صحابه

صحابه یا اصحاب به افرادی گفته می شود که شخصاً پیامبر اسلام صلوات الله علیه را دیده‌ و با او همراهی و مصاحبت داشته اند. و سخنش را شنیده و در زمان حیات او مسلمان شده اند. مفرد آن را صحابی می‌گویند. یاران زن محمّد صلوات الله علیه را صحابیات می‌گویند

معنا شناسی صحابه

صحابه به افرادی گفته می شود که پیامبر را ملاقات کرده و همراه و هم نشین حضرت بوده و پس از رحلت پیامبر صلوات الله علیه، بر ایمان و اسلام خود پایدار بوده اند.

شهید ثانی می گوید که مقصود از ملاقات شامل هم نشینی، همراهی و رسیدن به دیگری است، هر چند هیچ حرفی هم رد و بدل نشده باشد و یا به دلیل این که شخص نا بینا بوده حضرت را ندیده باشد.

با این حال برخی گفته اند که صحابی کسی است که در زمان طولانی هم نشین پیامبر بوده باشد و یا از حضرت روایاتی حفظ کرده باشد و یا همراه پیامبر در جنگ ها حضور داشته و در رکاب او شهید شده است، ولی آن چه نزد علما پذیرفته شده است، همان تعریف نخست است.

بنابر گزارش برخی منابع، هنگام وفات پیامبر(ص)، شمار صحابه وی ۱۱۴ هزار نفر بوده است.[۴] شهید ثانی، الرعایة فی علم الدرایة، ۱۴۰۸ق، ص۳۴۵. تشخیص صحابی بودن شخص، از طریق تواتر، استفاضه، شهرت و خبر ثقه است.[۵]شهید ثانی، الرعایة فی علم الدرایة، ۱۴۰۸ق، صص۳۴۲-۳۴۳.

کسانی را که در سن کودکی توفیق درک پیامبر(ص) را داشته‌اند، صحابه صغار(کوچک و کم سن) و به زنان نیز صحابیات می‌گویند.[۶] ابن‌ حجر عسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۶۷۹؛ ج۸، ص۱۱۳. «الصحابه» کلمه‌ای عربی و جمع «الصاحب» است و این ماده در معنای همنشینی، رفاقت، دوستی و یاری به کار می‌رود.[۷] بستانی، فرهنگ ابجدی، ۱۳۷۵ش، ص۵۴۴.