حارث الضاری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات اشخاص | |||
| عنوان = حارث الضاری | |||
| تصویر = حارث الضاری.jpg | |||
| نام = حارث بن سلیمان الضاری الشمری | |||
| | | نام‌های دیگر = حارث الضاری | ||
| سال تولد = ۱۹۴۱ م | |||
| تاریخ تولد = | |||
| | | محل تولد = ابوغریب، بغداد | ||
| | | سال درگذشت = ۲۰۱۵ م | ||
| | | تاریخ درگذشت = | ||
| محل درگذشت = سهاب، اردن | |||
| | | استادان = {{فهرست جعبه عمودی | | | }} | ||
|درگذشت | | شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی | | | }} | ||
| | | دین = اسلام | ||
| مذهب = اهل سنت | |||
| | | آثار = {{فهرست جعبه عمودی | الإمام الزهری وأثرهُ فی السنة | محاضرات فی علوم الحدیث | تفسیر القرآن الکریم للمرحلة الثانویة}} | ||
|دین | | فعالیت‌ها = {{فهرست جعبه عمودی | رئیس هیات علمای مسلمان عراق | استاد دانشگاه بغداد، امارات | مبارزه با آمریکا ضد اشغال عراق}} | ||
| | | وبگاه = | ||
| | }} | ||
|فعالیت‌ها | |||
| | |||
| | |||
حارث بن سلیمان الضاری الشمری (۱۹۴۱ - ۲۱ جمادی الاول ۱۴۳۶ ه. ق / ۱۲ مارس ۲۰۱۵) دبیرکل سابق [[انجمن علمای مسلمان عراق]] است. او از زمان اشغال [[عراق]] توسط [[آمریکا]] در عمان [[اردن]] زندگی می‌کرد و یکی از بزرگترین مخالفان اشغال آمریکا و شیوه کنونی حکومت بر عراق است. | حارث بن سلیمان الضاری الشمری (۱۹۴۱ - ۲۱ جمادی الاول ۱۴۳۶ ه. ق / ۱۲ مارس ۲۰۱۵) دبیرکل سابق [[انجمن علمای مسلمان عراق]] است. او از زمان اشغال [[عراق]] توسط [[آمریکا]] در عمان [[اردن]] زندگی می‌کرد و یکی از بزرگترین مخالفان اشغال آمریکا و شیوه کنونی حکومت بر عراق است. | ||
==تولد== | ==تولد== | ||
او در ۲۱ جمادی الاول ۱۴۳۶ه. ق مصادف با سال ۱۹۴۱ میلادی در قضاء ابوغریب بغداد<ref> " | او در ۲۱ جمادی الاول ۱۴۳۶ه. ق مصادف با سال ۱۹۴۱ میلادی در قضاء ابوغریب بغداد<ref> "الشیخ حارث الضاری فی ذمة الله"، الجزیرة. ، مؤرشف من الأصل فی 29 یونیو 2017، اطلع علیه بتاریخ 12 مارس 2015.</ref> به دنیا آمد. | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
تحصیلات خود را در مدرسۀ حفظ [[قرآن]] آغاز کرد، سپس به مدرسۀ دینی رفت و دبستان را در آنجا به پایان رساند، و گواهی متوسطه خود را از آنجا دریافت کرد، سپس در سال ۱۹۶۳ میلادی در [[دانشگاه الازهر]] ثبت نام کرد و در آنجا مدرک کارشناسی را در دانشکده [[اصول دین]] و [[حدیث]] و [[تفسیر]] دریافت کرد، سپس وارد دورۀ تحصیلات تکمیلی شد و در سال ۱۹۶۹ مدرک کارشناسی ارشد تفسیر را به دست آورد و سپس در بخش حدیث ثبت نام کرد و در سال ۱۹۷۱ نیز مدرک کارشناسی ارشد خود را گرفت و سپس رسالۀ دکترای [[علوم حدیث]] را ارایه داد و در سال 1978 موفق به کسب مدرک دکترا شد.<ref> | تحصیلات خود را در مدرسۀ حفظ [[قرآن]] آغاز کرد، سپس به مدرسۀ دینی رفت و دبستان را در آنجا به پایان رساند، و گواهی متوسطه خود را از آنجا دریافت کرد، سپس در سال ۱۹۶۳ میلادی در [[دانشگاه الازهر]] ثبت نام کرد و در آنجا مدرک کارشناسی را در دانشکده [[اصول دین]] و [[حدیث]] و [[تفسیر]] دریافت کرد، سپس وارد دورۀ تحصیلات تکمیلی شد و در سال ۱۹۶۹ مدرک کارشناسی ارشد تفسیر را به دست آورد و سپس در بخش حدیث ثبت نام کرد و در سال ۱۹۷۱ نیز مدرک کارشناسی ارشد خود را گرفت و سپس رسالۀ دکترای [[علوم حدیث]] را ارایه داد و در سال 1978 موفق به کسب مدرک دکترا شد.<ref> سیرة حیاة الشیخ الدکتور حارث سلیمان الضاری نسخة محفوظة 24 یونیو 2014 علی موقع وای باک مشین.</ref> | ||
