الجزایر

پرچم کشور الجزایر

نقشه کشور الجزایر

موقعیت جغرافیایی کشور الجزایر

نام کشور	فارسی: جمهوری دموکراتیک خلق الجزایر
مکان	شمال آفریقا
منطقه زمانی	یوتی‌سی+۱ (EET))
زبان	عربی
پایتخت	الجزیره
نوع حکومت و ساختار سیاسی	حکومت متمرکز نظام نیمه‌ریاستی جمهوری
زبان های رسمی	آمازیغی و عربی
واحد پول	دینار الجزایر (DZD)

الجزایر مدخلی است به زبان فارسی که در پژوهشگاه مطالعات تقریبی در راستای نگارش کلان پروژه معرفی جریان های جهان اسلام نوشته شده است. هدف از آشنایی با کشور الجزایر که یکی از کشورهای مهم اسلامی محسوب می شود، اولا: آشنایی نسبتا جامع بااین کشور و ثانیا: ایجاد منبع و مرجعیت در زمینه مذکور جهت شناخت کیفیت تعامل با مهم ترین جریانات دینی - مذهبی آنجا می باشد. از دیگر اهداف این پروژه ایجاد شناختی عمیق تر نسبت به عمده جریانات موجود در این کشور به صورت تخصصی برای مراکزی است که جهت فعالیت هایشان به چنین دانش میان مذهبی ای نیاز دارند. در مقاله پیش رو اطلاعاتی در زمینه های زیر از کشور الجزایر ارائه گردیده است: تاریخچه، جمعیت، فرهنگ وزبان، اقتصاد، دین و...

تاریخچه

جمهوری دموکراتیک خلق الجزایر کشوری در شمال قاره آفریقا است و در حقیقت دروازه آفریقا و اروپا محسوب می‌شود.

الجزایر (به انگلیسی: Algerian) کشوری در شمال قاره آفریقا است و در حقیقت دروازه آفریقا و اروپا محسوب می‌شود. این کشور از شمال شرق با تونس، از شرق با لیبی، از جنوب شرق با نیجر، از جنوب غرب با مالی و موریتانی، از غرب با صحرای غربی و از شمال غرب با مغرب همسایه است. در شمال این کشور دریای مدیترانه قرار دارد. بیابان و صحرا بیش از چهار پنجم خاک این کشور را پوشانده است. در دهه ۵۰ میلادی ذخایر نفت و گاز در این بیابان‌ها کشف شد اما همچنان اغلب الجزایری‌ها در نزدیکی خط ساحلی این کشور زندگی می‌کنند. تا پیش از ورود فرانسوی‌ها به الجزایر، این کشور، کشوری مستقل بود که با سیستم قومی اداره می‌شد. اداره کشور به دست شخصی که "بای" نامیده می‌شد بود و سه استان بزرگ داشت. هر استان را یک "بای" اداره می‌کرد. در سال ۱۸۳۰ فرانسه این کشور را اشغال و آن را مستعمره خود کرد. این کشور در سال ۱۹۶۲ استقلال خود را به دست آورد اما در جنگ‌های داخلی که برای استقلال روی داد بیش از یک میلیون الجزایری جان خود را از دست دادند. الجزایر عضو اتحادیه آفریقا، اتحادیه عرب و اوپک است. مردم این کشور از نژادهای عرب و بربر هستند. بربرها نخستین کسانی بودند که از روزگار خیلی دور در این سرزمین سکونت داشتند. اولین بار فنیقی‌ها در سدهٔ دوازدهم پیش از میلاد به ان کشور هجوم آوردند و مهاجر نشین‌هایی در کرانه‌های شمالی آن پدیدآوردند. سپس کارتاژی‌ها به آن جا وارد شدند و نواحی شرقی آن را به تصرف درآوردند. رومی‌ها، پس از برانداختن دولت کارتاژ، به این سرزمین دست یافتند و چندی بر سواحل شمالی آفریقا و سرزمین‌های ساحلی الجزایر حکومت کردند. واندال‌ها در ۴۳۰ بعد از میلاد، دست رومی‌ها را از الجزایر کوتاه کردند. مردم الجزایر در آغاز قرن هشتم میلادی با آمدن اعراب به این سرزمین به اسلام گرویدند. از سال ۶۴۴ تا ۶۵۶، اولین قبیله بربر الجزایری که به اسلام گروید، مَغراوی‌ها بودند. به نوشته ابن خلدون، مورخ قرون وسطی، «اوزمار بن سکلب» رهبر مغراوی‌ها به درخواست عثمان بن عفان، خلیفه سوم، اسلام آورد. مغراوی‌ها نیز با بازگشت رهبر خود، دسته جمعی، به اسلام گرویدند. به سال ۶۶۵، حکومت بنی امیه اولین حمله خود به مغرب را آغاز کرد. سال ۶۸۳، فتوحات عقبة ابن نافع آغاز گردید. اگر چه مقاومت‌های بیزانسی‌ها اندکی مانع آنها شد، اما بربرها کوتاه نیامدند. از سوی دیگر، این مغراوی‌ها بودند که از ابتدای جنگ به بنی امیه پیوستند.

