جغرافیای طبیعی مصر
| نام کشور | فارسی: مِصر، عربی: مَصر، انگلیسی: Agypt |
| مکان | شمال شرق آفریقا |
| شناسه منطقه زمانی | Central Africa Time (CAT), UTC +2 |
| زبان | عربی |
| پایتخت | قاهره |
| نوع حکومت و ساختار سیاسی | جمهوری عربی |
| زبان های رسمی | عربی، مصری |
| واحد پول | جنیه |
جغرافیای طبیعی مصر مدخلی است به زبان فارسی که در پژوهشگاه مطالعات تقریبی در راستای نگارش کلان پروژه جریان های فکری و مذهبی جهان اسلام نوشته شده است. هدف از ایجاد این مدخل آشنایی با کشور مصر در جهت پیشبرد کلان پروژه جریان شناسی جهان اسلام است. مصر یکی از مهم‌ترین کشورهای تأثیرگذار در ایجاد و حفظ وحدت بین مسلمانان است.
جغرافیای طبیعی مصر
جمهوری عربی مصر، کشوری است پهناور در شمال شرق قاره افریقا و در تقاطع سه قاره کهن و تاریخ‌ساز جهان. مساحت این کشور بالغ بر (1/001/449) کیلومتر مربع بوده و از نظر وسعت، بیست و هشتمین کشور جهان محسوب می‌‌گردد. در شمال مصر دریای مدیترانه و در شرق آن دریای سرخ قرار دارد. از سمت جنوب با سودان و از سوی باختر با کشور لیبی همسایه است. در ناحیه صحرای سینا نیز با نوار غزه و فلسطین اشغالی هم‌مرز است. پایتخت کشور مصر شهر بزرگ قاهره است و از دیگر شهرهای مهم آن می‌توان به اسکندریه، اسوان، جیزه، فیوم و پورت سعید اشاره کرد. شهرهای کوچک‌تری نیز در این سرزمین وجود دارند که به واسطه وقوع جنگ جهانی دوم در آنها شهرت یافته‌اند که از آن جمله می‌توان به سلوم، بردیا، مطروح و العلمین اشاره کرد. این کشور از 26 ایالت یا استان و یک شهر مستقل از نظر ادارای به نام الأقصر که تحت حاکمیت حکومت مرکزی قرار دارد، تشکیل یافته است.
جدول شمارۀ 1 ـ تعداد واحدهای تقسيمات کشوری مصر
| ردیف | نام ایالت | شهرستان | شهر | دهستان | ده/کفَر | بخش | ناحیه |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | آسوان | 5 | 10 | 93 | 853 | - | - |
| 2 | اسیوط | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 3 | اسکندریه | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 4 | بحیره | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 5 | بني | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 6 | سویف | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 7 | قاهره | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 8 | دقهيليه | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 9 | دمیاط | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 10 | فیوم | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 11 | جیزه | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 12 | غربیه | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 13 | اسماعیلیه | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 14 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 15 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 16 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 17 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 18 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 19 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 20 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 21 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 22 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 23 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 24 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 25 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 26 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 27 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
در شرق و شمال شرقی اين کشور شبه‌جزيرة سينا واقع شده و تا پيش از قرن نوزدهم کاملاً به خاک مصر متصل بود. اما در سده بيستم به تبعيت از گذشتگان، آب‌راهی ميان سرزمين اصلی و سرزمين سينا گشوده شد، تا بدين وسيله دريای سرخ را به دريای مديترانه متصل نمايند. اين آب‌راه که سوئز نام گرفته است 168 کيلومتر طول دارد (www.wikipedia.com) و مسير پر اهميت ارتباطی ميان سه قاره افريقا، آسيا و اروپا به شمار مي‌رود.
بخش‌های سرزمینی کشور مصر
به لحاظ جغرافيايی سرزمين مصر به چهار بخش تقسيم مي‌شود: 1. دره و دلتای رود نيل: مساحت دره و دلتای اين رود بزرگ مجموعاً به 33هزار کيلومتر مربع بالغ مي‌گردد که تقريباً 4درصد از کل مساحت کشور را تشکيل مي‌دهد. 96درصد از مساحت مصر را صحرا دربرگرفته و نوار باريک رود نيل به طول 1530 کيلومتر، رگ حياتی آن است. (سيد مهدي تکيه‌اي، مصر، تهران وزارت امور خارجه، 1375، ص1) 2. صحرای غربي: بخش واقع در کناره غربی رود نيل تا مرزهای غربی مصر را صحرای غربی مي‌نامند. مساحت اين بخش حدوداً 671هزار کيلومتر مربع است و تا کرانه‌های دريای مديترانه امتداد مي‌يابد. اين بخش از کشور را تپه‌های صخره‌ای دربرگرفته و از نظر تراکم جمعيت نيز در سطح پائينی قرار دارد. 3. صحرای شرقی: مساحت اين بخش از کشور مصر که از غرب به رود نيل و از شرق به دريای سرخ محدود شده است در حدود 225 هزار کيلومتر مربع است. و عمدتاً آب و هوای بيابانی و خشک دارد. 4. شبه جزيره سينا: اين شبه جزيره در حدود 60 هزار کيلومتر مربع و به شکل مثلثی است که قاعده آن در شمال و رأس آن در جنوب قرار گرفته است. (تکيه‌اي، پيشين، صص 1ـ3) آب و هوای مصر در نقاط مختلف متفاوت است. در تابستان در صحراها، هوا گرم و خشک و در ديگر نواحی گرم و مرطوب است. صحرای شرقی و غربی و کناره‌های دريای سرخ هوای گرم و يکسانی دارد، ولی شمال کشور دارای آب و هوای مديترانه‌ای است. هوای مصر تقريباً در تمام فصول غبار آلود است. علاوه بر گرد و غبار، ذرات معلق شن نيز هوای بيابانی مصر را همراهی مي‌کند. اما در فصل بهار اين گرد و غبار به صورت طوفان‌های موسمی شن نمايان مي‌شود. 96 درصد از اين سرزمين را صحرا تشکيل داده است. مصر در مجموع کشور کم‌ارتفاعی بوده و بلندترين نقطه در اين سرزمين کوه «کترنيه»(Katarnieh) در صحرای سينا است که 2642 متر از سطح دريا ارتفاع دارد. مصر از لحاظ منابع طبيعی کشوری متوسط بوده و دارای معادنی از قبيل نفت و گاز و فسفات است. توليد نفت خام در مصر در دهه گذشته تقريباً 870 هزار (تکيه‌اي، پيشين، ص 47) بشکه در روز است که بخشی از آن صادر مي‌شود. نفت، سنگ آهن، فسفات، سنگ نمک، منگنز، سنگ آهک، طلا، ذغال سنگ، نقره، نيکل، تنگستن، مس و گوگرد مهم‌ترين معادن مصر هستند. کشاورزی و زراعت در مصر اساساً در حاشيه رود نيل شکل گرفته است. محصولات اصلی تابستانی اين صنعت، شامل پنبه، برنج، ذرت و محصولات زمستانی آن عمدتاً گندم، لوبيا و برخی سبزيجات است. اما از لحاظ مواد غذايی، اين کشور وابستگی زيادی به خارج دارد و حدود نيمی از نياز غذايی خود را وارد می‌کند.