احمد بن علویه بن جعفر اصفهانی: تفاوت میان نسخه‌ها
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
'''احمد بن علویه بن جعفر اصفهانی'''، معروف به ابوالاسود | '''احمد بن علویه بن جعفر اصفهانی'''، معروف به ابوالاسود کاتب. [[محدّث|محدث]]، ادیب و شاعر توانمند [[اهل بیت|اهلبیت (علیه‌السلام)]] و مناقب سرای [[علی بن ابی طالب|امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)]] بوده است. [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]] در [[الغدیر (کتاب)|الغدیر]] او را از شعرای غدیر برشمرده و منتخبی از اشعار او را نقل کرده است. | ||
[[علامه امینی]] در [[الغدیر]] او را از شعرای غدیر برشمرده و منتخبی از اشعار او را نقل | |||
== زندگ‌ینامه == | == زندگ‌ینامه == | ||
احمد بن علویه بن جعفر اصفهانی، ابوجعفر. معروف به «ابوالاسود | احمد بن علویه بن جعفر اصفهانی، ابوجعفر. معروف به «ابوالاسود کاتب». [[محدث]]، ادیب و شاعر توانمند اهلبیت (علیه‌السلام). از ندیمان [[احمدبن عبدالعزیز عجلی]] (م280ق. حاکم اصفهان). ولادت او در سال 212هجری بود، زیرا هنگامی که وی «قصیده نونیه» خود را در سال 310هجری تکمیل کرد، 98 سال داشت. وفات او در سال 320هجری و احتمالاً در [[اصفهان]] اتفاق افتاده است. از شرح حال او اطلاعی در دست نیست. ولی از آنجا که وی استاد بسیاری از [[محدثان]] [[قم]] بود، و همچنین از لقب او که گاهی ملقب به «کرمانی» و زمانی ملقب به «اصفهانی» است، به دست میآید که وی بیشتر عمر خود را در بلاد ایران به ویژه اصفهان به سر برده است. اما گاهی به [[عراق]] میرفته و با علمای آن دیار به خصوص با علمای [[بصره]] دیدار میکرده است. وی شاعر بزرگ اهلبیت (علیه‌السلام) و مناقب سرای امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) و [[ائمه|امامان شیعه]] بوده است. هنگامی که «قصیده نونیه»اش را که معروف به «الفیه» و «محبره» است، کامل کرد به بصره آمد و آن را بر [[ابوحاتم سجستانی]] (شاعر و لغوی معروف) عرضه کرد. ابوحاتم بر او تحسین کرد و خطاب به مردم بصره گفت: «ای اهل بصره، اصفهانیها بر شما پیروز شدند». آغاز قصیده او چنین است:{{شعر}}{{ب |ما بال عینك ثرة الأجفان |عبری اللحاظ سقیمة الإنسان }}{{پایان شعر}} | ||
{| class="" style="margin: 0 auto; " | |||
| class="b" |<span class="beyt">ما بال عینك ثرة الأجفان </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">عبری اللحاظ سقیمة الإنسان </span> | |||
|} | |||
(چرا از چشمت این همه سرشک میبارد، چرا گوشه چشمت پر از اشک و مردمک دیدهات بیمار است؟). | |||
