سوره احزاب: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '[[محمد بن عبد‌الله (خاتم الأنبیاء)' به '[[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)')
 
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره احزاب.jpg |جایگزین=سوره احزاب]]
<div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره احزاب.jpg |جایگزین=سوره احزاب]]</div>
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
'''سوره اَحزاب''' [[مدنی]] است و نام‌گذاری آن به این دلیل است که بخش مهمی از سوره به اتفاقات [[جنگ احزاب]]([[خندق]]) اختصاص دارد. این سوره به نکوهش رسم جاهلیِ ظِهار و پسرخواندگی می‌پردازد. پس از شرح ماجرای جنگ احزاب و نکوهش منافقان، به مسئلهٔ همسران [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر]] می‌پردازد و آنان را الگوی زنان [[مسلمان]] معرفی می‌کند. سپس به داستان [[زینب بنت جحش]] اشاره می‌کند و در مورد [[حجاب]] نیز سخن می‌گوید. موضوع [[معاد]] آخرین مبحث این سوره است.
!نام
سوره‌ای است که مطالب خود را در سه بخش بیان نموده است. بخش اول ابطال سنت‌های [[جاهلیت|جاهلی]] و اصلاح سنت‌ها، بخش دوم جریان [[غزوه خندق|جنگ احزاب]] و بخش سوم احکام الهی مربوط به همسران [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] و احکام گسترش حیاء و عفت در جامعه و در هر سه بخش به نقش [[منافقان]] در ایجاد بحران در جامعه اشاره دارد.
!سوره احزاب
|-
|شماره سوره
|۳۳
|-
|ترتیب نزول
|۲۱ و ۲۲
|-
|جزء
|۹۰
|-
|مکی/مدنی
|مدنی
|-
|تعداد آیات
|۷۳
|-
|تعداد کلمات
|۱۳۰۷
|-
|تعداد حروف
|۵۷۸۷
|-
|}
</div>
'''سوره اَحزاب''' [[مدنی]] است و نام‌گذاری آن به این دلیل است که بخش مهمی از سوره به اتفاقات [[جنگ احزاب]]([[خندق]]) اختصاص دارد. این سوره به نکوهش رسم جاهلیِ ظِهار و پسرخواندگی می‌پردازد. پس از شرح ماجرای جنگ احزاب و نکوهش منافقان، به مسئلهٔ همسران [[پیامبر]] می‌پردازد و آنان را الگوی زنان [[مسلمان]] معرفی می‌کند. سپس به داستان [[زینب بنت جحش]] اشاره می‌کند و در مورد [[حجاب]] نیز سخن می‌گوید. موضوع [[معاد]] آخرین مبحث این سوره است.
سوره‌ای است که مطالب خود را در سه بخش بیان نموده است. بخش اول ابطال سنت‌های جاهلی و اصلاح سنت‌ها، بخش دوم جریان جنگ احزاب و بخش سوم احکام الهی مربوط به همسران پیامبر(صلی الله علیه) و احکام گسترش حیاء و عفت در جامعه و در هر سه بخش به نقش [[منافقان]] در ایجاد بحران در جامعه اشاره دارد.


== احزاب ==
== احزاب ==
خط ۳۷: خط ۱۰:
* پاکسازی خرافات [[جاهلیت]] از میان مسلمانان؛
* پاکسازی خرافات [[جاهلیت]] از میان مسلمانان؛
* آموزه‌های نظامی‌جنگ احزاب و [[بنی‌قريظه|بنی‌قریظه]]؛
* آموزه‌های نظامی‌جنگ احزاب و [[بنی‌قريظه|بنی‌قریظه]]؛
* خاتمیت [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(صلی الله علیه)]] و الگو بودن ایشان؛
* خاتمیت [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم)]] و الگو بودن ایشان؛
* پاکی و [[عصمت]] [[اهل بیت (علیهم السلام)|اهل‌بیت(علیه السلام)]]؛
* پاکی و [[عصمت]] [[اهل بیت|اهل‌بیت(علیه‌السلام)]]؛
* آداب معاشرت و حجاب زنان<ref>تفسير قرآن مهر، ج 16، ص 297.</ref>.
* آداب معاشرت و حجاب زنان<ref>تفسير قرآن مهر، ج 16، ص 297.</ref>.