==مسئولیت‌ها== | ==مسئولیت‌ها== | ||
| خط ۴۰: | خط ۳۱: | ||
او پژوهش‌ها و نوشته‌های بسیاری دارد که بیشتر در علوم حدیث نبوی است از جمله: | او پژوهش‌ها و نوشته‌های بسیاری دارد که بیشتر در علوم حدیث نبوی است از جمله: | ||
* الإمام | * الإمام الزهری وأثرهُ فی السنة. | ||
* محاضرات | * محاضرات فی علوم الحدیث. | ||
* | * تفسیر القرآن الکریم للمرحلة الثانویة، با همکاری دکتر المساعد مسلم آل الجعفر.<ref> تاریخ علماء الفلوجة والشخصیات العلمیة فیها - تألیف الشیخ عبود فیاض المشهدانی - دار المناهج - الطبعة الأولی 2013 - ص 144</ref> | ||
==مخالفت او با حکومت عراق== | ==مخالفت او با حکومت عراق== | ||
| خط ۵۰: | خط ۴۱: | ||
==رییس هیات علمای مسلمان== | ==رییس هیات علمای مسلمان== | ||
او رئیس هیات علمای مسلمان شد. او پس از حمله آمریکا به عراق این هیات را از میان مهم‌ترین نیروهای ضد اشغالگری عراق برای فعالیت‌های سیاسی و ضد فرقه‌گرایی و ضد استقلال‌طلبی احزاب سنی که منجر به تجزیه کشور عراق می‌شد، تأسیس کرد.<ref> | او رئیس هیات علمای مسلمان شد. او پس از حمله آمریکا به عراق این هیات را از میان مهم‌ترین نیروهای ضد اشغالگری عراق برای فعالیت‌های سیاسی و ضد فرقه‌گرایی و ضد استقلال‌طلبی احزاب سنی که منجر به تجزیه کشور عراق می‌شد، تأسیس کرد.<ref>جریدة الغد الاردن ولوج بتاریخ 13/3/2015 من هو حارث الضاری نسخة محفوظة 18 دیسمبر 2019 علی موقع وای باک مشین.</ref> | ||
==دیدگاه او== | ==دیدگاه او== | ||
او در روز جمعه ۵/ ۱۰ / ۲۰۰۷ در مصاحبه‌ای با الجزیره با اشاره به تنظیم نیروی القاعده در عراق گفت: «القاعده از ماست و ما از از اوییم» و به نجنگیدن با القاعده فتوا داد واز الجزیره به اسامه بن لادن پیامی فرستاد مبنی بر اینکه: القاعده باید از مبارزه با قبایل و غیرنظامیان در عراق دست بردارد.<ref> | او در روز جمعه ۵/ ۱۰ / ۲۰۰۷ در مصاحبه‌ای با الجزیره با اشاره به تنظیم نیروی القاعده در عراق گفت: «القاعده از ماست و ما از از اوییم» و به نجنگیدن با القاعده فتوا داد واز الجزیره به اسامه بن لادن پیامی فرستاد مبنی بر اینکه: القاعده باید از مبارزه با قبایل و غیرنظامیان در عراق دست بردارد.<ref> الأمین العام لهیئة علماء المسلمین حارث الضاری: "القاعدة منا ونحن منها" نسخة محفوظة 21 نوفمبر 2015 علی موقع وای باک مشین.</ref> | ||
==برنامه‌های او در شبکه الجزیره== | ==برنامه‌های او در شبکه الجزیره== | ||
[https://web.archive.org/web/20090911043619/http://aljazeera.net/channel/archive/archive?ArchiveId=1069127 | [https://web.archive.org/web/20090911043619/http://aljazeera.net/channel/archive/archive?ArchiveId=1069127 رؤیة هیئة علماء المسلمین للمشاریع السیاسیة العراقیة]، 20 یونیو 2007م | ||
