس.<ref>نرم‌افزار جهاز راویان، مؤسسه ولي العصر عليه‌السلام للدراسات الإسلاميه قم،https://hoveyat.valiasr-aj.com/</ref> | ||
== روایات و آثار == | == روایات و آثار == | ||
عبداللّه بن بکیر بن اعین، کثیر الحدیث و کثیر الروایه بوده است<ref>رجال النجاشى، ص222، ش581؛ رسالة أبى غالب، ص214، ش39 .</ref> مجموع روایات منقول از ایشان به ۹۱۰ | عبداللّه بن بکیر بن اعین، کثیر الحدیث و کثیر الروایه بوده است<ref>رجال النجاشى، ص222، ش581؛ رسالة أبى غالب، ص214، ش39 .</ref> مجموع روایات منقول از ایشان به ۹۱۰ روایت می‌رسد. | ||
شیخ | شیخ طوسی و نجاشی برای او کتابی ذکر کرده‌اند<ref>الفهرست، شیخ طوسى، ص174؛ رجال النجاشى، ص222</ref>؛ و نیز ابن ندیم می نویسد که وی کتابی در اصول داشته است<ref>الفهرست، ابن ندیم، تحقیق: یوسف على طویل، بیروت، دارالکتب العلمیة، ص331</ref> ابن عقده، مسند عبداللّه بن بکیر را نوشته است<ref>رسالة أبى غالب، ص215</ref><ref> | ||
براى اطلاع بیشتر درباره شرح حال عبداللّه بن بکیر، به منابع ذیل رجوع کنید: تحفة الأحباب، ص258؛رجال الطوسى، ص230، ش3118؛ تنقیح المقال، ج2، ص171و173، ج3، ص42؛ رجال ابن داوود،ص117و 253؛ مستطرفات السرائر، ص137ـ139؛ الغیبة، شیخ طوسى، ص37؛ معجم الثقات، ص72؛ معجم رجال الحدیث، ج22، ص160 و169؛ نقد الرجال، ص195و 403؛ جامع الرواة، ج1، ص473و ج2، ص431؛ هدایة المحدّثین، ص22؛ مجمع الرجال، ج3، ص268و269و ج7، ص120؛ أعیان الشیعة، ج8، ص48؛ بهجة الآمال، ج5، ص203؛ منتهى المقال، ص182؛ منهج المقال، ص200؛ اتقان المقال، ص80؛ التحریر الطاووسى، ص168؛ وسائل الشیعة، ج20، ص233</ref> | براى اطلاع بیشتر درباره شرح حال عبداللّه بن بکیر، به منابع ذیل رجوع کنید: تحفة الأحباب، ص258؛رجال الطوسى، ص230، ش3118؛ تنقیح المقال، ج2، ص171و173، ج3، ص42؛ رجال ابن داوود،ص117و 253؛ مستطرفات السرائر، ص137ـ139؛ الغیبة، شیخ طوسى، ص37؛ معجم الثقات، ص72؛ معجم رجال الحدیث، ج22، ص160 و169؛ نقد الرجال، ص195و 403؛ جامع الرواة، ج1، ص473و ج2، ص431؛ هدایة المحدّثین، ص22؛ مجمع الرجال، ج3، ص268و269و ج7، ص120؛ أعیان الشیعة، ج8، ص48؛ بهجة الآمال، ج5، ص203؛ منتهى المقال، ص182؛ منهج المقال، ص200؛ اتقان المقال، ص80؛ التحریر الطاووسى، ص168؛ وسائل الشیعة، ج20، ص233</ref> | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
| خط ۱۵۵: | خط ۱۵۵: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* | * تقی الدین حلی، حسن بن علی، الرجال، 1جلد، دانشگاه تهران - ایران - تهران، چاپ: 1، 1342 ه.ش. | ||
* علامه | * علامه حلی، حسن بن یوسف، رجال العلامة الحلی، 1جلد، الشریف الرضی - ایران - قم، چاپ: 2، 1402 ه.ق. | ||
* | * كشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، 2جلد، موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث - ایران - قم، چاپ: 1، 1404 ه.ق. | ||
* | * نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، 1جلد، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی - ایران - قم، چاپ: 6، 1365 ه.ش. | ||
* | * طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی(جامعه مدرسین)، 1جلد، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی - ایران - قم، چاپ: 3، 1373 ه.ش. | ||
* | * طوسی، محمد بن حسن، فهرستکتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول، 1جلد، مكتبة المحقق الطباطبائی - ایران - قم، چاپ: 1، 1420 ه.ق. | ||
