طریقت نوربخشیه: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''طریقت نوربخشیه''' یکی از دو شعبه منشعب شده سلسله کبرویه می‌باشد. سلسله نورب...» ایجاد کرد) |
جز (جایگزینی متن - 'جریان ها' به 'جریان‌ها') |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''طریقت نوربخشیه''' یکی از دو شعبه منشعب شده سلسله کبرویه می‌باشد. سلسله نوربخشیه به طرفداران سیدمحمدتقی نوربخش گفته می‌شود. | '''طریقت نوربخشیه''' یکی از دو شعبه منشعب شده سلسله [[کبرویه]] می‌باشد. سلسله نوربخشیه به طرفداران سیدمحمدتقی نوربخش گفته می‌شود. | ||
=سیدمحمد نوربخش= | =سیدمحمد نوربخش= | ||
سیدمحمد نوربخش اهل قائن خراسان و از شاگردان میرسید شریف جرجانی و عالم بزرگ | سیدمحمد نوربخش اهل قائن خراسان و از شاگردان میرسید شریف جرجانی و عالم بزرگ شیعی ابن فهد حلی بود. | ||
=قیام بر علیه شاهرخ گورکانی= | |||
سیدمحمد نوربخش و جانشینانش که در نشر مذهب شیعه در قرن نهم و بعد از آن سهم بسیار داشتند، مقدّم بر صفویه در فکر قیام بر ضد سلطان وقت (شاهرخ گورکانی) و تأسیس حکومت صوفی شیعی بودند. | |||
خواجه اسحاق ختلانی نیز با وی همکاری کرد ولی پس از آن‌که شکست خورد، محبوس شد و خواجه اسحاق به امر شاهرخ در ۸۲۶ به قتل رسید. <ref>نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، مجالس الممنین، ج۲، ص۱۴۴ـ ۱۴۸، تهران ۱۳۵۴ ش.</ref> | |||
=سلسله اویسی= | |||
از جمله سلسله‌هایی که نسبت اصلی خود را به نوربخشیه می‌رسانند، سلسله اویسی است. | از جمله سلسله‌هایی که نسبت اصلی خود را به نوربخشیه می‌رسانند، سلسله اویسی است. | ||
سیدحیدر آملی | =سیدحیدر آملی= | ||
در میان بزرگان نوربخشیه باید از صوفی و فقیه بزرگ شیعی ایرانی، سیدحیدر آملی (متوفی پس از ۷۸۲)، نام برد که بصراحت اتحاد تصوف و تشیع را مطرح کرده است. | در میان بزرگان نوربخشیه باید از صوفی و فقیه بزرگ شیعی ایرانی، سیدحیدر آملی (متوفی پس از ۷۸۲)، نام برد که بصراحت اتحاد تصوف و تشیع را مطرح کرده است. | ||
== اساتید == | |||
وی از علویان آمل، و در فقه و کلام شاگرد فخرالمحققین حلی <ref>حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، ج۱، ص۵۳۱، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.</ref> و در تصوف مرید شیخ نورالدین تهرانی اصفهانی <ref>حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، ج۱، ص۵۳۰، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.</ref> و احتمالاً محمد بن ابی‌بکر سمنانی <ref>حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، ج۱، ص۵۲۱، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.</ref> بود که هر دو از مشایخ سلسله کبرویه بودند. | |||
== مرجع شیعه و صوفیه == | |||
سیدحیدر آملی در اکثر آثار خویش، خصوصاً در جامع الاسرار، با مخاطب قرار دادن شیعه رسمی (شیعه ظاهری) و صوفیه می‌خواهد ثابت کند که شیعه و صوفیه حقه مرجع و مأخذ واحدی دارند. <ref>حیدر بن علی آملی، جامع الاسرار و منبع الانوار، ج۱، ص۴، چاپ هانری کور بن و عثمان اسماعیل یحیی، تهران ۱۳۶۸ ش.</ref> | |||
سیدحیدر آملی در اکثر آثار خویش، خصوصاً در جامع | |||
=فهرست منابع= | =فهرست منابع= | ||
(۱) حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵. | (۱) حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵. | ||
(۲) حیدر بن علی آملی، جامع الاسرار و منبع الانوار، چاپ هانری کور بن و عثمان اسماعیل یحیی، تهران ۱۳۶۸ ش. | (۲) حیدر بن علی آملی، جامع الاسرار و منبع الانوار، چاپ هانری کور بن و عثمان اسماعیل یحیی، تهران ۱۳۶۸ ش. | ||
(۳) نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، مجالس الممنین، تهران ۱۳۵۴ ش. | (۳) نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، مجالس الممنین، تهران ۱۳۵۴ ش. | ||
== منابع == | |||
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تصوف»، شماره۳۵۸۶. | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:تصوف]] | |||
[[رده:صوفیه]] | |||
[[رده:جریان‌های مذهبی جهان اسلام]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۳ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۱۹
طریقت نوربخشیه یکی از دو شعبه منشعب شده سلسله کبرویه می‌باشد. سلسله نوربخشیه به طرفداران سیدمحمدتقی نوربخش گفته می‌شود.
