اصحاب صفه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'رده:مفاهیم اسلامی' به 'رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
''' | '''اصحاب صُفّه''' عنوان جمعی از [[مسلمانان]] پاک‌باخته و تهی‌دست است که در [[صدر اسلام|صدر‌اسلام]] و زمان پیامبر اسلام(ص) در رکاب آن حضرت بودند و چون در [[مدینه]] خانه و آشنایی نداشتند، در گوشه‌ای از [[مسجد]] روی سکویی که ساخته شده بود، روزگار می‌گذراندند و به عبادت مشغول بودند. | ||
== معنای لغوی | == معنای لغوی صفّه == | ||
«صفّه» در لغت به معنای سایه <ref>ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۹، ص ۱۹۵.</ref> یا سکو و ایوان <ref>ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۹، ص۱۹۵.</ref> و نیز به معنای مکان تابستانی است که با شاخه‌های درخت خرما پوشیده شده باشد.<ref>مکارم شیرازی ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۰، ص ۴۷۲.</ref> | «صفّه» در لغت به معنای سایه <ref>ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۹، ص ۱۹۵.</ref> یا سکو و ایوان <ref>ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۹، ص۱۹۵.</ref> و نیز به معنای مکان تابستانی است که با شاخه‌های درخت خرما پوشیده شده باشد.<ref>مکارم شیرازی ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۰، ص ۴۷۲.</ref> | ||
== معنای اصطلاحی | == معنای اصطلاحی صفّه == | ||
صفّه در اصطلاح به مکانی میگفتند که در قسمت شمالی مسجد پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) برای سکونت مهاجرین از[[مکه]] انتخاب شده بود.<ref>سمهودی، علی بن احمد، وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، ج۲، ص ۴۸.</ref><ref>ابن تیمیه، احمد، مجموعة الرسائل و المسائل، ج۱، ص۲۷.</ref> | |||
== تاریخچه اصحاب | == تاریخچه اصحاب صفّه == | ||
اصحاب‌صُفّه که آنان را اهل‌صَفّه نیز می‌خوانند، دسته‌ای از یاران پیامبر اسلام(ص) که پس از هجرت به مدینه در قسمت شمالی مسجد‌النّبی سکنی گزیدند و به سبب از دست‌دادن و یا رهاکردن خانه، دارایی و جایگاه خود در قبایل، با پذیرش فقر و تنگدستی، به عبادت و تعلیم و تعلم و شرکت در جهاد روی آوردند. پیامبر اسلام(ص) ایشان را تحت حمایت خود قرار داد. برخی از مفسران، از نزول شماری از آیات قرآنی در شأن آنان سخن گفته‌اند. | |||
== | == حمایت پیامبر صلوات الله علیه == | ||
پیامبر صلوات الله علیه از اصحاب صفه بسیار حمایت می‌کرد و مقرری روزانه از درآمد عمومی بیت‌المال برای آنها مقرر داشته روزانه در اختیارشان قرار می‌داد. چون شب فرا می‌رسید، در خانه حضرت که همسایه [[مسجد النبی]] بود، ظرفی پر از جو مخلوط با نخود قرار میدادند و ایشان از آن ارتزاق میکردند. از این جهت آنان را | پیامبر صلوات الله علیه از اصحاب صفه بسیار حمایت می‌کرد و مقرری روزانه از درآمد عمومی بیت‌المال برای آنها مقرر داشته روزانه در اختیارشان قرار می‌داد. چون شب فرا می‌رسید، در خانه حضرت که همسایه [[مسجد النبی]] بود، ظرفی پر از جو مخلوط با نخود قرار میدادند و ایشان از آن ارتزاق میکردند. از این جهت آنان را ضیوف الاسلام یعنی مهمانان اسلام می‌خواندند. علاوه، پیامبر صلوات الله علیه، مسلمانان را به اکرام و در عین حال شناخت فضل و مراتب آنان تشویق می‌کرد. در پی این حمایت، مشکلات مالی آنها به تدریج کاهش یافت و از آن‌جا نقل مکان کرده در جای مناسب‌تری ساکن شدند. با این حال گروهی از آنها با وجود تمکن نسبی؛ دنیا را رها کرده و همچنان به عبادت و تعلیم و تعلم مشغول بودند.<ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 63</ref> <ref>دانشنامه بزرگ اسلامی به همت دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد9، صفحه 3601.</ref> | ||
== نظر قرآن درباره اصحاب صفه == | == نظر قرآن درباره اصحاب صفه == | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
== تعداد اصحاب صفه == | == تعداد اصحاب صفه == | ||
راویان در شمار ایشان اختلاف کردند، بعضی شمار ایشان را ده یا سی و یا نود و دو و یا نود و سه و برخی عددشان را به چهارصد تن رسانیده اند. | راویان در شمار ایشان اختلاف کردند، بعضی شمار ایشان را ده یا سی و یا نود و دو و یا نود و سه و برخی عددشان را به چهارصد تن رسانیده اند. | ||
نوشته‌اند که [[ابوذر غفاری]]، | نوشته‌اند که [[ابوذر غفاری]]، حذیفه عبسی، واثله لیثی، ابی مویهبه، [[عمار یاسر]]، [[بلال حبشی]]، خباب بن ارت، [[سلمان فارسی]] و صهیب بن سنان رومی از ایشان بودهاند. <ref>ر. ک، همان</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات]] | |||
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]] | |||
[[رده:تاریخ اسلام]] | [[رده:تاریخ اسلام]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۱۱
اصحاب صُفّه عنوان جمعی از مسلمانان پاک‌باخته و تهی‌دست است که در صدر‌اسلام و زمان پیامبر اسلام(ص) در رکاب آن حضرت بودند و چون در مدینه خانه و آشنایی نداشتند، در گوشه‌ای از مسجد روی سکویی که ساخته شده بود، روزگار می‌گذراندند و به عبادت مشغول بودند.