سیاست

رئیس حکومت در این کشور رئیس جمهور که با رای مردم برای دوره‌ای پنج ساله انتخاب می‌شود.

رئیس دولت در این کشور نخست وزیر است. نخست وزیر را رئیس جمهور انتخاب می‌کند.

مجلس سنای این کشور ۱۴۴ کرسی دارد. یک سوم نمایندگان این مجلس را رئیس جمهور انتخاب می‌کند و دو سوم دیگر با رای مردم برای دوره‌ای شش ساله تعیین می‌شوند.

مجلس الشعبی الوطنی ۳۸۹ کرسی دارد که نمایندگان آن با رای مردم برای دوره‌ای پنج ساله انتخاب می‌شوند.

تقسیمات کشوری

کشور الجزائر دارای ۴۸ استان (به عربی: ولایه) است که همه استان‌های آن با شهرهای مراکز استان خود هم‌نامند. استان‌های الجزائر به نوبه خود به ۵۵۳ شهرستان (عربی: دایره) و این شهرستان‌ها به ۱۵۴۱ بخش (عربی: بلدیه) تقسیم می‌شوند.

نام استان‌های الجزائر به قرار زیر است:

۱. أدرار ۲. الشلف ۳. الاغواط ۴.ام‌البواقی ۵. باطنه ۶. بجایه ۷. بسکره ۸. بشار ۹. البلیده ۱۰. البویره ۱۱. تمنراست ۱۲. استان تبسه ۱۳. تلمسان ۱۴. تیارت ۱۵. تیزی وزو ۱۶. الجزائر (پایتخت) ۱۷. استان الجفله ۱۸. جیجل ۱۹. استان سطیف ۲۰. سعیده ۲۱. سکیکده ۲۲. سیدی بلعباس ۲۳. عنابه ۲۴. قالمه ۲۵. قسنطینه (کنستانتین) ۲۶. مدیه ۲۷. مستغانم ۲۸. استان المسیله ۲۹. معسکر ۳۰. ورقله ۳۱. وهران ۳۲. بیض ۳۳. یزی ۳۴. برج بوعریریج ۳۵. بومرداس ۳۶. الطارف ۳۷. تندوف ۳۸. تسمسیلت ۳۹. الوادی ۴۰. خنشله ۴۱. استان سوق اهراس ۴۲. تی‌پازه ۴۳. میله ۴۴. عین الدفلی ۴۵. النعامه ۴۶. عین تموشنت ۴۷. غردایه ۴۸. غلیزان