خط ۵۵: خط ۲۸:
بحث‌هایی را که در این سوره آمده است می‌توان به هفت بخش تقسیم کرد:
بحث‌هایی را که در این سوره آمده است می‌توان به هفت بخش تقسیم کرد:


بخش اول سرآغاز سوره است که [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(صلی الله علیه)]] را به اطاعت [[خداوند]] و ترک تبعیت از [[كافران|کافران]] و پیشنهادهای منافقان دعوت می‌کند و به او اطمینان می‌دهد که در برابر کارشکنی‌های آنها از وی حمایت خواهد فرمود.
* بخش اول سرآغاز سوره است که [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم)]] را به اطاعت [[خداوند]] و ترک تبعیت از [[كافران|کافران]] و پیشنهادهای [[نفاق|منافقان]] دعوت می‌کند و به او اطمینان می‌دهد که در برابر کارشکنی‌های آنها از وی حمایت خواهد فرمود.
 
*
بخش دوم به پاره‌ای از خرافات زمان جاهلیت مانند مساله ظهار که آن را وسیله [[طلاق]] و جدایی زن و مرد از هم می‌دانستند و همچنین مساله پسرخواندگی (تبنی) اشاره کرده و قلم بطلان بر آنها می‌کشد، و پیوندهای خویشاوندی را در پیوندهای واقعی و طبیعی منحصر می‌سازد.
* بخش دوم به پاره‌ای از خرافات زمان [[جاهلیت]] مانند مساله ظهار که آن را وسیله [[طلاق]] و جدایی زن و مرد از هم می‌دانستند و هم‌چنین مساله پسرخواندگی (تبنی) اشاره کرده و قلم بطلان بر آنها می‌کشد، و پیوندهای خویشاوندی را در پیوندهای واقعی و طبیعی منحصر می‌سازد.
 
*
بخش سوم که مهمترین بخش این سوره است مربوط به جنگ احزاب و حوادث تکان دهنده آن و پیروزی اعجاز‌آمیز مسلمین بر [[كفار|کفار]] و کارشکنی‌ها و بهانه‌جوئی‌های گوناگون منافقان و پیمان‌شکنی آنان می‌باشد و در این زمینه دستورهای جامع و جالبی بیان شده است.
* بخش سوم که مهمترین بخش این سوره است مربوط به جنگ احزاب و حوادث تکان دهنده آن و پیروزی اعجاز‌آمیز مسلمین بر [[كفار|کفار]] و کارشکنی‌ها و بهانه‌جوئی‌های گوناگون منافقان و پیمان‌شکنی آنان می‌باشد و در این زمینه دستورهای جامع و جالبی بیان شده است.
 
*
بخش چهارم مربوط به همسران پیامبر است که باید در همه چیز الگو و اسوه برای زنان مسلمان باشند و در این زمینه دستورات مهمی‌ به آنها می‌دهد.
* بخش چهارم مربوط به همسران پیامبر است که باید در همه چیز الگو و اسوه برای زنان مسلمان باشند و در این زمینه دستورات مهمی‌ به آنها می‌دهد.
 
*
بخش پنجم به داستان زینب‌دخترجحش که روزی همسر [[زید]] پسر خوانده پیغمبر(صلی الله علیه) بود و از او جدا شد، به فرمان خدا با پیامبر(صلی الله علیه) ازدواج کرد و دستاویزی برای منافقان گشت قرآن در این زمینه پاسخ کافی به بهانه‌جویان می‌دهد.
* بخش پنجم به داستان زینب‌دخترجحش که روزی همسر [[زید بن حارثه|زید]] پسر خوانده پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) بود و از او جدا شد، به فرمان خدا با پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) ازدواج کرد و دستاویزی برای منافقان گشت قرآن در این زمینه پاسخ کافی به بهانه‌جویان می‌دهد.
 
