شاخص توسعه انسانی جهان اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها
Eskandari.m (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «شاخص توسعه انسانی جهان اسلام، مقاله ای است که اطلاعاتی کلی و مختصر در مورد تو...» ایجاد کرد) |
Eskandari.m (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
شاخص توسعه انسانی جهان اسلام، مقاله ای است که اطلاعاتی کلی و مختصر در مورد توسعه انسانی کشورهای اسلامی. | شاخص توسعه انسانی جهان اسلام، مقاله ای است که اطلاعاتی کلی و مختصر در مورد توسعه انسانی کشورهای اسلامی. | ||
=شاخص توسعه انسانى جهان اسلام= | |||
در گذشته در ارزيابى ميزان توسعه يافتگى كشورها تنها ثروت اقتصادى به عنوان شاخص ملاك قرار مىگرفت؛ ولى از سال 1991 ميلادى سازمان ملل متحد در برنامه عمرانى خود <ref>UNDP</ref> | |||
اين شاخص را تغيير داد. بر اين اساس شاخص توسعه انسانى .<ref>Human Development Index</ref> | |||
كه به صورت خلاصه HDI ناميده مىشود، جدولى است تناسبى كه در آن، كشورهاى جهان بر اساس فاكتورهايى از جمله: درآمد سرانه واقعى، نرخ باسوادى، آموزش، بهداشت، تغذيه و اميد به زندگى در بدو تولد مورد مقايسه قرار مىگيرند. | |||
بر اساس اين برنامه اگر براى مردم يك كشور حداكثر اميد به زندگى 85 سال، و همه جمعيت آن با سواد، و ميانگين تحصيلات واجدين شرايط 15 سال، يعنى در حدود ليسانس باشد، و قدرت اقتصادى سرانه مردم برابر با چهل هزار دلار در سال باشد، اين كشور از لحاظ انسانى، توسعه يافته است و شاخص توسعه انسانى آن برابر يك مىباشد. اما اگر در كشورى اميد به زندگى 25 سال و همه مردم بى سواد باشند و قدرت اقتصادى سرانه مردم برابر با دويست دلار در سال باشد، شاخص توسعه انسانی آن کشور برابر با صفر خواهد بود. | |||
سازمان ملل متحد، بر اساس اين برنامه، كشورها را از لحاظ شاخص توسعه انسانى به چهار دسته تقسيم نموده است: | |||
1. كشورهايى كه در ردههاى بسیار بالاى شاخص توسعه انسانى قرار دارند، كشورهايى هستند كه رتبه بالاتر از 800/0 را دارا باشند. | |||
2. كشورهايى كه در ردههاى بالای شاخص توسعه انسانی قرار می‌گیرند، كشورهايى هستند كه رتبه بيشتر از 700/0 تا 799/0 را دارا باشند. | |||
3. کشورهایی که در رده متوسط قرار می‌گیرند، کشورهایی هستند که رتبه بیشتر از 500/0و کمتر از 700/0 را دارا باشندو | |||
4. كشورهایی كه رتبه آنان زير 500/0 باشد، در ردههاى پايين قرار می گیرند. | |||
بر اين اساس، بر اساس آنچه در سال 2018 از سوی «برنامه عمران ملل متحد» منتشر شد، كشورهاى اسلامى که به لحاظ توسعه انسانی در گروه اول قرار دارند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: قطر، برونئی دار السلام، عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی، عمان، کویت، مالزی و قزاقستان. | |||
کشورهایی که در گروه دوم قرار دارند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: ایران، ترکیه، آلبانی، بوسنی و هرزه‌گوین، آذربایجان، لبنان، الجزایر، کوزوو، اردن، تونس، مالدیو، ازبکستان، لیبی، و ترکمنستان. | |||
کشورهایی که در گروه سوم قرار دارند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: مصر، اندونزی، فلسطین، عراق، قرقیزستان، مراکش، تاجیکستان، بنگلادش، و پاکستان. | |||