معنای لغوی صفّه
«صفّه» در لغت به معنای سایه [۱] یا سکو و ایوان [۲] و نیز به معنای مکان تابستانی است که با شاخه‌های درخت خرما پوشیده شده باشد.[۳]
معنای اصطلاحی صفّه
صفّه در اصطلاح به مکانی میگفتند که در قسمت شمالی مسجد پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) برای سکونت مهاجرین ازمکه انتخاب شده بود.[۴][۵]
تاریخچه اصحاب صفّه
اصحاب‌صُفّه که آنان را اهل‌صَفّه نیز می‌خوانند، دسته‌ای از یاران پیامبر اسلام(ص) که پس از هجرت به مدینه در قسمت شمالی مسجد‌النّبی سکنی گزیدند و به سبب از دست‌دادن و یا رهاکردن خانه، دارایی و جایگاه خود در قبایل، با پذیرش فقر و تنگدستی، به عبادت و تعلیم و تعلم و شرکت در جهاد روی آوردند. پیامبر اسلام(ص) ایشان را تحت حمایت خود قرار داد. برخی از مفسران، از نزول شماری از آیات قرآنی در شأن آنان سخن گفته‌اند.
حمایت پیامبر صلوات الله علیه
پیامبر صلوات الله علیه از اصحاب صفه بسیار حمایت می‌کرد و مقرری روزانه از درآمد عمومی بیت‌المال برای آنها مقرر داشته روزانه در اختیارشان قرار می‌داد. چون شب فرا می‌رسید، در خانه حضرت که همسایه مسجد النبی بود، ظرفی پر از جو مخلوط با نخود قرار میدادند و ایشان از آن ارتزاق میکردند. از این جهت آنان را ضیوف الاسلام یعنی مهمانان اسلام می‌خواندند. علاوه، پیامبر صلوات الله علیه، مسلمانان را به اکرام و در عین حال شناخت فضل و مراتب آنان تشویق می‌کرد. در پی این حمایت، مشکلات مالی آنها به تدریج کاهش یافت و از آن‌جا نقل مکان کرده در جای مناسب‌تری ساکن شدند. با این حال گروهی از آنها با وجود تمکن نسبی؛ دنیا را رها کرده و همچنان به عبادت و تعلیم و تعلم مشغول بودند.[۶] [۷]
نظر قرآن درباره اصحاب صفه
خصوصیات و ارزش‌های اسلامی اصحاب صفه زمینه‌ای شد تا برخی از مفسران، شان نزول تعدادی از آیات قرآن [۸] را به آنها منتسب و در آثار خود بیاورند.[۹]
تعداد اصحاب صفه
راویان در شمار ایشان اختلاف کردند، بعضی شمار ایشان را ده یا سی و یا نود و دو و یا نود و سه و برخی عددشان را به چهارصد تن رسانیده اند. نوشته‌اند که ابوذر غفاری، حذیفه عبسی، واثله لیثی، ابی مویهبه، عمار یاسر، بلال حبشی، خباب بن ارت، سلمان فارسی و صهیب بن سنان رومی از ایشان بودهاند. [۱۰]
پانویس
- ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۹، ص ۱۹۵.
- ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۹، ص۱۹۵.
- ↑ مکارم شیرازی ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۰، ص ۴۷۲.
- ↑ سمهودی، علی بن احمد، وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، ج۲، ص ۴۸.
- ↑ ابن تیمیه، احمد، مجموعة الرسائل و المسائل، ج۱، ص۲۷.
- ↑ محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 63
- ↑ دانشنامه بزرگ اسلامی به همت دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد9، صفحه 3601.
- ↑ سوره بقره:۲، آیه۲۷۳، سوره انعام:۶، آیه۵۲، سوره کهف:۱۸، آیه۲۸
- ↑ ر. ک، ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، ج۱ (۲)، ص۱۳؛ قمی، تفسیر، ج۱، ص۲۰۲؛ طبری، تفسیر، ج۲۵، ص۱۹؛ فخرالدین رازی، التفسیر الکبیر، ج۷، ص۸۴؛ سیوطی، الدر المنثور، ج۲، ص۸۸، ج۷، ص۳۵۲
- ↑ ر. ک، همان