[https://web.archive.org/web/20090911045343/http://aljazeera.net/channel/archive/archive?ArchiveId=92677 السنة | [https://web.archive.org/web/20090911045343/http://aljazeera.net/channel/archive/archive?ArchiveId=92677 السنة فی العراق وحاضرهم تحت الاحتلال]، 11 فبرایر 2004م | ||
==اتهامات== | ==اتهامات== | ||
* فرماندهی عملیات بغداد شواهدی را فاش کرده است که نشان می‌دهد او در ترور افسران و مقامات در بغداد دست داشته است. خبرگزاری کردستان به نقل از سرلشکر قاسم عطا سخنگوی عملیات بغداد می‌گوید: «فرماندهی عملیات بغداد، اطلاعاتی را در خودروی متعلق به یک گروه تروریستی پیدا کرد که در منطقه تونل پلیس منفجر شد که نشان‌دهنده دخالت حارث الضاری در ترورهایی بود که افسران و مقامات دولتی را هدف قرار می‌داد.» وی افزود: یک دستور کار تروریستی وجود دارد که توسط افراد نزدیک به الضاری و به دستور شخص او در هدف قرار دادن افسران انجام می‌شود که در چند دوره اخیر در بغداد پایتخت انجام شده است.<ref> | * فرماندهی عملیات بغداد شواهدی را فاش کرده است که نشان می‌دهد او در ترور افسران و مقامات در بغداد دست داشته است. خبرگزاری کردستان به نقل از سرلشکر قاسم عطا سخنگوی عملیات بغداد می‌گوید: «فرماندهی عملیات بغداد، اطلاعاتی را در خودروی متعلق به یک گروه تروریستی پیدا کرد که در منطقه تونل پلیس منفجر شد که نشان‌دهنده دخالت حارث الضاری در ترورهایی بود که افسران و مقامات دولتی را هدف قرار می‌داد.» وی افزود: یک دستور کار تروریستی وجود دارد که توسط افراد نزدیک به الضاری و به دستور شخص او در هدف قرار دادن افسران انجام می‌شود که در چند دوره اخیر در بغداد پایتخت انجام شده است.<ref>عملیات بغداد: الضاری متهم باغتیال ضباط ومسؤولین فی بغداد نسخة محفوظة 21 نوفمبر 2015 علی موقع وای باک مشین.</ref> | ||
* دولت عراق الضاری را متهم می‌کند که مغز متفکر ورود گروه‌های «تروریستی» در سال ۲۰۱۳ به میدان‌های تحصن در الانبار است که درگیری میان نیروهای ارتش و این گروه‌ها را بر جای گذاشت. | * دولت عراق الضاری را متهم می‌کند که مغز متفکر ورود گروه‌های «تروریستی» در سال ۲۰۱۳ به میدان‌های تحصن در الانبار است که درگیری میان نیروهای ارتش و این گروه‌ها را بر جای گذاشت. | ||
* دولت آمریکا سه عراقی را در فهرست تروریستی قرار داد که الضاری از جمله آنها بود. دولت آمریکا در بیانیه‌ای اشاره کرد که در ماه مه سال ۲۰۰۸، حارث الضاری به رهبران القاعده در عراق دستور داد تا به نیروهای ائتلاف و شوراهای بیداری(الصحوة) که از قبایل سنی هستند حمله کنند و دو گروه القاعده که هر دو تحت کنترل او هستند، تله‌های انفجاری را در مسیر کاروان ائتلاف کاشتند و همچنین حمله با سلاح‌های سبک به نقاط ایست بازرسی از عناصر «بیداری‌های عراقی» سنی را آغاز کردند.