* | * زراری، احمد بن محمد، رسالة أبی غالب الزراری إلی ابن ابنه فی ذكر آل أعین، 1جلد، مركز البحوث و التحقیقات الإسلامیة - ایران - قم، چاپ: 1، 1411 ه.ق. | ||
* | * تقی الدین حلی، حسن بن علی، الرجال، 1جلد، دانشگاه تهران - ایران - تهران، چاپ: 1، 1342 ه.ش. | ||
* علامه | * علامه حلی، حسن بن یوسف، ترتیب خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال، 1جلد، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی - ایران - مشهد مقدس، چاپ: 1، 1381 ه.ش. | ||
* | * استرآبادی، محمد بن علی، منهج المقال فی تحقیق أحوال الرجال، 7جلد، موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث - ایران - قم، چاپ: 1، 1422 ه.ق. | ||
* | * قهپایی، عنایةالله، مجمع الرجال، 7جلد، اسماعیلیان - ایران - قم، چاپ: 2، 1364 ه.ش. | ||
* | * اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد، 2جلد، دار الأضواء - لبنان - بیروت، چاپ: 1، 1403 ه.ق. | ||
* | * خدامیان آرانی، مهدی، فهارس الشیعة، 2جلد، موسسة تراث الشیعة - ایران - قم، چاپ: 1، 1431 ه.ق. | ||
* | * شبستری، عبدالحسین، الفائق فی رواة و أصحاب الإمام الصادق علیه السلام، 3جلد، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی - ایران - قم، چاپ: 1، 1418 ه.ق. | ||
* نرم‌افزار جهاز راویان، مؤسسه | * نرم‌افزار جهاز راویان، مؤسسه ولی العصر علیه‌السلام للدراسات الإسلامیه قم،https://hoveyat.valiasr-aj.com/ | ||
{{اصحاب اجماع}} | {{اصحاب اجماع}} | ||
[[رده:عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده:عالمان شیعه]] | [[رده:عالمان شیعه]] | ||
[[رده:اصحاب اجماع]] | [[رده:اصحاب اجماع]] | ||
نسخهٔ ۲۳ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۱۶
| عبد الله بن بکیر | |
|---|---|
 | |
| نام | عبد اللّه بن بُکَیر |
| نام کامل | عبداللّه بن بکیر بن اعین شیبانى |
| تاریخ تولد | 70 ق، ۶۸ ش، ۶۸۹ م |
| محل تولد | کوفه |
| تاریخ درگذشت | 150 ق، ۱۴۶ ش، ۷۶۷ م |
| هم عصر امام | امام باقر و امام صادق علیهما السلام و از اصحاب اجماع |
| شاگردان |
|
| آثار | الاستطاعة |
عبداللّه بن بکیر از یاران مخلص امام صادق (علیه‌السلام) و امام باقر (علیه‌السلام) بوده و از اصحاب اجماع است.
زندگی‌نامه
عبدالله بن بكیر بن أعین بن سنسن أبو علی الشیبانی، یکی از بزرگان خاندان «آل اعین» است[۱] عبدالله کوفی است[۲] و کنیه او ابو علی و برخی ابوعتبه گفته‌اند[۳] وی از موالی بنی شیبان بوده است[۴] فقه و وثاقتش ثابت شده و او را از اصحاب اجماع می‌دانند[۵] گرچه وی، فطحی مذهب است؛ اما در وثاقت او تردیدی نشده است[۶] نجاشی می‌گوید: برادران عبدالله بن بکیر، عبدالحمید و الجهم و عمر و عبد‌الأعلی هم از راویان مهم هستند و از امام صادق (علیه‌السلام) نقل روایت دارند، عبدالحمید از امام کاظم (علیه‌السلام) هم روایت نقل کرده است[۷] عبدالحمید سه فرزند به نام‌های محمد و حسین و علی داشت که آنها هم راوی بوده‌اند[۸] . عبداللّه، سه پسر به نام‌های حسّان (محمد)، حسن و علی داشت که در زمره عالمان بوده‌اند[۹]
تعابیر از ایشان در اسناد
نام ایشان در اسناد روایی با چندین تعبیر آمده است:
- عبداللّه بن بكیر بن أعین بن سنسن أبو علی الشیبانی، مولاهم ؛
- عبداللّه بن بكیر بن أعین الشیبانی؛
- عبداللّه بن بكیر بن أعین الشیبانی أبو علی؛
- عبداللّه بن بن بكیر بن أعین؛
- عبداللّه بن بكیر الشیبانی أبو عتبة؛
- ابن بكیر؛
- ابن بكیر بن أعین.[۱۰]
در نگاه رجالیون
- برقی، عبداللّه بن بكیر را فطحی دانسته و از ضعفاء دانسته است[۱۱].