اماکن تاریخی الجزایر

شمال آفریقا یکی از مکان‌های پر رمز و راز جهان است. پنتاپولیس شهری در الجزایر با معماری منحصر‌به‌فرد در کنار فرهنگ اصیل آن، باعث شده است تا یونسکو آن را در فهرست آثار باستانی جهانی ثبت کند. دره‌ی عمیق و باریک مزاب، در صحرای بزرگ آفریقا واقع شده است. این دره با فاصله‌ی تقریبی ۶۰۰ کیلومتر از شمال الجزیره، پایتخت کشور الجزایر، دربرگیرنده‌ی پنج شهر با معماری متفاوت است. به مجموعه‌ی این پنج شهر در کنار هم پنتاپولیس (Pentapolis) می‌گویند. این منطقه با مساحت تقریبی ۱۰ کیلومتر در قرن یازدهم میلادی توسط بربرهای مزابیت بنا شده است. در واقع مزابیت‌ها از شمال‌غرب آفریقا و از منطقه‌ی مغرب به مرکزیت تاهرت به مزاب آمده‌اند. شهر تاهِرت را دودمان ایرانی‌تبار رستمیان بنا کرده‌اند و آن را پایتخت خود قرار دادند. گفته می‌شود که در زبان بربری، تاهرت به معنای شیر ماده یا دایره‌ی زنگی است.

اقتصاد

الجزایر پس از استقلال با توجه به تنگنا های موجود و شرایط پس از رهایی از استعمار فرانسه، از سیستم سوسیالیستی پیروی می کرد. اما در سال های اخیر با خصوصی سازی های بعمل آمده و برداشتن برخی محدودیت ها، از این سیاست اقتصادی فاصله گرفته است. نفت و گاز نیز به عنوان اصلی ترین منابع درآمدی کشور حدود 97 درصد صادرات الجزایر را تشکیل می دهد. صنایع غذائی، صنایع سبک، صنایع داروئی، فولاد و صنایع معدنی از مهمترین فعالیت های صنعتی است. در بخش کشاورزی تولید گندم، جو، زیتون، انواع میوه و دامداری مهمترین تولیدات کشاورزی الجزایر را تشکیل می دهد. صادرات غیرنفتی الجزایر در سال 2011 به نسبت سال قبل 40 درصد افزایش یافت و به 15/2 میلیارد دلار رسید. به نقل از آمار گمرک این کشور مهمترین محصولات صادراتی غیر نفتی الجزایر را در این سال مشتقات نفتی و صنایع غذائی تشکیل داده است. در خصوص واردات الجزایر 320 هزار دستگاه خودرو در سال 2011 وارد کرده است. واحد پول این کشور دینار الجزایر است که در نرخ تبدیل دولتی هر یورو برابر با 107 دینار و هر دلار برابر 78 دینار است. تولید ناخالص داخلی در این کشور 7/234 میلیارد دلار است. ۹ میلیون و ۳۸۰ هزار نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند.

نرخ بیکاری در این کشور ۱۳ درصد است و ۲۵ درصد از جمعیت آن زیر خط فقر زندگی می‌کنند. در سال ۲۰۰۷ نرخ تورم در آن 7/3درصد بود. محصولات صادراتی این کشور شامل نفت، گاز طبیعی و محصولات پتروشیمی است. محصولات وارداتی آن شامل کالاهای اساسی، مواد غذایی و کالاهای مصرفی است.