<ref> | * دولت آمریکا سه عراقی را در فهرست تروریستی قرار داد که الضاری از جمله آنها بود. دولت آمریکا در بیانیه‌ای اشاره کرد که در ماه مه سال ۲۰۰۸، حارث الضاری به رهبران القاعده در عراق دستور داد تا به نیروهای ائتلاف و شوراهای بیداری(الصحوة) که از قبایل سنی هستند حمله کنند و دو گروه القاعده که هر دو تحت کنترل او هستند، تله‌های انفجاری را در مسیر کاروان ائتلاف کاشتند و همچنین حمله با سلاح‌های سبک به نقاط ایست بازرسی از عناصر «بیداری‌های عراقی» سنی را آغاز کردند.<ref>رحیل الضاری المتهم عراقیًا وأمیرکیًا بالإرهاب نسخة محفوظة 12 سبتمبر 2016 علی موقع وای باک مشین.</ref> | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
حارث الضاری در صبح روز ۱۲ مارس ۲۰۱۵<ref> "حارث | حارث الضاری در صبح روز ۱۲ مارس ۲۰۱۵<ref> "حارث الضاری فی ذمة الله"، الغد. ، مؤرشف من الأصل فی 4 مارس 2016، اطلع علیه بتاریخ 12 مارس 2015.</ref> پس از مبتلا شدن به سرطان گلو و طولانی شدن درمان در استانبول ترکیه درگذشت. جسد او به اردن منتقل شد و پس از نماز جمعه ۱۳ مارس، در مسجد ملک حسین بر او نماز خواندند و پس از آن به مقبره سهاب در جنوب پایتخت اردن تشییع و دفن شد.<ref> "الآلاف یشیعون جثمان حارث الضاری"، جریدة الرأی الاردنیة، مؤرشف من الأصل فی 18 دیسمبر 2019، اطلع علیه بتاریخ 13 مارس 2015.</ref> | ||
==ببینید== | ==ببینید== | ||
* [https://web.archive.org/web/20150801173916/http://iraq-amsi.com/ الموقع | * [https://web.archive.org/web/20150801173916/http://iraq-amsi.com/ الموقع الرسمی لهیئة علماء المسلمین] | ||
* [https://web.archive.org/web/20100523060452/http://www.fustat.com/muawat/alkatib_8_09.shtml موقع الفسطاط، منشور عن | * [https://web.archive.org/web/20100523060452/http://www.fustat.com/muawat/alkatib_8_09.shtml موقع الفسطاط، منشور عن البیان التأسیسی للهیئة] | ||
* [https://www.islamonline.net/servlet/Satellite?c=ArticleA_C&pagename=Zone-Arabic-Daawa/DWALayout&cid=1209357678821 | * [https://www.islamonline.net/servlet/Satellite?c=ArticleA_C&pagename=Zone-Arabic-Daawa/DWALayout&cid=1209357678821 هیئة علماء المسلمین والسیر فی الألغام - إسلام اونلاین] | ||
* [http://www.basaernews.com/ موقع | * [http://www.basaernews.com/ موقع الصحیفة الرسمیة التی تصدرها هیئة علماء المسلمین] | ||
* [https://web.archive.org/web/20101214095239/http://www.islamicnews.net/Document/ShowDoc07.asp?DocID=63792&TypeID=7&TabIndex=3 | * [https://web.archive.org/web/20101214095239/http://www.islamicnews.net/Document/ShowDoc07.asp?DocID=63792&TypeID=7&TabIndex=3 شخصیة الدکتور] | ||
=== پانویس == | === پانویس == | ||
نسخهٔ ۲۰ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۱۱
الگو:جعبه اطلاعات اشخاص حارث بن سلیمان الضاری الشمری (۱۹۴۱ - ۲۱ جمادی الاول ۱۴۳۶ ه. ق / ۱۲ مارس ۲۰۱۵) دبیرکل سابق انجمن علمای مسلمان عراق است. او از زمان اشغال عراق توسط آمریکا در عمان اردن زندگی می‌کرد و یکی از بزرگترین مخالفان اشغال آمریکا و شیوه کنونی حکومت بر عراق است.
تولد
او در ۲۱ جمادی الاول ۱۴۳۶ه. ق مصادف با سال ۱۹۴۱ میلادی در قضاء ابوغریب بغداد[۱] به دنیا آمد.