- شیخ الطائفه در عُدّة الاصول می‌نویسد: طائفه شیعه به اخبار فطحی‌ها، مثل عبداللّه بن بکیر و… عمل کرده‌اند[۱۲].
- شیخ طوسی در الفهرست ایشان را فطحی مذهب و ثقه دانسته است[۱۳].
- شیخ مفید ایشان را از فقهائ اعلام و روسای یی دانسته که از آنان می‌توان فتوای حلال و حرام را اخذ کرد و و نباید آنان را طعن و ذم نمود[۱۴].
- کشّی هم ایشان را از اصحاب اجماع شمرده است[۱۵].
- ابن داود حلی از قول کشّی وی را فطحی و ممدوح دانسته[۱۶]و به استناد الفهرست گفته که او فطحی و ثقه است[۱۷].
- جزائری ایشان را از ثقات بر شمرده است[۱۸].
- مامقانی در تنقیح المقال با ذکر اینکه جمعی از فقهاء از جمله محقّق حلّی[۱۹] والفاضل المقداد در التنقیح و شهید ثانی[۲۰] گفته‌اند که روایات وی مورد قبول نیست، فرموده که الحقّ والانصاف این است که احادیث عبدالله بن بکیر صحیح هستند[۲۱].
- آیت الله خویی با اذعان به فطحی بودن ایشان را موثق شمرده است[۲۲].
- علاّمة در خلاصه ایشان را فاسد المذهب دانسته ولی فرموده که من به روایات وی اعتماد دارم[۲۳].
مرسله ابن بکیر
آیت‌الله شبیری می‌گوید: مرحوم نراقی و امثال ایشان که به مرسله ابن بکیر تمسک می‌کنند[۲۴] چون آنها ظاهراً مراسیل اصحاب اجماع را کافی می‌دانند، عبدالله بن بکیر هم از اصحاب اجماع است و مرسله‌اش اشکالی ندارد، لذا طبق مبانی آنها، روایت قابل اعتماد است اما ما به این مطلب قائل نیستیم و این روایات را ضعیف می‌دانیم[۲۵].
در محضر معصوم
شیخ طوسی معتقد است که وی از اصحاب امام باقر علیه السلام[۲۶] و امام صادق علیه السلام[۲۷]بوده است اما زنجانی علاوه بر آن وی را از اصحاب امام کاظم علیه السلام هم شمرده است
مشایخ و راویان
مشایخ
مشایخ وی[۲۸]، بزرگانی هستند چون:
- زرارة بن اعین؛
- ابراهیم الاحمری؛
- بکیر بن اعین؛
- عبید بن زرارة؛
- حفص بن ابی عیسی؛
- ابن ابی یعفور؛
- ابو بصیر؛
- ادیم بن الحر الخزاعی؛
- ادیم بیاع الهروی؛
- ثعلبة ابو اسحاق؛
- الحسن بن زیاد؛
- الحسین بن الرزاز [ البزاز ]؛
- الحلبی؛
- حمران بن اعین؛
- حمزة بن حمران؛
- درست؛
- روح بن عبد الرحیم؛
- زرارة بن اعین؛
- سالم الاشل؛
- سعید بن یسار؛
- شهاب بن عبد ربه؛
- صالح بن سیابة؛
- ضریس بن عبد الملك؛
- عبد الحمید الطائی؛
- عبد الرحمن بن اعین؛
- عبد الرحمن بن الحجاج؛
- عبدالله اللحام؛
- عبد الملك بن عمرو الاحول؛
- علی بن حنظلة؛
- عمر بن یزید؛
- عنبسة بن مصعب؛
- الفضل ابی العباس البقباق؛
- الفضیل بن یسار؛
- محمد بن الطیار؛
- محمد بن مسلم؛
- مسمع البصری؛
- معاویة بن میسرة؛
- میسرة عن عبد العزیز؛
- الهیثم بن عبید ابوکهمس؛
- یحیی الازرق.[۲۹]
راویان
جمع کثیری نیز از وی روایت می کنند [۳۰]که از آن جمله‌اند:
- محمد بن ابی عمیر؛
- صفوان بن یحیی؛
- حسن بن محبوب؛
- علی بن اسباط؛
- حسن بن علی بن فضال؛
- فضالة بن ایوب؛
- عبداللّه بن مغیرة؛