کشورهایی که در گروه چهارم قرار می‌گیرنند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: سوریه، نیجریه، موریتانی، سنگال، کومور، سودان، افغانستان، جیبوتی، گامبیا، گینه، یمن، اریتره، مالی، بورکینافاسو، سیرالئون، چاد، نیجر، و سومالی. <ref>Human Development Report 2018</ref> | |||
نام کشور صحرا نیز اصلاً در گزارش نیامده و لذا شاخص توسعه انسانی آن مشخص نیست. | |||
با توجه با اینکه اکثر کشورهای اسلامی در گروه سوم و چهارم قرار دارند، می‌توان گفت جهان اسلام در مقايسه با پیروان ساير اديان از نظر توسعه انسانى در وضعيت عقب ماندهاى به سر مىبرد. | |||
ناگفته نماند که برخى از کشورهای اسلامی به خاطر جمعيت كم و داشتن سرانه بالا كه ناشى از پول نفت است رتبههاى نسبتاً بالايى را كسب كردهاند و گرنه همان كشورها در بقيه جهات نمره خوبى ندارند. | |||
=مسلمانان و رسانهها= | |||
بر اساس آمارهاى موجود تا سال 2002 ميلادى هر هزار نفر مسلمان به 50 نسخه روزنامه يوميه، 3/6 كيلو گرم مطبوعات، 249 دستگاه راديو و 180 دستگاه گيرنده تلويزيون دسترسى داشتهاند. در حالى كه بى دينها به ازاء هر هزار نفر داراى 786 نسخه روزنامه، 5/83 كيلو گرم مطبوعات و 350 دستگاه گيرنده تلويزيون بوده‌اند و مسيحيان به ازاء هر هزار نفر دارای 543 دستگاه گيرنده راديو بوده‌اند. | |||
وضعيت مسلمانان در دسترسى به فن آورىهاى نوين اطلاعاتى و ارتباطى نيز در سطح نازلى است، به طورى كه شاخص دسترسى به فن آورىهاى مذكور <ref>ICTI</ref> | |||
در كشورهاى اسلامى 519/0 مىباشد و اين شاخص براى يهوديان900/0، بدون دينها 758/0 و مسيحيان 718/0 مىباشد. | |||
بر اساس آمارها هر هزار نفر ساكنان كشورهاى با اكثريت مسلمان به طور متوسط حدود 8 خط تلفن، 4 خط تلفن همراه، 3 دستگاه رايانه، و 6/115 اينترنت در اختيار دارند. اين در حالى است كه بالاترين ميزان تلفن، تلفن همراه، رایانه و اینترنت همگی مربوط به یهودیان و بدین ترتیب بوده است: تلفن ثابت و همراه 9/45 ، رایانه 6/24 و اینترنت 9/163دستگاه . <ref>محسنيان راد، مهدى، وضعيت انسان مسلمان در جهان معاصر، مقاله ارائه شده در شانزدهمين كنفرانس بينالمللى وحدت اسلامى، ارديبهشت 1382، ص 22</ref> | |||
نسخهٔ ۱۴ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۱۴
شاخص توسعه انسانی جهان اسلام، مقاله ای است که اطلاعاتی کلی و مختصر در مورد توسعه انسانی کشورهای اسلامی.
شاخص توسعه انسانى جهان اسلام
در گذشته در ارزيابى ميزان توسعه يافتگى كشورها تنها ثروت اقتصادى به عنوان شاخص ملاك قرار مىگرفت؛ ولى از سال 1991 ميلادى سازمان ملل متحد در برنامه عمرانى خود [۱] اين شاخص را تغيير داد. بر اين اساس شاخص توسعه انسانى .[۲] كه به صورت خلاصه HDI ناميده مىشود، جدولى است تناسبى كه در آن، كشورهاى جهان بر اساس فاكتورهايى از جمله: درآمد سرانه واقعى، نرخ باسوادى، آموزش، بهداشت، تغذيه و اميد به زندگى در بدو تولد مورد مقايسه قرار مىگيرند. بر اساس اين برنامه اگر براى مردم يك كشور حداكثر اميد به زندگى 85 سال، و همه جمعيت آن با سواد، و ميانگين تحصيلات واجدين شرايط 15 سال، يعنى در حدود ليسانس باشد، و قدرت اقتصادى سرانه مردم برابر با چهل هزار دلار در سال باشد، اين كشور از لحاظ انسانى، توسعه يافته است و شاخص توسعه انسانى آن برابر يك مىباشد. اما اگر در كشورى اميد به زندگى 25 سال و همه مردم بى سواد باشند و قدرت اقتصادى سرانه مردم برابر با دويست دلار در سال باشد، شاخص توسعه انسانی آن کشور برابر با صفر خواهد بود. سازمان ملل متحد، بر اساس اين برنامه، كشورها را از لحاظ شاخص توسعه انسانى به چهار دسته تقسيم نموده است: 1. كشورهايى كه در ردههاى بسیار بالاى شاخص توسعه انسانى قرار دارند، كشورهايى هستند كه رتبه بالاتر از 800/0 را دارا باشند. 