تحصیلات
تحصیلات خود را در مدرسۀ حفظ قرآن آغاز کرد، سپس به مدرسۀ دینی رفت و دبستان را در آنجا به پایان رساند، و گواهی متوسطه خود را از آنجا دریافت کرد، سپس در سال ۱۹۶۳ میلادی در دانشگاه الازهر ثبت نام کرد و در آنجا مدرک کارشناسی را در دانشکده اصول دین و حدیث و تفسیر دریافت کرد، سپس وارد دورۀ تحصیلات تکمیلی شد و در سال ۱۹۶۹ مدرک کارشناسی ارشد تفسیر را به دست آورد و سپس در بخش حدیث ثبت نام کرد و در سال ۱۹۷۱ نیز مدرک کارشناسی ارشد خود را گرفت و سپس رسالۀ دکترای علوم حدیث را ارایه داد و در سال 1978 موفق به کسب مدرک دکترا شد.[۲]
مسئولیت‌ها
پس از پایان تحصیلات به عراق بازگشت و در ادارۀ اوقاف مشغول به کار شد و سپس با سمت دستیار، معلم، استادیار و استاد به دانشگاه بغداد منتقل شد. او بیش از ۳۲ سال را در آموزش دروس دانشگاهی گذراند و پس از کار در چندین دانشگاه عربی از جمله دانشگاه یرموک در اردن، دانشگاه عجمان در امارات متحده عربی و دانشکده مطالعات اسلامی و عربی در دبی بازنشسته شد و پس از سقوط بغداد در اول ژوئیه ۲۰۰۳ به عراق بازگشت.
تالیفات
او پژوهش‌ها و نوشته‌های بسیاری دارد که بیشتر در علوم حدیث نبوی است از جمله:
- الإمام الزهری وأثرهُ فی السنة.
- محاضرات فی علوم الحدیث.
- تفسیر القرآن الکریم للمرحلة الثانویة، با همکاری دکتر المساعد مسلم آل الجعفر.[۳]
مخالفت او با حکومت عراق
دولت عراق او را تروریست می‌دانست و حکم بازداشت علیه او صادر کرد ولی او خود را یک ملی‌گرا و حامی وحدت شیعه و سنی می‌دانست و معتقد بود شیعیان مسئول کشتارهای دسته جمعی سنی‌ها پس از اشغال در سال ۲۰۰۳ نیستند. بر مسئله وحدت عراق تمرکز داشت و نسبت به حوادث عراق پس از اشغال سال ۲۰۰۳ آمریکا نگران بود. از یک سو از جبهۀ مقاومت عراق در برابر اشغال آمریکا حمایت می‌کرد در حالی که شیعیانی را که از اشغال حمایت می‌کردند تایید می‌کرد و آن را رهایی از رژیم صدام حسین می‌دانست.
او به حمایت از نیروهای تروریستی مانند القاعده و داعش و برخی جناح‌های مخالف مسلح متهم شد و همچنین به او نسبت دادند که در بعضی از تجمع‌های القاعده در میدان های تحصن رمادی شرکت نموده و زمینه را برای ورود مالکی به این میدان که مهم‌ترین تحصن سنی‌ها در عراق بود، هموار کرده است.
رییس هیات علمای مسلمان
او رئیس هیات علمای مسلمان شد. او پس از حمله آمریکا به عراق این هیات را از میان مهم‌ترین نیروهای ضد اشغالگری عراق برای فعالیت‌های سیاسی و ضد فرقه‌گرایی و ضد استقلال‌طلبی احزاب سنی که منجر به تجزیه کشور عراق می‌شد، تأسیس کرد.[۴]
دیدگاه او
او در روز جمعه ۵/ ۱۰ / ۲۰۰۷ در مصاحبه‌ای با الجزیره با اشاره به تنظیم نیروی القاعده در عراق گفت: «القاعده از ماست و ما از از اوییم» و به نجنگیدن با القاعده فتوا داد واز الجزیره به اسامه بن لادن پیامی فرستاد مبنی بر اینکه: القاعده باید از مبارزه با قبایل و غیرنظامیان در عراق دست بردارد.[۵]
برنامه‌های او در شبکه الجزیره
رؤیة هیئة علماء المسلمین للمشاریع السیاسیة العراقیة، 20 یونیو 2007م
السنة فی العراق وحاضرهم تحت الاحتلال، 11 فبرایر 2004م
اتهامات
- فرماندهی عملیات بغداد شواهدی را فاش کرده است که نشان می‌دهد او در ترور افسران و مقامات در بغداد دست داشته است. خبرگزاری کردستان به نقل از سرلشکر قاسم عطا سخنگوی عملیات بغداد می‌گوید: «فرماندهی عملیات بغداد، اطلاعاتی را در خودروی متعلق به یک گروه تروریستی پیدا کرد که در منطقه تونل پلیس منفجر شد که نشان‌دهنده دخالت حارث الضاری در ترورهایی بود که افسران و مقامات دولتی را هدف قرار می‌داد.» وی افزود: یک دستور کار تروریستی وجود دارد که توسط افراد نزدیک به الضاری و به دستور شخص او در هدف قرار دادن افسران انجام می‌شود که در چند دوره اخیر در بغداد پایتخت انجام شده است.[۶]
- دولت عراق الضاری را متهم می‌کند که مغز متفکر ورود گروه‌های «تروریستی» در سال ۲۰۱۳ به میدان‌های تحصن در الانبار است که درگیری میان نیروهای ارتش و این گروه‌ها را بر جای گذاشت.