سیدمحمد نوربخش
سیدمحمد نوربخش اهل قائن خراسان و از شاگردان میرسید شریف جرجانی و عالم بزرگ شیعی ابن فهد حلی بود.
قیام بر علیه شاهرخ گورکانی
سیدمحمد نوربخش و جانشینانش که در نشر مذهب شیعه در قرن نهم و بعد از آن سهم بسیار داشتند، مقدّم بر صفویه در فکر قیام بر ضد سلطان وقت (شاهرخ گورکانی) و تأسیس حکومت صوفی شیعی بودند. خواجه اسحاق ختلانی نیز با وی همکاری کرد ولی پس از آن‌که شکست خورد، محبوس شد و خواجه اسحاق به امر شاهرخ در ۸۲۶ به قتل رسید. [۱]
سلسله اویسی
از جمله سلسله‌هایی که نسبت اصلی خود را به نوربخشیه می‌رسانند، سلسله اویسی است.
سیدحیدر آملی
در میان بزرگان نوربخشیه باید از صوفی و فقیه بزرگ شیعی ایرانی، سیدحیدر آملی (متوفی پس از ۷۸۲)، نام برد که بصراحت اتحاد تصوف و تشیع را مطرح کرده است.
اساتید
وی از علویان آمل، و در فقه و کلام شاگرد فخرالمحققین حلی [۲] و در تصوف مرید شیخ نورالدین تهرانی اصفهانی [۳] و احتمالاً محمد بن ابی‌بکر سمنانی [۴] بود که هر دو از مشایخ سلسله کبرویه بودند.
مرجع شیعه و صوفیه
سیدحیدر آملی در اکثر آثار خویش، خصوصاً در جامع الاسرار، با مخاطب قرار دادن شیعه رسمی (شیعه ظاهری) و صوفیه می‌خواهد ثابت کند که شیعه و صوفیه حقه مرجع و مأخذ واحدی دارند. [۵]
فهرست منابع
(۱) حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.
(۲) حیدر بن علی آملی، جامع الاسرار و منبع الانوار، چاپ هانری کور بن و عثمان اسماعیل یحیی، تهران ۱۳۶۸ ش.
(۳) نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، مجالس الممنین، تهران ۱۳۵۴ ش.
منابع
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تصوف»، شماره۳۵۸۶.
پانویس
- ↑ نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، مجالس الممنین، ج۲، ص۱۴۴ـ ۱۴۸، تهران ۱۳۵۴ ش.
- ↑ حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، ج۱، ص۵۳۱، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.
- ↑ حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، ج۱، ص۵۳۰، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.
- ↑ حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، ج۱، ص۵۲۱، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.
- ↑ حیدر بن علی آملی، جامع الاسرار و منبع الانوار، ج۱، ص۴، چاپ هانری کور بن و عثمان اسماعیل یحیی، تهران ۱۳۶۸ ش.