2. كشورهايى كه در ردههاى بالای شاخص توسعه انسانی قرار می‌گیرند، كشورهايى هستند كه رتبه بيشتر از 700/0 تا 799/0 را دارا باشند. 3. کشورهایی که در رده متوسط قرار می‌گیرند، کشورهایی هستند که رتبه بیشتر از 500/0و کمتر از 700/0 را دارا باشندو 4. كشورهایی كه رتبه آنان زير 500/0 باشد، در ردههاى پايين قرار می گیرند. بر اين اساس، بر اساس آنچه در سال 2018 از سوی «برنامه عمران ملل متحد» منتشر شد، كشورهاى اسلامى که به لحاظ توسعه انسانی در گروه اول قرار دارند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: قطر، برونئی دار السلام، عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی، عمان، کویت، مالزی و قزاقستان. کشورهایی که در گروه دوم قرار دارند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: ایران، ترکیه، آلبانی، بوسنی و هرزه‌گوین، آذربایجان، لبنان، الجزایر، کوزوو، اردن، تونس، مالدیو، ازبکستان، لیبی، و ترکمنستان. کشورهایی که در گروه سوم قرار دارند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: مصر، اندونزی، فلسطین، عراق، قرقیزستان، مراکش، تاجیکستان، بنگلادش، و پاکستان. کشورهایی که در گروه چهارم قرار می‌گیرنند، به ترتیب شاخص بالاتر عبارتند از: سوریه، نیجریه، موریتانی، سنگال، کومور، سودان، افغانستان، جیبوتی، گامبیا، گینه، یمن، اریتره، مالی، بورکینافاسو، سیرالئون، چاد، نیجر، و سومالی. [۳] نام کشور صحرا نیز اصلاً در گزارش نیامده و لذا شاخص توسعه انسانی آن مشخص نیست. با توجه با اینکه اکثر کشورهای اسلامی در گروه سوم و چهارم قرار دارند، می‌توان گفت جهان اسلام در مقايسه با پیروان ساير اديان از نظر توسعه انسانى در وضعيت عقب ماندهاى به سر مىبرد. ناگفته نماند که برخى از کشورهای اسلامی به خاطر جمعيت كم و داشتن سرانه بالا كه ناشى از پول نفت است رتبههاى نسبتاً بالايى را كسب كردهاند و گرنه همان كشورها در بقيه جهات نمره خوبى ندارند.
مسلمانان و رسانهها
بر اساس آمارهاى موجود تا سال 2002 ميلادى هر هزار نفر مسلمان به 50 نسخه روزنامه يوميه، 3/6 كيلو گرم مطبوعات، 249 دستگاه راديو و 180 دستگاه گيرنده تلويزيون دسترسى داشتهاند. در حالى كه بى دينها به ازاء هر هزار نفر داراى 786 نسخه روزنامه، 5/83 كيلو گرم مطبوعات و 350 دستگاه گيرنده تلويزيون بوده‌اند و مسيحيان به ازاء هر هزار نفر دارای 543 دستگاه گيرنده راديو بوده‌اند. وضعيت مسلمانان در دسترسى به فن آورىهاى نوين اطلاعاتى و ارتباطى نيز در سطح نازلى است، به طورى كه شاخص دسترسى به فن آورىهاى مذكور [۴] در كشورهاى اسلامى 519/0 مىباشد و اين شاخص براى يهوديان900/0، بدون دينها 758/0 و مسيحيان 718/0 مىباشد. بر اساس آمارها هر هزار نفر ساكنان كشورهاى با اكثريت مسلمان به طور متوسط حدود 8 خط تلفن، 4 خط تلفن همراه، 3 دستگاه رايانه، و 6/115 اينترنت در اختيار دارند. اين در حالى است كه بالاترين ميزان تلفن، تلفن همراه، رایانه و اینترنت همگی مربوط به یهودیان و بدین ترتیب بوده است: تلفن ثابت و همراه 9/45 ، رایانه 6/24 و اینترنت 9/163دستگاه . [۵]