- جعفر بن بشیر البجلی؛
- عباس بن عامر الثقفی؛
- علی بن رئابغ
- علاء بن رزین؛
- عبدالرحمان بن ابی نجران؛
- عبداللّه بن جبلة؛
- عبداللّه بن حمّاد انصاری؛
- مروان بن مسلم؛
- موسی بن قاسم؛
- نصر بن سوید صیرفی؛
- زیاد بن مروان قندی؛
- ابراهیم بن یزید الاشعری؛
- ابن المغیرة؛
- ابو الفضل الثقفی؛
- احمد بن محمد بن عیسی؛
- اسماعیل المدائنی؛
- اسماعیل بن عباد؛
- محمد بن خالد البرقی؛
- الحجال؛
- الحسن بن الجهم؛
- الحسن بن علی؛
- سلیمان الجعفری؛
- عبد الرحمن بن ابی نجران؛
- عبدالله بن المنذر؛
- عبدالله بن جبلة؛
- عبدالله بن موسی؛
- علی بن الحسن بن رباطی؛
- علی بن الحكم؛
- علی بن رباط؛
- علی بن عقبة؛
- الفضل بن یزید الاشعری؛
- القاسم بن عروة؛
- محسن بن احمد؛
- محمد بن خالد الاصم؛
- محمد بن عبدالله الحلبی؛
- محمد بن عبید الله بن علی الحلبی؛
- محمد عن ابیه؛
- یحیی بن المثنی؛
- یحیی بن عمرو بن خلیفة الزیات؛
- یونس.[۳۱]
روایات و آثار
عبداللّه بن بکیر بن اعین، کثیر الحدیث و کثیر الروایه بوده است[۳۲] مجموع روایات منقول از ایشان به ۹۱۰ روایت می‌رسد.
شیخ طوسی و نجاشی برای او کتابی ذکر کرده‌اند[۳۳]؛ و نیز ابن ندیم می نویسد که وی کتابی در اصول داشته است[۳۴] ابن عقده، مسند عبداللّه بن بکیر را نوشته است[۳۵][۳۶]
درگذشت
وفات وی در قرن دوم هجری واقع شده، ولی سال آن معلوم نیست.
پانویس
- ↑ رسالة أبى غالب الزرارى، تحقیق سید محمد رضا حسینى جلالى، ص412، ش39.
- ↑ جامع الرواة و إزاحة الإشتباهات عن الطرق و الأسناد ؛ ج1 ؛ ص473
- ↑ رسالة أبى غالب الزرارى إلى ابن ابنه فى ذكر آل أعين ؛ ص214
- ↑ الرجال ؛ الرجال البرقي ؛ ص22
- ↑ رجال الکشى، ص345، ش639 و ص375، ش705
- ↑ الفهرست، شیخ طوسى، ص173، ش463؛ خلاصة الأقوال، ص195، ش609
- ↑ رجال النجاشي ؛ ص222.
- ↑ جامع الرواة و إزاحة الإشتباهات عن الطرق و الأسناد ؛ ج1 ؛ ص473.
- ↑ ر.ک به: معجم رجال الحدیث، ج11، ص133.
- ↑ نرم‌افزار جهاز راویان، مؤسسه ولي العصر عليه‌السلام للدراسات الإسلاميه قم،https://hoveyat.valiasr-aj.com/
- ↑ الرجال (كتاب الرجال (برقى))، الرجالالحلىق1، ص: 200
- ↑ عدّة الأصول، ص56
- ↑ شیخ طوسي، الفهرست، ص۱۰۶.
- ↑ بنگرید به: مصنفات شیخ مفید، ج9( جوابات أهل موصل فى العدد والرؤیة)، ص25 و37
- ↑ كشّي، ص ۳۷۵
- ↑ رجال ابن داوود، ص ۱۱۷ ر۸۴۲
- ↑ رجال ابن داوود، ص ۲۵۳ ر۲۶۶.
- ↑ الجزائري، حاوي، ص ۲۰۷ ر۱۰۷۰.
- ↑ المعتبر، ص60و156
- ↑ المسالک، ج1، ص23
- ↑ تنقیح المقال،ج ۲ ص ۱۷۱ ر۶۷۶۸.
- ↑ معجم الرجال، ج ۱۰ ،ص۱۲۵ ر۶۷۳۴.
- ↑ علامه حلی، الخلاصه، خلاصة الأقوال، ص195، ش609
- ↑ مستند الشيعة في أحكام الشريعة؛ ج10، ص: 461
- ↑ درس خارج فقه آيت‌الله سیدموسی شبیری‌زنجانی، كتاب الصوم، 90/03/04، ttps://www.eshia.ir/Feqh/Archive/text/shobeiry/feqh/89/900304/
- ↑ الاستبصار،ج ۳ ، ص ۱۹۰ ح۶.