[[علامه امینی]] در [[الغدیر]] او را از شعرای غدیر برشمرده و منتخبی از اشعار او را نقل | [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]] در [[الغدیر (کتاب)|الغدیر]] او را از شعرای غدیر برشمرده و منتخبی از اشعار او را نقل کرده است. همچنین [[ابن شهرآشوب]] در [[مناقب اهل بیت (کتاب)|مناقب]] 213 بیت، و امین در [[اعیان الشیعه (کتاب)|اعیان الشیعه]] 224 بیت از اشعار او را نقل کردهاند. قصیده «محبره» یکی از کم نظیرترین قصائد شیعه در حق خاندان اهلبیت (علیه‌السلام) است. وی در این قصیده به کمک روایات مشهور فریقین، مناقب علی (علیه‌السلام) را به نظم کشیده و با مخالفان خلافت و منکران [[ولایت]]، احتجاج نموده است، مخصوصاً تفسیر کلمه [[مولا|مولی]] در این قصیده به معنی [[ولایت |ولایت مطلقه]] علی (علیه‌السلام) به صورتی بدیع بیان شده است. | ||
وی در حدیث از [[ابراهیم بن محمد ثقفی]](م283ق) روایت | وی در حدیث از [[ابراهیم بن محمد ثقفی]] (م283ق) روایت میکند. ثقفی در اصفهان سکونت داشت. گفتنی است [[ابن داود]] در رجال خود وی را به اشتباه، «رحاله» لقب داده است، زیرا به اعتقاد ابن داود، وی پنجاه بار از [[حج]] به غزو سفر کرده است، در حالی که گزارش مذکور درباره [[بشیر بن رحال]] است که [[نجاشی]] آن را در ترجمه صاحب شرح‌حال آورده است. | ||
== شاگردان == | == شاگردان == | ||
از شاگردان او بسیاری از محدثان قمی و غیر قمی هستند | از شاگردان او بسیاری از محدثان قمی و غیر قمی هستند که از او روایت دارند مانند: [[محمدبن حسن بن ولید قمی]] (م343ق)، [[عبدالله بن حسن مؤدب]]، [[احمدبن یعقوب اصفهانی]]، [[سعدبن عبدالله بن ابی خلف اشعری]] (م300ق)، [[حسین بن محمدبن عمران اشعری]]، [[حسین بن محمدبن عامر]] و [[احمدبن ابراهیم بن ابی رافع]]. | ||
== آثار == | == آثار == | ||
از تألیفات او میتوان | از تألیفات او میتوان الاعتقاد فیالادعیه، الرسائل المختاره و قصیده نونیه را نام برد «قصیده نونیه»اش را که معروف به «الفیه» و «محبره» است،. وی 18 کتاب در موضوع [[دعا]] داشته که اکثر آنها از بین رفته است. | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۷: | ||
* رجال الطوسی، ص412 شماره 5975؛ | * رجال الطوسی، ص412 شماره 5975؛ | ||
* طبقات اعلام الشیعه، ج1ص36؛ | * طبقات اعلام الشیعه، ج1ص36؛ | ||
* | * الکنی و الالقاب، ج1ص212؛ | ||
* معالم العلماء، ص59 شماره 110؛ | * معالم العلماء، ص59 شماره 110؛ | ||
* معجم المؤلفین، ج1ص314؛ | * معجم المؤلفین، ج1ص314؛ | ||
* معجم رجال الحدیث، ج2ص160 شماره 670. | * معجم رجال الحدیث، ج2ص160 شماره 670. | ||
[[رده:عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده:عالمان شیعه]] | [[رده:عالمان شیعه]] | ||
[[رده:محدثان شیعه]] | [[رده:محدثان شیعه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۴۳
| احمد بن علویه بن جعفر اصفهانی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | احمد بن علویه بن جعفر اصفهانی |
| نام‌های دیگر |
|
| اطلاعات شخصی | |
| محل درگذشت | اصفهان |
| دین | اسلام، شیعه |
| شاگردان |
|
| آثار |
|
| فعالیت‌ها |
|
احمد بن علویه بن جعفر اصفهانی، معروف به ابوالاسود کاتب. محدث، ادیب و شاعر توانمند اهلبیت (علیه‌السلام) و مناقب سرای امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) بوده است. علامه امینی در الغدیر او را از شعرای غدیر برشمرده و منتخبی از اشعار او را نقل کرده است.