- دولت آمریکا سه عراقی را در فهرست تروریستی قرار داد که الضاری از جمله آنها بود. دولت آمریکا در بیانیه‌ای اشاره کرد که در ماه مه سال ۲۰۰۸، حارث الضاری به رهبران القاعده در عراق دستور داد تا به نیروهای ائتلاف و شوراهای بیداری(الصحوة) که از قبایل سنی هستند حمله کنند و دو گروه القاعده که هر دو تحت کنترل او هستند، تله‌های انفجاری را در مسیر کاروان ائتلاف کاشتند و همچنین حمله با سلاح‌های سبک به نقاط ایست بازرسی از عناصر «بیداری‌های عراقی» سنی را آغاز کردند.[۷]
وفات
حارث الضاری در صبح روز ۱۲ مارس ۲۰۱۵[۸] پس از مبتلا شدن به سرطان گلو و طولانی شدن درمان در استانبول ترکیه درگذشت. جسد او به اردن منتقل شد و پس از نماز جمعه ۱۳ مارس، در مسجد ملک حسین بر او نماز خواندند و پس از آن به مقبره سهاب در جنوب پایتخت اردن تشییع و دفن شد.[۹]
ببینید
- الموقع الرسمی لهیئة علماء المسلمین
- موقع الفسطاط، منشور عن البیان التأسیسی للهیئة
- هیئة علماء المسلمین والسیر فی الألغام - إسلام اونلاین
- موقع الصحیفة الرسمیة التی تصدرها هیئة علماء المسلمین
- شخصیة الدکتور
= پانویس
- ↑ "الشیخ حارث الضاری فی ذمة الله"، الجزیرة. ، مؤرشف من الأصل فی 29 یونیو 2017، اطلع علیه بتاریخ 12 مارس 2015.
- ↑ سیرة حیاة الشیخ الدکتور حارث سلیمان الضاری نسخة محفوظة 24 یونیو 2014 علی موقع وای باک مشین.
- ↑ تاریخ علماء الفلوجة والشخصیات العلمیة فیها - تألیف الشیخ عبود فیاض المشهدانی - دار المناهج - الطبعة الأولی 2013 - ص 144
- ↑ جریدة الغد الاردن ولوج بتاریخ 13/3/2015 من هو حارث الضاری نسخة محفوظة 18 دیسمبر 2019 علی موقع وای باک مشین.
- ↑ الأمین العام لهیئة علماء المسلمین حارث الضاری: "القاعدة منا ونحن منها" نسخة محفوظة 21 نوفمبر 2015 علی موقع وای باک مشین.
- ↑ عملیات بغداد: الضاری متهم باغتیال ضباط ومسؤولین فی بغداد نسخة محفوظة 21 نوفمبر 2015 علی موقع وای باک مشین.
- ↑ رحیل الضاری المتهم عراقیًا وأمیرکیًا بالإرهاب نسخة محفوظة 12 سبتمبر 2016 علی موقع وای باک مشین.
- ↑ "حارث الضاری فی ذمة الله"، الغد. ، مؤرشف من الأصل فی 4 مارس 2016، اطلع علیه بتاریخ 12 مارس 2015.
- ↑ "الآلاف یشیعون جثمان حارث الضاری"، جریدة الرأی الاردنیة، مؤرشف من الأصل فی 18 دیسمبر 2019، اطلع علیه بتاریخ 13 مارس 2015.