سوره اعراف

نام	سوره اعراف
شماره سوره	۷
ترتیب نزول	۳۹
جزء	۸ و ۹
مکی/مدنی	مکی
تعداد آیات	۲۰۶
تعداد کلمات	۳۳۴۶
تعداد حروف	۱۴۴۳۷

سوره اعراف هفتمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن است که در جزء هشتم و نهم قرآن جای دارد. این سوره به سبب بازگویی ماجرای اصحاب اعراف در روز قیامت بدین نام خوانده شده است.

سوره اعراف همانند دیگر سوره‌های مکی، بیشتر ناظر به بحث از مبدأ و معاد، اثبات توحید، دادگاه رستاخیز، مبارزه با شرک، تثبیت مقام و موقعیت انسان در جهان آفرینش است. هدف این سوره نیز تقویت عقیده و مبانی ایمان در مسلمانان دانسته شده است. سوره اعراف به پیمان‌هایی که خدا از انسان‌ها در مسیر هدایت و صلاح گرفته، از جمله در عالم ذر اشاره می‌کند و برای نشان دادن شکست و ناکامی اقوامی که از مسیر توحید منحرف شده‌اند، به سرگذشت اقوام پیشین و از بین رفتن اقوام گذشته پیامبرانی همچون نوح، لوط و شعیب می‌پردازد.

در این سوره داستان سجده نکردن شیطان در آیه‌های ۱۱ الی ۲۵ آمده است. آیه ۴۶ درباره اصحاب اعراف، آیات ۵۴ تا ۵۶ معروف به آیه سخره و آیه ۱۷۲ معروف به آیه میثاق از آیات نامدار سوره اعراف است.

اعراف

جمع عرف (بر وزن قفل) و آن به معنى يال اسب، كاكل خروس، و قسمتهاى بلند كوه و تپه است.

مفهوم کلی سوره

• اصول دعوت پيامبران (توحيد، نبوت و معاد)؛
• سرگذشت پيامبران (آدم، نوح، لوط و ...)؛
• شناخت نامه ى اعراف، عرش، ميزان و عالم ذرّ؛
• عدالت گرايى و قرآن دوستى.

اسامی سوره

1. اعراف،
2. المص،
3. ميقات،
4. ميثاق.

علت نام‌گذاری

1. «سوره اعراف»؛ به خاطر اينکه لفظ اعراف در آيه چهل‌وهشتم اين سوره آمده است.
2. «سوره المص» بعضى از سوره هايی که با حروف مقطعه شروع شده اند با اسم همان حروف مقطعه شان نام‌گذارى شده اند؛ مثل سورى اعراف كه «المص» هم ناميده شده است.
3. «سوره ميقات»؛ به خاطر اينکه ذکر ميقات حضرت موسی در آيه يکصدوچهل‌وسوم اين سوره آمده است.
4. «سوره ميثاق»؛ به خاطر اينکه ذکر عهد و ميثاق الست در آيه يکصدوهفتادودوم اين سوره آمده است.

تعداد آيات و کلمات و حروف

• سوره اعراف دويست‌وشش آيه دارد.
• سوره اعراف سه‌هزاروسيصدوبيست‌وپنج كلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
• سوره اعراف چهارده‌هزاروسيصدوده حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)

محتوا و موضوعات

خداوند متعال در آغاز سوره اعراف اشاره كوتاه و محكمى به مساله مبدء و معاد كرده. سپس براى احياى شخصيت انسان، داستان آفرينش آدم را با اهميت فراوان شرح مى دهد. بعد پيمانهايى را كه خدا از فرزندان آدم در مسير هدايت و صلاح گرفته يك يك برمى شمرد.

سپس براى نشان دادن شكست و ناكامى اقوامى كه از مسير توحيد و عدالت و پرهيزگارى منحرف مى شوند، و هم براى نشان دادن پيروزى مومنان راستين، سرگذشت بسيارى از اقوام پيشين و انبياى گذشته مانند نوح و لوط و شعيب را بيان كرده و با سرگذشت مشروح بنى اسرائيل و مبارزه موسى با فرعون پايان مى دهد. و در آخر سوره بار ديگر به مساله مبدء و معاد باز مى گردد و انجام و آغاز را بدين وسيله تكميل مى كند.

