اراده الهی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
اراده الهی از صفات ثبوتی خداوند است. بر همین مبنا خداوند مرید نامیده می شود.بحث در این باره مربوط به حوزه کلام است.متکلمان مسلمان درباره چیستی اراده الهی اختلاف نظر دارند.برخی اراده الهی در باره خودش را همان افعال الهی | [[اراده الهی]] از [[صفات ثبوتی خداوند]] است. بر همین مبنا خداوند مرید نامیده می شود. بحث در این باره مربوط به حوزه کلام است.متکلمان مسلمان درباره چیستی اراده الهی اختلاف نظر دارند. برخی اراده الهی در باره خودش را همان [[افعال الهی]] و اراده اش در باره دیگران را امر خدا می دانند، اما برخی دیگر همراه با [[معتزله]] اراده الهی را قسمی از علم او می دانند.اراده به دو قسم تکوینی و تشریعی تقسیم می شود و قرآن از هر دو اراده نام برده است. | ||
==معناشناسی اراده الهی از نگاه متکلمان و نیز مذاهب اسلامی == | ==معناشناسی اراده الهی از نگاه متکلمان و نیز مذاهب اسلامی == | ||
متکلمان مسلمان درباره اصل وجود اراده برای خداوند هم عقیده اند،اما در معنا شناسی آن با هم اختلاف دارند. <ref>با استفاده از | [[متکلمان مسلمان]] درباره اصل وجود اراده برای خداوند هم عقیده اند،اما در معنا شناسی آن با هم اختلاف دارند. <ref>با استفاده از [[سعیدی مهر]]، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۴۷.</ref>از جمله اختلافات بر سر ماهیت اراده الهی است که آیا اراده از [[صفات ذات]] است یا [[صفات فعل]]، قدیم است یا حادث.<ref>ر.ک، همان</ref> [[شیخ مفید]] معتقد است که اراده خدا نسبت به اعمال خودش که اراده تکوینی نام دارد، همان افعال اوست، اما اراده اش نسبت به دیگر موجودات که اراده تشریعی نام دارد، امرش نسبت به آن افعال است.<ref>شیخ مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۵۳.</ref> | ||
علامه طباطبایی نیز دارای چنین عقیده ای می باشد.<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۲.</ref> | علامه طباطبایی نیز دارای چنین عقیده ای می باشد.<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۲.</ref> | ||
بر همین مبنا وقتی بگویند که خدا اراده کرد تا انسان را خلق کند، یعنی این که خدا انسان را خلق کرد. <ref>ر. ک، سبحانی، عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، ۱۳۷۹ش، ص۲۱۷.</ref> این نحوه تفسیر از اراده الهی نشان می دهد که مطابق با عقیده شیخ مفید و علامه طباطبایی، اراده الهی می بایستی از صفات فعل خداوند باشد.<ref>طباطبایی محمد حسین، نهایة‌الحکمة، دفتر انتشارات اسلامی، ص۳۶۲ و۳۶۴؛ حسن بیگی علی،مجله کلام اسلامی، سال 1383 خورشیدی، شماره 50، مقاله: اراده الهی، ص۱۰۷.</ref> شیخ مفید مدعی است که دیدگاهش برگرفته از سخنان امامان علیهم السلام و نیز مطابق با عقیده اکثر علمای امامیه است. <ref>شیخ مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۵۳.</ref> | بر همین مبنا وقتی بگویند که خدا اراده کرد تا انسان را خلق کند، یعنی این که خدا انسان را خلق کرد. <ref>ر. ک، سبحانی، عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، ۱۳۷۹ش، ص۲۱۷.</ref> این نحوه تفسیر از اراده الهی نشان می دهد که مطابق با عقیده شیخ مفید و علامه طباطبایی، اراده الهی می بایستی از صفات فعل خداوند باشد.<ref>طباطبایی محمد حسین، نهایة‌الحکمة، دفتر انتشارات اسلامی، ص۳۶۲ و۳۶۴؛ حسن بیگی علی،مجله کلام اسلامی، سال 1383 خورشیدی، شماره 50، مقاله: اراده الهی، ص۱۰۷.</ref> شیخ مفید مدعی است که دیدگاهش برگرفته از سخنان امامان علیهم السلام و نیز مطابق با عقیده اکثر علمای امامیه است. <ref>شیخ مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۵۳.</ref> | ||
نسخهٔ ۱۷ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۲۱
اراده الهی از صفات ثبوتی خداوند است. بر همین مبنا خداوند مرید نامیده می شود. بحث در این باره مربوط به حوزه کلام است.متکلمان مسلمان درباره چیستی اراده الهی اختلاف نظر دارند. برخی اراده الهی در باره خودش را همان افعال الهی و اراده اش در باره دیگران را امر خدا می دانند، اما برخی دیگر همراه با معتزله اراده الهی را قسمی از علم او می دانند.اراده به دو قسم تکوینی و تشریعی تقسیم می شود و قرآن از هر دو اراده نام برده است.