مردم شناسی و آئین و رسوم

جمعیت این کشور حدود ۳۳ میلیون و ۷۷۰ هزار نفر با میانگین سنی ۲۶ سال است. امید به زندگی برای زنان ۷۵ و برای مردان ۷۲ سال است. ۹۹ درصد از مردم آن از نژاد بربر و عرب هستند. ۹۹ درصد از مردم الجزایر مسلمان سنی و یک درصد مسیحی و یهودی هستند. زبان رسمی در این کشور عربی است اما زبان‌های فرانسوی و بربری هم رایج است. در فرهنگ مردم الجزایر صحبت کردن آرام بسیار مهم است، آنها سعی می‌کنند به عقاید هم احترام بگذارند و در کل احترام گذاشتن در این کشور بسیار مهم است مخصوصا احترام گذاشتن به پرچم این کشور. همچنین احترام به عقاید دینی افراد در این کشور بسیار مهم تاقی می‌شود. در فرهنگ مردم الجزایر بسیار دیده شده است که مردم سعی در زندگی ساده دارند، ساده لباس می‌پوشند و سعی می‌کنند کمتر درگیر تجملات باشند، فخر فروشی و تکبر نیز در این کشور دیده نمی‌شود. مردم الجزایر زود صمیمی نمی‌شوند.

حجاب زنان الجزایری

اگر اسلام در الجزایر ریشه نكرده بود، این کشور هویت خود را به راحتی از دست می داد چرا که فساد و فحشاء به محو و نابودی هویت اصلی الجزایر می انجامید. زنان مسلمان الجزایری با حفظ حجاب خود زمانی طولانی برای استقلال با استعمار فرانسه جنگیدند و حجاب آنها سنگری و سلاحی در مبارزات علیه استعمارگران بود و این خود عامل بسیار مهمی برای مبارزه با استعمار بوده و هست و لازمه داشتن استراتژی معین و دورنمای حساب شده و معین برای یک انقلاب، فقط و فقط با پایبندی به اصول عالیه اسلام امکان پذیر بوده است.

در میان زنان الجزایری اکنون سه نوع عمده حجاب وجود دارد:

• حجاب سنتی یا «الحایک» که از یک چادر سفید همراه با روبند سفید تشکیل شده و اغلب در میان زنان الجزایری اصیل متداول است.

• «الملایه» که نوع دیگری از حجاب سنتی است که از یک چادر مشکی شبیه عبا تشکیل شده غالبا در شهرهای شرق کشور الجزایر متداول است.

• «الجباب» که بعضی اوقات به شکل چادر مشکی یا سرمه ای با نقاب که تمام صورت به جز دو چشم را می پوشاند و گاهی هم به شکل چادر و حجاب زنان ایرانی و لبنانی مورد استفاده قرار می گیرد.

پوشش مردم الجزایر بسیار ساده و زیبا است؛ در پوشش مردم این کشور، لباس های گلدار و یا طرح دار به ندرت دیده می‌شود، مردم اغلب از پیراهن های بلند و آقایان نیز از کت و شلوار استفاده می‌کنند. پیش از نیم قرن پیش حجاب به سقوط جمهوری چهارم فرانسه و به قدرت رسیدن شارل دوگان منجر شد؛ حقیقت این است که استعمارگران فرانسوی با استفاده از حجاب توسط زنان مخالفت کردند ولی زنان الجزایری آن را سمبل ارزش ها و اعتقادات ملی و دینی خودشان می‌دانستند، و فرانسویان نیز به طور برنامه ریزی شده‌ای، سیاست ضعیف کردن این اعتقادات را پیش می‌بردند. در عکس‌العمل به این فشار های فرانسویان و نشان دادن دشمنی‌شان با آنها، زنان این کشور بیشتر از حجاب استفاده کردند.

هنر

هنرهای صنایع دستی در این کشور و بافت فرش و گلیم از هنر های مهم کشور الجزایر است که توجیه اقتصادی خوبی هم دارد. به طور کلی وضعیت هنری در الجزایر در سال های اخیر تغییرات زیادی نداشته است. در این کشور هنر های نمایشی و تئاتر پیشینه تاریخی دارد. مردم این کشور به عکاسی نیز علاقه دارند و این کشور هنرمندان و عکاسان خوبی تحویل دنیا داده است. از دیگر هنر های مردم کشور الجزایر می‌توان به چرم دوزی، سفالگری و ... اشاره کرد.

