مختار ثقفی
 | این مقاله هماکنون برای مدتی کوتاه تحت ویرایش عمده است. این برچسب برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شدهاست، لطفا تا زمانیکه این پیام نمایش داده میشود ویرایشی در این صفحه انجام ندهید. این صفحه آخرینبار در ۱۱:۳۸، ۶ اکتبر ۲۰۲۱ (ساعت هماهنگ جهانی) (۲ سال پیش) تغییر یافتهاست؛ لطفا اگر در چند ساعت اخیر ویرایش نشده است، این الگو را حذف کنید. اگر شما ویرایشگری هستید که این الگو را اضافه کرده است، لطفا مطمئن شوید آن را حذف یا با در دست ساخت جایگزین میکنید. |
| نام | مختار |
|---|---|
| نام کامل | مختار بن ابی عبید بن مسعود ثقفی |
| کنیه | ابواسحاق |
| لقب | کیسان |
| نام پدر | ابوعبید |
| نام مادر | دومة |
| محل زندگی | طائف • مدینه • کوفه |
| زادروز | سال اول هجری |
| زادگاه | طائف |
| جنگ‌ها و عملیات‌ها | فتنه دوم محاصره مکه (۶۸۳) نبرد خازر نبردهای مذار و حرورا محاصره کوفه |
| دلیل شهرت | رهبری شورشیان ضد بنی‌امیه در کوفه |
| فعالیت ها | شرکت در قیام مسلم بن عقیل انتقام از خون شهدای کربلا |
| درگذشت | چهاردهم رمضان سال ۶۷ق درکوفه |
| نحوه درگذشت | کشته شدن به دست مصعب بن زبیر |
| مدفن | کنارمسجد کوفه داخل رواق مسلم بن عقیل |
مختار بن ابی عبید ثقفی در طائف به دنیا آمد، مختار پسر ابو عبید بن مسعود بن عمرو بن عمیر بن عوف بن عقده بن غیرة بن عوف بن ثقیف، کنیه‌اش ابواسحاق بود، لقب وی کیسان است.
پیش از واقعه کربلا میزبان مسلم بن عقیل، سفیر امام حسین(ع) در کوفه بود و تا زمان شهادت مسلم او را همراهی کرد اما در واقعه کربلا در زندان عبیدالله بن زیاد بود.
مختار ثقفی پس از ۱۸ ماه حکومت و جنگیدن با سه گروه یعنی مروانیان در شام و آل زبیر در حجاز و اشر‌اف کوفه سرانجام در ۱۴ رمضان سال ۶۷قمری در حالی که ۶۷سال داشت به دست مصعب بن زبیر به قتل رسید.
خاندان مختار
مختار که فرزند چهره نامداری در صدر اسلام یعنی أبو عبید بن عمرو بن عمیر بن عوف ثقفی بود، در سال نخست هجری در منطقه طائف دیده به جهان گشود. پدرش ابوعبید، در روزگار رسول گرامی اسلام (ص) اسلام آورد؛ اما هرگز به دیدار پیامبر (ص) نرسید. [۱] مادرش نیز بانویی به نام دومة دخت عمرو بن وهب بن منبه از همان قبیله بنی ثقیف بوده است. از این رو، مختار هم از ناحیه پدر و هم از ناحیه مادر، ثقفی بود و از تیره‌ای شریف در میان عرب به شمار می‌رفت. او از بزرگان این قبیله سرشناس عرب بود و سخنوری و دلاوری بالایش نیز شهرت داشت.
عموی مختار یعنی سعد بن مسعود نیز چهره‌ای سرشناس بود. وی سمت فرمانداری مدائن از سوی امام علی بن أبی طالب (ع) را داشت و در زمان خلافت کوتاه امام حسن مجتبی (پیش از جریان صلح امام (ع) با معاویه و آغاز خلافت فرزند أبی سفیان در سال ۴۱ هجری)، بر مسندش ابقا شد. [۲] سعد بن مسعود هنگامی که امام مجتبی (ع) (در جریان آماده سازی ارتش عراق برای رویارویی با ارتش شام به سرکردگی معاویه بن أبی سفیان) توسط گروهی ناشناس از خوارج و یا اشخاص سست ایمان و دوچهره از لشکر خود مجروح شد، با شجاعتی ستودنی به حمایت از امام (ع) همت گماشت و در دفاع از حریم ولایت، جانفشانی کرد. [۳]
مختار خود نیز شخصیتی برجسته و دارای نفوذ فراوان بویژه در سرزمین عراق بود. آنچنان که مسلم بن عقیل پسر عمو، نماینده و فرستاده امام حسین (ع) پس از رسیدن به شهر کوفه، برای مدتی در خانه او اقامت گزید. این مساله، نشان از قابل اعتماد بودن مختار ثقفی در میان اهل بیت (ع) است؛ آن چنان که مسلم بن عقیل او را شایسته میزبانی یافته و قدم در خانه او گذاشته و برای مدتی منزل او محل رفت و آمد دوستداران اهل بیت (ع) در کوفه بوده است.