معناشناسی اراده الهی از نگاه متکلمان و نیز مذاهب اسلامی
متکلمان مسلمان درباره اصل وجود اراده برای خداوند هم عقیده اند،اما در معنا شناسی آن با هم اختلاف دارند. [۱]از جمله اختلافات بر سر ماهیت اراده الهی است که آیا اراده از صفات ذات است یا صفات فعل، قدیم است یا حادث.[۲] شیخ مفید معتقد است که اراده خدا نسبت به اعمال خودش که اراده تکوینی نام دارد، همان افعال اوست، اما اراده اش نسبت به دیگر موجودات که اراده تشریعی نام دارد، امرش نسبت به آن افعال است.[۳] علامه طباطبایی نیز دارای چنین عقیده ای می باشد.[۴] بر همین مبنا وقتی بگویند که خدا اراده کرد تا انسان را خلق کند، یعنی این که خدا انسان را خلق کرد. [۵] این نحوه تفسیر از اراده الهی نشان می دهد که مطابق با عقیده شیخ مفید و علامه طباطبایی، اراده الهی می بایستی از صفات فعل خداوند باشد.[۶] شیخ مفید مدعی است که دیدگاهش برگرفته از سخنان امامان علیهم السلام و نیز مطابق با عقیده اکثر علمای امامیه است. [۷] البته در این باره روایاتی نیز وارد شده و مورد استشهاد قرار گرفته است از جمله از امام صادق علیه السلام نقل شده است که حضرت مشیت خداوند را حادث و غیرازلی خوانده است. [۸] همچنین روایتی از امام کاظم علیه السلام نقل شده است که حضرت اراده خداوند را همان فعل او معرفی کرده است. [۹].علاوه تعبیری از امام رضا علیه السلام به دست ما رسیده است که حضرت، مشیت و اراده را از صفات فعلی خداوند دانسته است. [۱۰] برخی از مفسرین بزرگ نقل کرده اند که مشهور فلاسفه مثل ملاصدرا، اراده را از صفات ذاتی و عین ذات الهی شمرده‌اند. [۱۱]با این حال مشهور فلاسفه مسلمان معتقدند که معنای اراده تکوینی همان علم خداوند به افعال مطابق با نظام احسن یعنی بهترین جهان ممکن است. [۱۲] بسیاری از متکلمان امامیه و نیز تمام معتزله معتقدند که اراده تکوینی خدا علم او به افعالی است که مصلحت انسان و دیگر موجودات را در پی دارد.[۱۳] مطابق با این عقیده، اراده جزء صفات ذات شناخته می شود.[۱۴] اما اشاعره معقتدند که اراده از نظر معنایی غیر از علم و قدرت و دیگر صفات ذات خداوند است. [۱۵]ولی آن را صفتی ذاتی یا زاید بر ذات، اما قدیم و ازلی [۱۶] می دانند. [۱۷]
==رده== افعال الهی،کلام اسلامی.
پانویس
- ↑ با استفاده از سعیدی مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۴۷.
- ↑ ر.ک، همان
- ↑ شیخ مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۵۳.
- ↑ ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۲.
- ↑ ر. ک، سبحانی، عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، ۱۳۷۹ش، ص۲۱۷.
- ↑ طباطبایی محمد حسین، نهایة‌الحکمة، دفتر انتشارات اسلامی، ص۳۶۲ و۳۶۴؛ حسن بیگی علی،مجله کلام اسلامی، سال 1383 خورشیدی، شماره 50، مقاله: اراده الهی، ص۱۰۷.
- ↑ شیخ مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۵۳.
- ↑ شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۱۴۷.
- ↑ شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۱۴۷
- ↑ شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۳۳۸.
- ↑ طباطبایی محمد حسین، نهایة‌الحکمة، دفتر انتشارات اسلامی، ص۳۷۱.
- ↑ طباطبایی محمد حسین، نهایة‌الحکمه پیشین، ص۳۶۱و۳۶۲؛ ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۲.
- ↑ ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۲.
- ↑ حسن بیگی علی، مجله کلام اسلامی، شماره 50 سال 1383 خورشیدی، مقاله اراده الهی، ص۱۰۷.
- ↑ ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۲.
- ↑ ر.ک، سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۵۱.
- ↑ ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۲.