انس بن مالک

أنس بن مالک‏ بن النضر بن ضمضم ملقّب به ابو حمزه، در مدینه به دنیا آمد و جزو انصار و صحابه پیامبر اکرم(ص) حساب می شود که در سنین کودکی به آن حضرت پیوست و او را در جنگ های بسیاری از جمله غزوه بدر همراهی کرد.

انس خادم رسول الله (ص)

او ده سال قبل از هجرت به دنیا آمده بود و وقتی پیامبر(ص) به مدینه هجرت کرد مادر انس پیش پیامبر(ص) رفته و عرض کرد: این انس غلام شما باشد و به شما خدمت کند و پیامبر نیز پذیرفت و این گونه انس در ده سالگی خادم رسول الله شد و خود را همیشه خادم پیامبر(ص) می‌نامید و به این امر افتخار می کرد.
انس از جمله افرادی بود که احادیث بسیاری نقل کرده است.
او احادیثی را از پیامبر اکرم(ص)، ابوذر، حضرت زهرا(س)، سلمان فارسی، ابوبکر، عمر بن خطاب و ... نقل کرده است.
از او یک صد و هشتاد حدیث در دو کتاب صحیح بخاری و صحیح مسلم نقل شده است که نشان از روایات بسیاری است که اهل سنت از او نقل کرده اند.

همراهی جنگ‌های پیامبر(ص)

وی در بیشتر جنگ‌های پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) حضور داشت و حتی برخی همچون الجزری قائلند وی در جنگ بدر نیز بوده است.
البته در منابع تاریخی کسی به غیر از الجزری به آن اشاره نکرده است.
به‌ روایت‌ دیگری منقول‌ از انس‌، مربوط به‌ غزوات‌ نخستین‌ مسلمانان‌ - که‌ ممکن‌ است‌ دال‌ّ بر حضور او در آن‌ جنگ‌ها تلقی‌ شود - باید با کمال‌ دقت‌ و احتیاط نگریست‌، مانند سخن‌ گفتن‌ او درباره جنگ‌ احد، اما با این وصف، او در غزوات حدیبیه، فتح مکه، حنین و خیبر حضور داشت و در رکاب پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) جنگید.
البته می‌توان حضور او را در جنگ بدر این طور توجیه کرد که وی به دلیل سن کم جنگجو نبوده، لیکن همراه با سپاهیان و در خدمت رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بوده است.
پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) برای انس دعا کرد و لذا او دارای مال و فرزند فراوان و طول عمر شد و علتش دعای پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در حقش بود.

انس و خلفا

در دوران خلافت ابوبکر، انس به عنوان جمع کننده خراج از طرف خلیفه به بحرین رفت و بعد از ستاندن صدقات به مدینه بازگشت. در واقع ابوبکر او را با مشورت عمر به بحرین فرستاد و انس نیز وقتی به مدینه برگشت ابوبکر وفات کرده بود، لذا اموال را به عمر تحویل داد و با او بیعت کرد. عمر نیز آن مبالغ را که چهار هزار درهم بود به انس بخشید.
در دوران خلافت عمر بن خطاب، وی در جنگ شوشتر حضور داشت. در این جنگ او به همراه برادر خود از فرماندهان ابوموسی اشعری به شمار می‌رفت و فرماندهی سواره نظام را برعهده داشت. در واقع این همان جنگی بود که انس، برادر خود براء را از دست داد.
او کسی بود هرمزان، سردار ایرانی، را به مدینه نزد عمر آورد و در واقع با فتوایش جان هرمزان را نجات داد. بعد از این جنگ، عمر ابوموسی را والی بصره کرد و طبق درخواست ابوموسی، وی سی نفر از صحابه پیامبر(ص) را به بصره برای یاری ابوموسی فرستاد که یکی از آنان انس بن مالک بود.
از خصوصیات انس در این دوره این بود که وی انگشتری داشت که بر آن نقش گرگ یا روباه بود و علت آن این بوده که عمر بن خطاب نهی کرد که بر نگین انگشتری چیزی به زبان عربی بنویسند. اما بعد از مرگ عمر، بر روی انگشترش «محمد رسول الله» را نقش کرده بود و هرگاه به توالت می‌رفت آن را درمی آورد. انس فردی با تقوی و مستجاب الدعوه بود. این مطلب را می‌توان از ماجرایی که در طبقات آمده فهمید. ابن سعد در کتابش آورده: یکی از سرپرستان زمین‌های انس بن مالک از خشکی و بی آبی زمین پیش او شکوه کرد. گوید: انس نماز گزارد و دعا کرد ابری پدید آمد و زمین او را پوشاند و چندان بارید که استخر از آب آکنده شد.
در دوران عثمان، در پی حمله به عثمان و شورش مردم برعلیه او، انس از جمله کسانی بود که به حمایت از عثمان پرداخت و در بصره در حمایت عثمان سخنرانی کرد. او در زمان خلافت عثمان، سیرین پدر محمد بن سیرین و برادرانش؛ یعنی یحیی بن سیرین و انس بن سیرین و معبد بن سیرین بزرگترین این برادران، از جمله آن اسیران بودند که اینان را انس بن مالک انصاری آزاد کرد.