جغرافیای جهان اسلام

از ویکی‌وحدت

مقاله جغرافیای جهان اسلام، ارائه کلیاتی در مورد برخی از مسائل جغرافیایی کشورهای اسلامی است.

مساحت جهان اسلام

مساحت كل كره زمين 600/074/510 کیلو متر مربع است که 704/087/139 كيلومتر مربع آن خشكى و بقيه آب است. قاره آسيا 000/231/44 كيلومتر مربع، آفريقا 000/251/20 كيلومتر مربع، آمريكاى شمالى و مركزى 259/387/24 کیلومتر مربع، آمريكاى جنوبى 612/785/17 كيلومتر مربع، اروپا 470/902/9 كيلومتر مربع، اقيانوسيه 363(530/8 کیلو متر مربع و قطب جنوب 000/000/14 کیلو متر مربع از خشکى‏هاى زمين را به خود اختصاص داده‏اند. مساحت خشكى‏هاى 51 كشور اسلامى 291/396/30 كيلومتر مربع يعنى 85/21 درصد از کل خشکی های زمین است .[۱]

بزرگترين و كوچكترين كشورهاى اسلامى از حيث مساحت

بزرگترين كشورهاى اسلامى كه بالاى يك ميليون كيلومتر مربع مساحت دارند [۲] عبارتند از :

كوچكترين كشورهاى جهان اسلام از حيث مساحت عبارتند از:
ردیف نام کشور مساحت به کیلومتر مربع رتبه جهانی
1 قزاقستان 2/717/300 9
2 الجزایر 2/381/741 10
3 عربستان سعودی 2/240/000 12
4 اندونزی 1/904/433 14
5 سودان 1/886/068 15
6 لیبی 1/759/000 16
7 ایران 1/648/195 18
8 چاد 1/284/000 20
9 نیجر 1/267/000 21
10 مالی 1/240/192 23
11 موریتانی 1/030/700 23

آب‏هاى جهان اسلام

896/986/360 كيلومتر مربع يعنى 77/70 درصد از مساحت زمين را آب فرا گرفته است ولى تنها سه درصد از اين منبع عظيم، آب‏هاى شيرين است. از كل آب مناسب سطح زمين 69 درصد به بخش كشاورزى، 21 درصد به مصرف صنعتى، 6 درصد براى مصارف شهرى و 4 درصد بقيه نيز عمدتا در منابع ذخيره هرز مى‏رود. در سده بيستم آب مصرفى بخش كشاورزى، 10 درصد افزايش داشته و پيش بينى مى‏شود كه تا 30 سال آينده 80 درصد كل غذاى جهان از اين بخش تامين گردد و بالطبع به ميزان آب مصرفى نيز افزوده خواهد شد. بيش از يك ميليارد نفر از جمعيت هفت و نیم ميليارد نفرى كره زمين از آب شيرين و تميز محرومند. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانى در سال 1986 حدود 000/27 نفر بر اثر استفاده از آب‏هاى آلوده و غير بهداشتى جان خود را از دست داده‏اند و 26 كشور در آفريقا و خاورميانه و بعضى از كشورهاى اروپا همانند هلند با كمبود آب مواجهند. [۳] از مقدار آبى كه در سطح كره زمين قرار دارد، بخش كوچكى در جهان اسلام قرار دارد اين است كه جهان اسلام از لحاظ آب در وضعيتى بدتر از بقيه جهان به سر مى‏برد. این مشکل در برخی مناطق خاورمیانه شدید می‌شود. [۴]

از لحاظ نزولات آسمانى نيز كشورهاى جهان اسلام وضعيت مختلفى دارند، برخى از آنها كه در كنار دريا يا در مناطق استوایی قرار دارند از میزان نزولات آسمانی نسبتاً خوبی برخوردارند؛ ولی برخی دیگر به خاطر واقع شدن در مناطق صحرایی و بیابانی و یا به خاطر دوری از دریا، از میزان بارش کمتری برخوردارند و جزو مناطق خشک دنیا محسوب می شوند.

ردیف نام کشور مساحت به کیلومتر مربع رتبه جهانی
1 مالدیو 298 187
2 بحرین 694 176
3 کومور 1862 170
  1. مساحت کشور های اسلامی با جمع کل مساحت آنها بر اساس آن چیزی است که در کتاب گيتاشناسى نوين كشورها، نوشته: عباس جعفری، چاپ اول، تهران، موسسه جغرافيايى و كارتوگرافى گيتاشناسى، 1382، آمده است.
  2. آمار بزرگ ترین و کوچک ترین کشورهای اسلامی بر اساس کتاب «گیتا شناسی» آقای عباس حعفری است.
  3. ر. ك: جعفرى، عباس، گيتاشناسى نوين كشورها، چاپ اول، تهران، موسسه جغرافيايى و كارتوگرافى گيتاشناسى، 1382، ص 33.
  4. رک: مهکویی، حجت، تحلیلی بر بحران منابع آب در کشورهای اسلامی منتخب، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شماره 22، تابستان 1396، ص 169- 199، و نیز: برقی، حمید، بحران منابع آب، چالش اساسی جهان اسلام، در: https://civilica.com/doc/584397/