جغرافیای جهان اسلام (مقاله)

مقاله جغرافیای جهان اسلام، ارائه کلیاتی در مورد برخی از مسائل جغرافیایی کشورهای اسلامی است.

مساحت جهان اسلام

مساحت کل کره زمين 510/074/600 کیلو متر مربع است که 139/087/704 کيلومتر مربع آن خشکى و بقيه آب است. قاره آسيا 44/231/000 کيلومتر مربع، آفريقا 20/251/000 کيلومتر مربع، آمريکاى شمالى و مرکزى 24/387/259 کیلومتر مربع، آمريکاى جنوبى 17/785/612 کيلومتر مربع، اروپا 9.902/470 کيلومتر مربع، اقيانوسيه 8/530/363 کیلو متر مربع و قطب جنوب 14/000/0004 کیلو متر مربع از خشکى‏هاى زمين را به خود اختصاص داده‏اند. مساحت خشکى‏هاى 51 کشور اسلامى 30/369/600 کيلومتر مربع يعنى 21/85 درصد از کل خشکی های زمین است .

بزرگترين و کوچکترين کشورهاى اسلامى از حيث مساحت

بزرگترين کشورهاى اسلامى که بالاى يک ميليون کيلومتر مربع مساحت دارند عبارتند از :

ردیف	نام کشور	مساحت به کیلومتر مربع	رتبه جهانی
1	قزاقستان	2/717/300	9
2	الجزایر	2/381/741	10
3	عربستان سعودی	2/240/000	12
4	اندونزی	1/904/433	14
5	سودان	1/886/068	15
6	لیبی	1/759/000	16
7	ایران	1/648/195	18
8	چاد	1/284/000	20
9	نیجر	1/267/000	21
10	مالی	1/240/192	23
11	موریتانی	1/030/700	23

کوچکترين کشورهاى جهان اسلام از حيث مساحت عبارتند از:

ردیف	نام کشور	مساحت به کیلومتر مربع	رتبه جهانی
1	مالدیو	298	187
2	بحرین	694	176
3	کومور	1862	170

آب‏هاى جهان اسلام

360/986/896 کيلومتر مربع يعنى 70/77 درصد از مساحت زمين را آب فرا گرفته است ولى تنها سه درصد از اين منبع عظيم، آب‏هاى شيرين است. از کل آب مناسب سطح زمين 69 درصد به بخش کشاورزى، 21 درصد به مصرف صنعتى، 6 درصد براى مصارف شهرى و 4 درصد بقيه نيز عمدتا در منابع ذخيره هرز مى‏رود. در سده بيستم آب مصرفى بخش کشاورزى، 10 درصد افزايش داشته و پيش بينى مى‏شود که تا 30 سال آينده 80 درصد کل غذاى جهان از اين بخش تامين گردد و بالطبع به ميزان آب مصرفى نيز افزوده خواهد شد. بيش از يک ميليارد نفر از جمعيت هفت و نیم ميليارد نفرى کره زمين از آب شيرين و تميز محرومند. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانى در سال 1986 حدود 27/000 نفر بر اثر استفاده از آب‏هاى آلوده و غير بهداشتى جان خود را از دست داده‏اند و 26 کشور در آفريقا و خاورميانه و بعضى از کشورهاى اروپا همانند هلند با کمبود آب مواجهند. از مقدار آبى که در سطح کره زمين قرار دارد، بخش کوچکى در جهان اسلام قرار دارد اين است که جهان اسلام از لحاظ آب در وضعيتى بدتر از بقيه جهان به سر مى‏برد. این مشکل در برخی مناطق خاورمیانه شدید می‌شود.

از لحاظ نزولات آسمانى نيز کشورهاى جهان اسلام وضعيت مختلفى دارند، برخى از آنها که در کنار دريا يا در مناطق استوایی قرار دارند از میزان نزولات آسمانی نسبتاً خوبی برخوردارند؛ ولی برخی دیگر به خاطر واقع شدن در مناطق صحرایی و بیابانی و یا به خاطر دوری از دریا، از میزان بارش کمتری برخوردارند و جزو مناطق خشک دنیا محسوب می شوند.

بزرگترين جزاير جهان اسلام

جزيره بورنئو در مالزی با 743/000 کيلومتر مربع و جزيره سوماترا در اندونزى با 475/000 کيلومتر مربع بزرگترين جزاير جهان اسلام به شمار مى‏روند.

بزرگترين شبه جزاير جهان اسلام

شبه جزيره عربستان با مساحت 3/000/000 کيلومتر مربع، آناتولى با مساحت 500/000 کيلومتر مربع، مالايا با مساحت 237/000 کيلومتر مربع وسيع‏ترين شبه جزاير واقع در جهان اسلام هستند.

وسيع‏ترين صحراهاى جهان اسلام

صحراى بزرگ آفريقا با مساحت 8/500/000 کيلومتر مربع، صحراى عربستان با مساحت 1/300/000 کيلومتر مربع، صحراى قره قوم با مساحت 270/000 کيلومتر مربع در ترکمنستان، صحراى سومالى با مساحت 260/000 کيلومتر مربع، صحراى قزل قوم ازبکستان با مساحت 180/000 کيلومتر مربع و کوير لوت ايران با مساحت 95/804 کيلومتر مربع بزرگترين صحراهاى واقع در جهان اسلام مى‏باشند.