- ↑ نجاشی، ص ۲۲۴ ر۲۷.
- ↑ ر.ک به: معجم رجال الحدیث، ج11، ص133
- ↑ نرم‌افزار جهاز راویان، مؤسسه ولي العصر عليه‌السلام للدراسات الإسلاميه قم،https://hoveyat.valiasr-aj.com/
- ↑ ر.ک به: معجم رجال الحدیث، ج11، ص133
- ↑ نرم‌افزار جهاز راویان، مؤسسه ولي العصر عليه‌السلام للدراسات الإسلاميه قم،https://hoveyat.valiasr-aj.com/
- ↑ رجال النجاشى، ص222، ش581؛ رسالة أبى غالب، ص214، ش39 .
- ↑ الفهرست، شیخ طوسى، ص174؛ رجال النجاشى، ص222
- ↑ الفهرست، ابن ندیم، تحقیق: یوسف على طویل، بیروت، دارالکتب العلمیة، ص331
- ↑ رسالة أبى غالب، ص215
- ↑ براى اطلاع بیشتر درباره شرح حال عبداللّه بن بکیر، به منابع ذیل رجوع کنید: تحفة الأحباب، ص258؛رجال الطوسى، ص230، ش3118؛ تنقیح المقال، ج2، ص171و173، ج3، ص42؛ رجال ابن داوود،ص117و 253؛ مستطرفات السرائر، ص137ـ139؛ الغیبة، شیخ طوسى، ص37؛ معجم الثقات، ص72؛ معجم رجال الحدیث، ج22، ص160 و169؛ نقد الرجال، ص195و 403؛ جامع الرواة، ج1، ص473و ج2، ص431؛ هدایة المحدّثین، ص22؛ مجمع الرجال، ج3، ص268و269و ج7، ص120؛ أعیان الشیعة، ج8، ص48؛ بهجة الآمال، ج5، ص203؛ منتهى المقال، ص182؛ منهج المقال، ص200؛ اتقان المقال، ص80؛ التحریر الطاووسى، ص168؛ وسائل الشیعة، ج20، ص233
منابع
- تقی الدین حلی، حسن بن علی، الرجال، 1جلد، دانشگاه تهران - ایران - تهران، چاپ: 1، 1342 ه.ش.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، رجال العلامة الحلی، 1جلد، الشریف الرضی - ایران - قم، چاپ: 2، 1402 ه.ق.
- كشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، 2جلد، موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث - ایران - قم، چاپ: 1، 1404 ه.ق.
- نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، 1جلد، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی - ایران - قم، چاپ: 6، 1365 ه.ش.
- طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی(جامعه مدرسین)، 1جلد، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی - ایران - قم، چاپ: 3، 1373 ه.ش.
- طوسی، محمد بن حسن، فهرستکتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول، 1جلد، مكتبة المحقق الطباطبائی - ایران - قم، چاپ: 1، 1420 ه.ق.
- زراری، احمد بن محمد، رسالة أبی غالب الزراری إلی ابن ابنه فی ذكر آل أعین، 1جلد، مركز البحوث و التحقیقات الإسلامیة - ایران - قم، چاپ: 1، 1411 ه.ق.
- تقی الدین حلی، حسن بن علی، الرجال، 1جلد، دانشگاه تهران - ایران - تهران، چاپ: 1، 1342 ه.ش.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، ترتیب خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال، 1جلد، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی - ایران - مشهد مقدس، چاپ: 1، 1381 ه.ش.
- استرآبادی، محمد بن علی، منهج المقال فی تحقیق أحوال الرجال، 7جلد، موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث - ایران - قم، چاپ: 1، 1422 ه.ق.
- قهپایی، عنایةالله، مجمع الرجال، 7جلد، اسماعیلیان - ایران - قم، چاپ: 2، 1364 ه.ش.
- اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد، 2جلد، دار الأضواء - لبنان - بیروت، چاپ: 1، 1403 ه.ق.
- خدامیان آرانی، مهدی، فهارس الشیعة، 2جلد، موسسة تراث الشیعة - ایران - قم، چاپ: 1، 1431 ه.ق.
- شبستری، عبدالحسین، الفائق فی رواة و أصحاب الإمام الصادق علیه السلام، 3جلد، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی - ایران - قم، چاپ: 1، 1418 ه.ق.
- نرم‌افزار جهاز راویان، مؤسسه ولی العصر علیه‌السلام للدراسات الإسلامیه قم،https://hoveyat.valiasr-aj.com/
| گروه اول |  | |
|---|---|---|
| گروه دوم | ||
| گروه سوم | ||
 | ||