*
بخش ششم از مساله حجاب سخن می‌گوید که با بخش‌های گذشته نیز رابطه نزدیک دارد و همه زنان با [[ايمان|ایمان]] را به رعایت این دستور اسلامی‌توصیه می‌کند.
* بخش ششم از مساله حجاب سخن می‌گوید که با بخش‌های گذشته نیز رابطه نزدیک دارد و همه زنان با [[ايمان|ایمان]] را به رعایت این دستور اسلامی‌توصیه می‌کند.
 
*
بخش هفتم که آخرین بخش را تشکیل می‌دهد، اشاره‌ای به مساله مهم معاد دارد و راه نجات در آن عرصه عظیم و همچنین مساله امانت‌داری بزرگ انسان یعنی مساله تعهد و تعهد و تکلیف و مسئولیت او را شرح می‌دهد<ref>تفسير نمونه، ج 17، ص 184</ref>.
* بخش هفتم که آخرین بخش را تشکیل می‌دهد، اشاره‌ای به مساله مهم معاد دارد و راه نجات در آن عرصه عظیم و همچنین مساله امانت‌داری بزرگ انسان یعنی مساله تعهد و تعهد و تکلیف و مسئولیت او را شرح می‌دهد<ref>تفسير نمونه، ج 17، ص 184</ref>.


== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
[[ابی‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]] از [[حضرت محمد (ص)|پیغمبر(صلی الله علیه)]] روایت نموده که آن حضرت فرمود: «کسی که سوره احزاب را قرائت نموده و آن را به خانواده خود و هر کس که در تحت تملّک اوست تعلیم نماید خداوند متعال او را از [[عذاب قبر]] ایمنی دهد».
[[ابی‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]] از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] روایت نموده که آن حضرت فرمود: «کسی که سوره احزاب را قرائت نموده و آن را به خانواده خود و هر کس که در تحت تملّک اوست تعلیم نماید خداوند متعال او را از [[عذاب قبر]] ایمنی دهد».


[[عبد اللَّه‌بن‌سنان]] از [[امام جعفر صادق|امام صادق(علیه السلام)]] روایت کرده که فرمودند: «کسی که زیاد سوره احزاب را قرائت کند [[روز قيامت|روز قیامت]] در همسایگی پیامبر(صلی الله علیه) و خاندان و همسران آن حضرت خواهد بود<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 20، ص 3.</ref>».
[[عبد اللَّه‌بن‌سنان]] از [[جعفر بن محمد (صادق‌)|امام صادق(علیه‌السلام)]] روایت کرده که فرمودند: «کسی که زیاد [[سوره احزاب]] را قرائت کند [[روز قيامت|روز قیامت]] در همسایگی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و خاندان و همسران آن حضرت خواهد بود<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 20، ص 3.</ref>».


== محل و زمان نزول ==
== محل و زمان نزول ==
سوره احزاب در مدینه بر پیامبر اسلام(صلی الله علیه) [[نزول قرآن|نازل]] شده است<ref>همان</ref>.
# سوره احزاب در مدینه بر پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) [[نزول قرآن|نازل]] شده است<ref>همان</ref>.
سوره احزاب در بین سال دوم تا پنجم هجری نازل شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 16، ص 299</ref>.
# سوره احزاب در بین سال دوم تا پنجم هجری نازل شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 16، ص 299</ref>.


== فضای نزول ==
== فضای نزول ==
خط ۸۵: خط ۵۸:
دوم: پیامبر برای [[مؤمنان]] از خودشان مقدم‌تر است، زنان پیامبر مادران مؤمنان هستند، ازدواج با آنان [[حرام]] می‌باشد حتی بعد از رحلت آن حضرت.
دوم: پیامبر برای [[مؤمنان]] از خودشان مقدم‌تر است، زنان پیامبر مادران مؤمنان هستند، ازدواج با آنان [[حرام]] می‌باشد حتی بعد از رحلت آن حضرت.


سوم: جریان جنگ احزاب به طور مفصل.
سوم: جریان [[غزوه خندق|جنگ احزاب]] به طور مفصل.


چهارم: اجلاء [[يهود بنی‌قريظه|یهود بنی‌قریظه]] از مدینه و تصرف اراضی آنها.
چهارم: اجلاء [[يهود بنی‌قريظه|یهود بنی‌قریظه]] از مدینه و تصرف اراضی آنها.
خط ۹۱: خط ۶۴:
پنجم: جریان زید و زینب و طلاق زینب و اینکه خدا بعد از طلاق زید زینب را به رسولش تزویج کرد تا مردم در تزویج زنان پسرخوانده‌ها بعد از طلاقشان محذوری نداشته باشند.
پنجم: جریان زید و زینب و طلاق زینب و اینکه خدا بعد از طلاق زید زینب را به رسولش تزویج کرد تا مردم در تزویج زنان پسرخوانده‌ها بعد از طلاقشان محذوری نداشته باشند.


ششم: مطالب مفصلی درباره زنان [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(صلی الله علیه)]] در رابطه با محفوظ ماندن مقام رهبری چنان که خواهد آمد.
ششم: مطالب مفصلی درباره زنان [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)]] در رابطه با محفوظ ماندن مقام رهبری چنان که خواهد آمد.


هفتم: آداب دخول و خروج به محضر رسول(صلی الله علیه).
هفتم: آداب دخول و خروج به محضر رسول(صلی الله علیه و آله و سلم).


هشتم: بررسی حالات و تفتین‌های منافقان مدینه و تهدید آنان به [[تبعید]] و اعدام و تعقیب.
هشتم: بررسی حالات و تفتین‌های [[نفاق|منافقان]] [[مدینه]] و تهدید آنان به [[تبعید]] و اعدام و تعقیب.


نهم: آیۀ امانت و حمل انسان امانت خدا را<ref>تفسير احسن‌الحديث، ج 8، ص 304 با اندکی تصرف در ابتدای عبارت.</ref>.  
نهم: آیۀ امانت و حمل انسان امانت خدا را<ref>تفسير احسن‌الحديث، ج 8، ص 304 با اندکی تصرف در ابتدای عبارت.</ref>.


== ویژگی ==
== ویژگی ==
سوره احزاب از سور مثانی می‌باشد. مثانی سوره‌هایی هستند که بعد از سور مئین قرار گرفته‌اند و زیر صد آیه دارند مانند اینکه سور مئین مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده‌اند<ref>زاد المسير فی علم التفسير، ج 4، ص 141</ref>.
سوره احزاب از سور مثانی می‌باشد. مثانی سوره‌هایی هستند که بعد از سور مئین قرار گرفته‌اند و زیر صد آیه دارند مانند اینکه [[سوره|سور مئین]] مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده‌اند<ref>زاد المسير فی علم التفسير، ج 4، ص 141</ref>.


سوره‌های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>.
سوره‌های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>.


روایتی است که از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
روایتی است که از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئین را به جای [[انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.


آیۀ مهم تطهیر که در مورد اهل‌البیت علیهم‌السلام و پاکی آنان نازل شده آیۀ سی‌ودوم همین سوره است و در این سوره به داستان جنگ مهم احزاب اشاره شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 16، ص 300.</ref>.
آیۀ مهم تطهیر که در مورد [[اهل بیت |اهل‌البیت (علیهم‌السلام)]] و پاکی آنان نازل شده آیۀ سی‌ودوم همین سوره است و در این سوره به داستان جنگ مهم احزاب اشاره شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 16، ص 300.</ref>.


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


== منبع ==
== منابع ==
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/33/ برگرفته از سایت معرفی سوره احزاب - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/33/ برگرفته از سایت معرفی سوره احزاب - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]


[[رده:قرآن]]
[[رده:قرآن]]
[[رده:سوره‌های قرآن]]
[[رده:سوره‌های قرآن]]
[[رده:سوره های مثانی]]
[[رده:جهاد]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۱۵

سوره احزاب

سوره اَحزاب مدنی است و نام‌گذاری آن به این دلیل است که بخش مهمی از سوره به اتفاقات جنگ احزاب(خندق) اختصاص دارد. این سوره به نکوهش رسم جاهلیِ ظِهار و پسرخواندگی می‌پردازد. پس از شرح ماجرای جنگ احزاب و نکوهش منافقان، به مسئلهٔ همسران پیامبر می‌پردازد و آنان را الگوی زنان مسلمان معرفی می‌کند. سپس به داستان زینب بنت جحش اشاره می‌کند و در مورد حجاب نیز سخن می‌گوید. موضوع معاد آخرین مبحث این سوره است. سوره‌ای است که مطالب خود را در سه بخش بیان نموده است. بخش اول ابطال سنت‌های جاهلی و اصلاح سنت‌ها، بخش دوم جریان جنگ احزاب و بخش سوم احکام الهی مربوط به همسران پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و احکام گسترش حیاء و عفت در جامعه و در هر سه بخش به نقش منافقان در ایجاد بحران در جامعه اشاره دارد.

احزاب

جمع حزب به معنی دسته‌هاست ... «احزاب» یازده مرتبه در قرآن مبین آمده و همه در مقام ذمّ است و مراد از آنها دسته‌های اهل کتاب و مشرکین و تکذیب کنندگان پیامبران است[۱].

مفهوم کلی سوره

علت نام‌گذاری

«سوره احزاب» تنها نام این سوره، احزاب به معنای حزب‌ها و گروه‌هاست و سبب نام‌گذاری آن آیات بیست و بیست ‌ودوم این سوره است که در آنها سخن از احزاب و گروه‌ها گفته شده است[۳].

اهداف و آموزه‌ها

اساسی ترین هدف‌های سوره احزاب عبارت‌اند از:

  1. سازماندهی زندگی اجتماعی مسلمانان با بیان مقررات و قوانین زندگی برای آنان؛
  2. هدایت مسلمانان در دورۀ سخت هجوم مشرکان و خیانت یهودیان طی دو جنگ احزاب و بنی‌قریظه؛
  3. مبارزه با رسوبات خرافات جاهلی در میان مسلمانان[۴].

محتوا و موضوعات

سوره احزاب یکی از پربارترین سوره‌های قرآن مجید است و مسائل متنوع و بسیار مهمی‌ را در زمینه اصول و فروع اسلام تعقیب می‌کند.

بحث‌هایی را که در این سوره آمده است می‌توان به هفت بخش تقسیم کرد:

  • بخش اول سرآغاز سوره است که پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) را به اطاعت خداوند و ترک تبعیت از کافران و پیشنهادهای منافقان دعوت می‌کند و به او اطمینان می‌دهد که در برابر کارشکنی‌های آنها از وی حمایت خواهد فرمود.
  • بخش دوم به پاره‌ای از خرافات زمان جاهلیت مانند مساله ظهار که آن را وسیله طلاق و جدایی زن و مرد از هم می‌دانستند و هم‌چنین مساله پسرخواندگی (تبنی) اشاره کرده و قلم بطلان بر آنها می‌کشد، و پیوندهای خویشاوندی را در پیوندهای واقعی و طبیعی منحصر می‌سازد.
  • بخش سوم که مهمترین بخش این سوره است مربوط به جنگ احزاب و حوادث تکان دهنده آن و پیروزی اعجاز‌آمیز مسلمین بر کفار و کارشکنی‌ها و بهانه‌جوئی‌های گوناگون منافقان و پیمان‌شکنی آنان می‌باشد و در این زمینه دستورهای جامع و جالبی بیان شده است.
  • بخش چهارم مربوط به همسران پیامبر است که باید در همه چیز الگو و اسوه برای زنان مسلمان باشند و در این زمینه دستورات مهمی‌ به آنها می‌دهد.
  • بخش پنجم به داستان زینب‌دخترجحش که روزی همسر زید پسر خوانده پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) بود و از او جدا شد، به فرمان خدا با پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) ازدواج کرد و دستاویزی برای منافقان گشت قرآن در این زمینه پاسخ کافی به بهانه‌جویان می‌دهد.
  • بخش ششم از مساله حجاب سخن می‌گوید که با بخش‌های گذشته نیز رابطه نزدیک دارد و همه زنان با ایمان را به رعایت این دستور اسلامی‌توصیه می‌کند.
  • بخش هفتم که آخرین بخش را تشکیل می‌دهد، اشاره‌ای به مساله مهم معاد دارد و راه نجات در آن عرصه عظیم و همچنین مساله امانت‌داری بزرگ انسان یعنی مساله تعهد و تعهد و تکلیف و مسئولیت او را شرح می‌دهد[۵].