تعطیلات رسمی کشور الجزایر

1 ژانویه در کشور الجزایر، روز سال نو است و عمئما جشن گرفته می‌شود.

8 مارس روز جهانی زن است و به ارزش و اهمیت جایگاه زن پرداخته می‌شود.

1 می روز جهانی کارگر است که معمولا دولت در این روز برای کارگران تدارکاتی می‌بیند و از آنان قدردانی می‌کند.

19 ژوئن روز قیامت است، 5 جولای نیز روز استقلال در کشور الجزایر است که برای مردم این کشور بسیار اهمیت دارد.

1 نوامبر روز انقلاب در الجزایر است و این روز نیز برای مردم این کشور اهمیت زیادی دارد.

وضعیت دین

مردم الجزایر عرب و بربر هستند و دین رسمی‌شان اسلام است. حدود 99 درصد از مردم مسلمان و اهل تسنن هستند، 1 درصد مسیحی و 0.4 درصد پیرو دیگر ادیان هستند. بیشتر مردم این کشور عرب هستند و وضعیت دینی در الجزایر نیز با احترام زیادی همراه است. در دهه‌های اخیر، حضور مهاجران شیعی از عراق، سوریه و لبنان در این کشور سبب گسترش این مذهب میان مردم الجزایر شده است. گفته می‌شود با انتقال مذهب شیعه به این کشور از سوی مدرسان و فعالانی که از عراق، سوریه و لبنان به الجزایر رفته‌اند، این مذهب در بخش‌های گسترده‌ای از جامعه الجزایر به طور پنهان در حال گسترش است. شیعیان در برخی شهرها و ایالت‌های الجزایر مانند الجزیره (پایتخت)، باتنه، تبسه، خنشله، تيارت، سيدی بلعباس، بلکور، واد قریش، العناصر، بجادیه، تیزوزو، جیجل، وهران و البلیده حضور دارند.

مذاهب اسلامی:

اهل سنت در تونس:

شیعه در الجزایر:

چهره های شاخص

چهره های شاخص دینی

نورالدین بولحیه

وی نویسنده، متفکر، استاد دانشگاه و یکی از نخبگان فکری و دانشگاهی الجزایر به شمار می‌آید که در زمینه‌های مختلف علوم اسلامی، مکاتب و مذاهب، آثاری دارد و نماینده قشر وسیعی از نخبگان و فرهیختگان نواندیش است. این استاد دانشگاه با تفکر روشنی که دارد به دور از تعصب و جمود تحت تأثیر امواج فکری انقلاب اسلامی،‌ امام راحل و مقام معظم رهبری قرار دارد و نسبت به مکتب اهل بیت و نظام جمهوری اسلامی ایران همدلی نشان می‌دهد و در مسائل سیاسی دیدگاهی انقلابی دارد و طرفدار جبهه مقاومت و مخالف استکبار و صهیونیست است. نورالدین بولحیه در اصل، صوفی و مالکی‌مذهب بود و در آغاز جوانی فعالیت‌های وهابی‌گری داشت. وی در فرهنگ اهل سنت زندگی و تحصیل کرده، مکاتب مختلف فکری، فلسفی، کلامی و عرفانی را تجربه کرده و در پایان به ساحل نجات اهل بیت(ع) رسیده است. وی خود را مسلمان معرفی می‌کند، بدون هیچ گونه گرایش مذهبی. او نظام ولایت فقیه را مترقی‌ترین نظام حکومتی برمی‌شمارد. بولحیه طرح تمدنی ترکیه و مالزی را اقتصادمحور برمی‌شمرد، در حالی که طرح تمدنی جمهوری اسلامی ایران، که امام خمینی و امام خامنه‌ای آن را ارائه کرده‌اند، انسان‌محور می‌داند و بر طرح آن دو کشور امتیاز دارد.

عبدالعزیز بوتفلیقه / احمد اویحی / جمیله بوپاشا رباح سعدان