زندگ‌ینامه
احمد بن علویه بن جعفر اصفهانی، ابوجعفر. معروف به «ابوالاسود کاتب». محدث، ادیب و شاعر توانمند اهلبیت (علیه‌السلام). از ندیمان احمدبن عبدالعزیز عجلی (م280ق. حاکم اصفهان). ولادت او در سال 212هجری بود، زیرا هنگامی که وی «قصیده نونیه» خود را در سال 310هجری تکمیل کرد، 98 سال داشت. وفات او در سال 320هجری و احتمالاً در اصفهان اتفاق افتاده است. از شرح حال او اطلاعی در دست نیست. ولی از آنجا که وی استاد بسیاری از محدثان قم بود، و همچنین از لقب او که گاهی ملقب به «کرمانی» و زمانی ملقب به «اصفهانی» است، به دست میآید که وی بیشتر عمر خود را در بلاد ایران به ویژه اصفهان به سر برده است. اما گاهی به عراق میرفته و با علمای آن دیار به خصوص با علمای بصره دیدار میکرده است. وی شاعر بزرگ اهلبیت (علیه‌السلام) و مناقب سرای امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) و امامان شیعه بوده است. هنگامی که «قصیده نونیه»اش را که معروف به «الفیه» و «محبره» است، کامل کرد به بصره آمد و آن را بر ابوحاتم سجستانی (شاعر و لغوی معروف) عرضه کرد. ابوحاتم بر او تحسین کرد و خطاب به مردم بصره گفت: «ای اهل بصره، اصفهانیها بر شما پیروز شدند». آغاز قصیده او چنین است:
| ما بال عینك ثرة الأجفان | عبری اللحاظ سقیمة الإنسان |
| ما بال عینك ثرة الأجفان | عبری اللحاظ سقیمة الإنسان |
(چرا از چشمت این همه سرشک میبارد، چرا گوشه چشمت پر از اشک و مردمک دیدهات بیمار است؟).
علامه امینی در الغدیر او را از شعرای غدیر برشمرده و منتخبی از اشعار او را نقل کرده است. همچنین ابن شهرآشوب در مناقب 213 بیت، و امین در اعیان الشیعه 224 بیت از اشعار او را نقل کردهاند. قصیده «محبره» یکی از کم نظیرترین قصائد شیعه در حق خاندان اهلبیت (علیه‌السلام) است. وی در این قصیده به کمک روایات مشهور فریقین، مناقب علی (علیه‌السلام) را به نظم کشیده و با مخالفان خلافت و منکران ولایت، احتجاج نموده است، مخصوصاً تفسیر کلمه مولی در این قصیده به معنی ولایت مطلقه علی (علیه‌السلام) به صورتی بدیع بیان شده است.
وی در حدیث از ابراهیم بن محمد ثقفی (م283ق) روایت میکند. ثقفی در اصفهان سکونت داشت. گفتنی است ابن داود در رجال خود وی را به اشتباه، «رحاله» لقب داده است، زیرا به اعتقاد ابن داود، وی پنجاه بار از حج به غزو سفر کرده است، در حالی که گزارش مذکور درباره بشیر بن رحال است که نجاشی آن را در ترجمه صاحب شرح‌حال آورده است.
شاگردان
از شاگردان او بسیاری از محدثان قمی و غیر قمی هستند که از او روایت دارند مانند: محمدبن حسن بن ولید قمی (م343ق)، عبدالله بن حسن مؤدب، احمدبن یعقوب اصفهانی، سعدبن عبدالله بن ابی خلف اشعری (م300ق)، حسین بن محمدبن عمران اشعری، حسین بن محمدبن عامر و احمدبن ابراهیم بن ابی رافع.
آثار
از تألیفات او میتوان الاعتقاد فیالادعیه، الرسائل المختاره و قصیده نونیه را نام برد «قصیده نونیه»اش را که معروف به «الفیه» و «محبره» است،. وی 18 کتاب در موضوع دعا داشته که اکثر آنها از بین رفته است.
منابع
- رجال نجاشی، ص88 شماره 214؛
- دائره المعارف تشیع، ج1صص351 و521؛
- الذریعه، ج17ص127؛
- رجال ابن داود، ص40 شماره 103؛
- رجال الطوسی، ص412 شماره 5975؛
- طبقات اعلام الشیعه، ج1ص36؛
- الکنی و الالقاب، ج1ص212؛
- معالم العلماء، ص59 شماره 110؛
- معجم المؤلفین، ج1ص314؛
- معجم رجال الحدیث، ج2ص160 شماره 670.