فضائل، خواص و ثواب قرائت

بهره‌مندی از شفاعت حضرت آدم؛

ابى‌بن‌كعب از پيامبر گرامى اسلام روايت كرده است كه هر كس سوره اعراف را بخواند، خداوند ميان او و شيطان پرده اى قرار مى دهد و روز قيامت حضرت آدم شفيع اوست.

عدم حزن و حساب در قيامت

عياشى به اسناد خود از ابوبصير، از امام صادق روايت كرده است كه هر كس سوره اعراف را در هر ماه بخواند، روز قيامت از كسانى است كه آنان را بيمى نيست و محزون نمي‌شوند و اگر در هر روز جمعه بخواند، از كسانى است كه در روز قيامت حساب ندارند.

شهادت در قيامت

امام صادق فرمود: در اين سوره آيات محكمه وجود دارد. قرائت و عمل به آن را ترك نكنيد كه روز قيامت براى كسانى كه قرائت كرده اند، شهادت خواهد داد.

محل و زمان نزول

• سوره اعراف مكى است. از قتاده و ضحاك روايت شده است كه اين سوره مكى است، بجز آيه هاى «وَ سْئَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ ... بِما كانُوا يَفْسُقُونَ» (163 تا 165) كه در مدينه نازل شده اند.
• تاريخ نزول سوره اعراف در ما بين هجرت مسلمانان به حبشه و اسراء است.

نزول اين سوره قبل از سوره جن و پس از بازگشت رسول اكرم از سفر تبليغى طائف در سال دهم بعثت بوده است.

فضای نزول

با توجه به نزول سوره اعراف در سال دهم بعثت می توان دريافت که در اين دوران مشركان مكه سخت ترين مخالفتها را با پيامبر روا داشته و از هيچ كوششى براى جلوگيرى از انتشار دعوت توحيدى رسول خدا كوتاهى نمى كردند كه يك نمونه آن محاصره اقتصادى سه ساله در شعب ابى طالب بود. در چنين شرايطى سوره مبارك اعراف نازل شد تا بار ديگر عهدى را كه خداوند از آدميان گرفته است تا او را بپرستند و چيزى را شريك او قرار ندهند به آنان يادآور شود و سرنوشت امتهاى عهد شكن پيشين و مكذبان پيامبران را خاطرنشان سازد، از اين رو بايد گفت سوره اعراف براى تبيين اهميت پايبندى انسانها به عهدى كه با خدا بسته بودند فرود آمد.

ويژگي

سوره اعراف يکی از هفت سوره طولانی قرآن (سبع طوال) می باشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سوره های بقره، آل عمران، نساء، مائدة، انعام، اعراف و أنفال به همراه توبه را سبع طوال می گويند ولی برخی ديگر هفتمی را يونس می دانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نيست (اين قول سعيد بن جبير می باشد) روايت از رسول خدا نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.

سوره اعراف اولين سوره بلند قرآن كريم در ترتيب نزول، بلندترين سوره مكى، و اولين سوره اى است كه داستان هاى پيامبران را به تفصيل بيان مى كند.

سوره اعراف اولين سوره اى است كه در چينش فعلى قرآن، با نام حروف مقطعه (المص) خوانده شده است.

توضيح آن كه بيست‌ونه سوره از سور قرآن با حروف مقطعه شروع شده اند كه غير از بقره و آل عمران، همگى مكى اند. بعضى از اين سوره ها نيز با حروف مقطعه شان نام‌گذارى شده اند؛ مثل سورى اعراف كه «المص» هم ناميده شده است.

آخرين آيه اين سوره (آيه 206) سجده تلاوت دارد.

منبع

برگرفته از سایت معرفی سوره اعراف - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir