خداشیه

خداشيه‏ از فرق «راونديه» قايل به نبوت مردى به نام عمار (عمارة بن بديل) ملقب به «خداش» بودند كه در خراسان قيام كرده و به دست اسد بن عبد الله برادر خالد بن عبد الله القسرى به قتل رسيد.

گويا «خداش» لقب زشتى است كه مخالفان به او داده باشند و به قول ايشان چون وى به دين اسلام خدشه وارد مى‏آورد، او را خداش مى‏خواندند. وى در آغاز از پيروان كثير نامى بود كه از داعيان آل عباس به شمار مى‏رفت. چون كثير بى‏سواد بود، خداش بر او نفوذ فراوان يافت. طبرى و ابن اثير مى‏نويسند كه: «خداش» در آغاز نصرانى بود و در كوفه مسلمان شد و سپس به خراسان آمد. در آغاز خود را مانند پيشوايش كثير از داعيان عباسى معرفى مى‏كرد. مطهر بن طاهر مقدسى مى‏نويسد: چيزى نگذشت كه «خداش» موضوع دعوت را تغيير داد و راه «اباحه» پيش گرفت و زنان مردم را بر يكديگر جايز شمرد و نخستين كسى بود كه مذهب باطنيه را آشكار ساخت و چنين وانمود مى‏كرد كه همه اين امور را به دستور امام محمد بن على بن عبد الله بن عباس مى‏كند و اين اعتقاد و روش دينى اوست. طبرى مى‏نويسد كه: خداش مردى دروغ‏پرداز بود و مردم را به آيين خرميه دعوت مى‏كرد و به پيروان خود مى‏گفت كه: مراد از «روزه» خوددارى از ذكر نام امام و تأويل «نماز» دعا براى او و «حج»، قصد رفتن به سوى اوست.او مى‏گفت: اين سخنان را از محمد بن على بن عبد الله بن عباس شنيده است. اسد بن عبد الله عامل خراسان چون از دعوت او آگاه شد او را دستگير كرده دستور داد وى را مثله كردند و بكشتند. گويند: چون محمد بن على بن عبد الله از دعاوى باطل «خداش» آگاه شد سخت برآشفت و بكير بن ماهان را با نامه‏هايى براى شيعيانش به خراسان روانه كرد و از خداش و پيروان او بيزارى جست. محققان معاصر نوشته‏اند كه: خداش در لفافه دعوت عباسى به تبليغ افكار مزدكى و شيوعى مى‏پرداخت. فن فلوتن خاورشناس هلندى احتمال داده است كه خداش از راونديان باشد و مى‏گويد: اين فرقه مى‏كوشيدند تا در زير پرده شعائر دينى مردم را به اسلام بى‏اعتقاد كنند.