فضائل، خواص و ثواب قرائت

ابی‌بن‌کعب از پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) روایت نموده که آن حضرت فرمود: «کسی که سوره احزاب را قرائت نموده و آن را به خانواده خود و هر کس که در تحت تملّک اوست تعلیم نماید خداوند متعال او را از عذاب قبر ایمنی دهد».

عبد اللَّه‌بن‌سنان از امام صادق(علیه‌السلام) روایت کرده که فرمودند: «کسی که زیاد سوره احزاب را قرائت کند روز قیامت در همسایگی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و خاندان و همسران آن حضرت خواهد بود[۶]».

محل و زمان نزول

  1. سوره احزاب در مدینه بر پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شده است[۷].
  2. سوره احزاب در بین سال دوم تا پنجم هجری نازل شده است[۸].

فضای نزول

با توجه به اینکه سوره احزاب در مدینه و در ایام جنگ احزاب نازل شده است و حکومت نوپای اسلامی در آن موقع در حال قدرت گرفتن بود فضای نزول سوره فضایی آموزشی است آموزش احکام و اخلاق اسلامی و نیز بطلان خرافات دوران جاهلی و همچنین برخی وقایع و رویدادهای همان زمان در این سوره آمده است با توجه به تنوع مطالب این سوره به طور کلی شان نزول‌های ریزتر این سوره مطالب و محتویات ذیل می‌باشد:

اول: پسرخوانده‌ها پسران واقعی نیستند، احکام پسران واقعی در حق آنها جاری نمی‌باشد، آنها را باید با نام پدران اصلی‌شان صدا کرد.

دوم: پیامبر برای مؤمنان از خودشان مقدم‌تر است، زنان پیامبر مادران مؤمنان هستند، ازدواج با آنان حرام می‌باشد حتی بعد از رحلت آن حضرت.

سوم: جریان جنگ احزاب به طور مفصل.

چهارم: اجلاء یهود بنی‌قریظه از مدینه و تصرف اراضی آنها.

پنجم: جریان زید و زینب و طلاق زینب و اینکه خدا بعد از طلاق زید زینب را به رسولش تزویج کرد تا مردم در تزویج زنان پسرخوانده‌ها بعد از طلاقشان محذوری نداشته باشند.

ششم: مطالب مفصلی درباره زنان رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) در رابطه با محفوظ ماندن مقام رهبری چنان که خواهد آمد.

هفتم: آداب دخول و خروج به محضر رسول(صلی الله علیه و آله و سلم).

هشتم: بررسی حالات و تفتین‌های منافقان مدینه و تهدید آنان به تبعید و اعدام و تعقیب.

نهم: آیۀ امانت و حمل انسان امانت خدا را[۹].

ویژگی

سوره احزاب از سور مثانی می‌باشد. مثانی سوره‌هایی هستند که بعد از سور مئین قرار گرفته‌اند و زیر صد آیه دارند مانند اینکه سور مئین مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده‌اند[۱۰].

سوره‌های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر[۱۱].

روایتی است که از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید[۱۲].

آیۀ مهم تطهیر که در مورد اهل‌البیت (علیهم‌السلام) و پاکی آنان نازل شده آیۀ سی‌ودوم همین سوره است و در این سوره به داستان جنگ مهم احزاب اشاره شده است[۱۳].

پانویس

  1. قاموس قرآن، ج 2، ص 126.
  2. تفسير قرآن مهر، ج 16، ص 297.
  3. همان، ص 299.
  4. تفسير قرآن مهر، ج 16، ص 300.
  5. تفسير نمونه، ج 17، ص 184
  6. ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 20، ص 3.
  7. همان
  8. تفسير قرآن مهر، ج 16، ص 299
  9. تفسير احسن‌الحديث، ج 8، ص 304 با اندکی تصرف در ابتدای عبارت.
  10. زاد المسير فی علم التفسير، ج 4، ص 141
  11. التمهید في علوم القرآن، ج1، ص 313.
  12. جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.
  13. تفسير قرآن مهر، ج 16، ص 300.

منابع

برگرفته از سایت معرفی سوره احزاب - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir