جغرافیای طبیعی مصر
| نام کشور | فارسی: مِصر، عربی: مَصر، انگلیسی: Agypt |
| مکان | شمال شرق آفریقا |
| شناسه منطقه زمانی | Central Africa Time (CAT), UTC +2 |
| زبان | عربی |
| پایتخت | قاهره |
| نوع حکومت و ساختار سیاسی | جمهوری عربی |
| زبان های رسمی | عربی، مصری |
| واحد پول | جنیه |
جغرافیای طبیعی مصر مدخلی است به زبان فارسی که در پژوهشگاه مطالعات تقریبی در راستای نگارش کلان پروژه جریان های فکری و مذهبی جهان اسلام نوشته شده است. هدف از ایجاد این مدخل آشنایی با کشور مصر در جهت پیشبرد کلان پروژه جریان شناسی جهان اسلام است. مصر یکی از مهم‌ترین کشورهای تأثیرگذار در ایجاد و حفظ وحدت بین مسلمانان است.
جغرافیای طبیعی مصر
جمهوری عربی مصر، كشوری است پهناور در شمال شرق قاره افریقا و در تقاطع سه قاره كهن و تاریخ‌ساز جهان. مساحت این كشور بالغ بر (1/001/449) كیلومتر مربع بوده و از نظر وسعت، بیست و هشتمین كشور جهان محسوب می‌‌گردد. در شمال مصر دریای مدیترانه و در شرق آن دریای سرخ قرار دارد. از سمت جنوب با سودان و از سوی باختر با كشور لیبی همسایه است. در ناحیه صحرای سینا نیز با نوار غزه و فلسطین اشغالی هم‌مرز است. پایتخت كشور مصر شهر بزرگ قاهره است و از دیگر شهرهای مهم آن می‌توان به اسكندریه، اسوان، جیزه، فیوم و پورت سعید اشاره كرد. شهرهای كوچك‌تری نیز در این سرزمین وجود دارند كه به واسطه وقوع جنگ جهانی دوم در آنها شهرت یافته‌اند كه از آن جمله می‌توان به سلوم، بردیا، مطروح و العلمین اشاره كرد. این كشور از 26 ایالت یا استان و یك شهر مستقل از نظر ادارای به نام الأقصر كه تحت حاكمیت حكومت مركزی قرار دارد، تشكیل یافته است.
جدول شمارۀ 1 ـ تعداد واحدهای تقسيمات كشوری مصر
| ردیف | نام ایالت | شهرستان | شهر | دهستان | ده/كفَر | بخش | ناحیه |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | آسوان | 5 | 10 | 93 | 853 | - | - |
| 2 | اسیوط | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 3 | اسکندریه | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 4 | بحیره | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 5 | بني | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 6 | سویف | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 7 | قاهره | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 8 | دقهيليه | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 9 | دمیاط | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 10 | فیوم | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 11 | جیزه | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 12 | غربیه | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 13 | اسماعیلیه | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 14 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 15 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 16 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 17 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 18 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 19 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 20 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 21 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 22 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 23 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 24 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 25 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 26 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 27 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
در شرق و شمال شرقی اين كشور شبه‌جزيرة سينا واقع شده و تا پيش از قرن نوزدهم كاملاً به خاك مصر متصل بود. اما در سده بيستم به تبعيت از گذشتگان، آب‌راهی ميان سرزمين اصلی و سرزمين سينا گشوده شد، تا بدين وسيله دريای سرخ را به دريای مديترانه متصل نمايند. اين آب‌راه كه سوئز نام گرفته است 168 كيلومتر طول دارد (www.wikipedia.com) و مسير پر اهميت ارتباطی ميان سه قاره افريقا، آسيا و اروپا به شمار مي‌رود.
بخش‌های سرزمینی کشور مصر
به لحاظ جغرافيايی سرزمين مصر به چهار بخش تقسيم مي‌شود: 1. دره و دلتای رود نيل: مساحت دره و دلتای اين رود بزرگ مجموعاً به 33هزار كيلومتر مربع بالغ مي‌گردد كه تقريباً 4درصد از كل مساحت كشور را تشكيل مي‌دهد. 96درصد از مساحت مصر را صحرا دربرگرفته و نوار باريك رود نيل به طول 1530 كيلومتر، رگ حياتی آن است. (سيد مهدي تكيه‌اي، مصر، تهران وزارت امور خارجه، 1375، ص1) 2. صحرای غربي: بخش واقع در كناره غربی رود نيل تا مرزهای غربی مصر را صحرای غربی مي‌نامند. مساحت اين بخش حدوداً 671هزار كيلومتر مربع است و تا كرانه‌های دريای مديترانه امتداد مي‌يابد. اين بخش از كشور را تپه‌های صخره‌ای دربرگرفته و از نظر تراكم جمعيت نيز در سطح پائينی قرار دارد. 3. صحرای شرقی: مساحت اين بخش از كشور مصر كه از غرب به رود نيل و از شرق به دريای سرخ محدود شده است در حدود 225 هزار كيلومتر مربع است. و عمدتاً آب و هوای بيابانی و خشك دارد. 4. شبه جزيره سينا: اين شبه جزيره در حدود 60 هزار كيلومتر مربع و به شكل مثلثی است كه قاعده آن در شمال و رأس آن در جنوب قرار گرفته است. (تكيه‌اي، پيشين، صص 1ـ3) آب و هوای مصر در نقاط مختلف متفاوت است. در تابستان در صحراها، هوا گرم و خشك و در ديگر نواحی گرم و مرطوب است. صحرای شرقی و غربی و كناره‌های دريای سرخ هوای گرم و يكسانی دارد، ولی شمال كشور دارای آب و هوای مديترانه‌ای است. هوای مصر تقريباً در تمام فصول غبار آلود است. علاوه بر گرد و غبار، ذرات معلق شن نيز هوای بيابانی مصر را همراهی مي‌كند. اما در فصل بهار اين گرد و غبار به صورت طوفان‌های موسمی شن نمايان مي‌شود. 96 درصد از اين سرزمين را صحرا تشكيل داده است. مصر در مجموع كشور كم‌ارتفاعی بوده و بلندترين نقطه در اين سرزمين كوه «كترنيه»(Katarnieh) در صحرای سينا است كه 2642 متر از سطح دريا ارتفاع دارد. مصر از لحاظ منابع طبيعی كشوری متوسط بوده و دارای معادنی از قبيل نفت و گاز و فسفات است. توليد نفت خام در مصر در دهه گذشته تقريباً 870 هزار (تكيه‌اي، پيشين، ص 47) بشكه در روز است كه بخشی از آن صادر مي‌شود. نفت، سنگ آهن، فسفات، سنگ نمك، منگنز، سنگ آهك، طلا، ذغال سنگ، نقره، نيكل، تنگستن، مس و گوگرد مهم‌ترين معادن مصر هستند. كشاورزی و زراعت در مصر اساساً در حاشيه رود نيل شكل گرفته است. محصولات اصلی تابستانی اين صنعت، شامل پنبه، برنج، ذرت و محصولات زمستانی آن عمدتاً گندم، لوبيا و برخی سبزيجات است. اما از لحاظ مواد غذايی، اين كشور وابستگی زيادی به خارج دارد و حدود نيمی از نياز غذايی خود را وارد می‌کند.