کتاب‌های شش‌گانه اهل‌سنت

از ویکی‌وحدت
نسخهٔ تاریخ ‏۳۰ ژوئن ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۱۰ توسط Javadi (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی « <div class="wikiInfo">پرونده:کتب شش‌گانه اهل‌سنت.jpg|جایگزین=کتب شش گانه اهل سنت|بند...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)


کتب شش گانه اهل سنت
کتب شش گانه اهل سنت
عنوان مقاله کتب شش‌گانه اهل‌سنت
زبان مقاله فارسی
اطلاعات نشر ایران – قم – پژوهشگاه مطالعات تقریبی

«صحاح سته» [۱] به معنای شش کتاب صحیح، عنوان عمومی شش مجموعه بزرگ از کتب حدیث است که اهل سنت اعتبار بسیاری برای آنها قائلند. صحاح سته عبارتند از: صحیح بخاری، صحیح مسلم، سنن ابوداود، جامع ترمذی، سنن نسائی، سنن ابن ماجه. اهل سنت از بین صحاح شش‌گانه، صحیح بخاری و مسلم را از بقیه بالاتر دانسته و تمام احادیث این دو کتاب را صحیح و مورد قبول می‌دانند.

صحیح بخاری

نام دیگر این کتاب «الجامع الصحیح» و معروف به «صحیح بخاری» است. نویسنده ابوعبدالله محمدبن اسماعیل بخاری، محدث معروف قرن سوم هـ.ق که اصلاً اهل بخارا و متولد سال ۱۹۳ هـ.ق و وفاتش سال ۲۵۶ هـ.ق در یکی از قراء سمرقند است. این اثر شامل ۹۷ کتاب و ۳۴۵۰ باب می باشد. عده احادیث آن بالاتر از هفت هزار حدیث که با حذف احادیث مکرر ۲۶۰۲ حدیث دارد. استخراج این احادیث از ششصد هزار حدیث در طی ۱۶ سال بوده است. البته در کتاب، مطالب و ابواب دیگری از جمله، آغاز خلقت، بهشت و دوزخ، پیامبران به ویژه پیامبر اسلام و تفسیر قرآن هست. صحیح بخاری نزد اهل تسنن، اعتبار و اهمیت خاص و ویژه ای دارد. بعضی از علمای اهل تسنن معتقدند که بعد از کتاب خدا، صحیح تر از آن نیست. البته عده ای از همین بزرگان اهل سنت، از جمله حافظ دارقطبی آن را نقد کرده اند. انتقاد دیگری بر این کتاب هست که عمدتاً از ناحیه علمای شیعه می باشد و آن این که با این که مولف، معاصر با امام هادی و امام حسن عسکری علیهماالسلام (امام دهم و یازدهم شیعیان) بوده، ولی به جز تعداد معدودی از ۲ یا ۳ امام شیعه، هیچ حدیثی را از طریق امامان شیعه و فرزندان آنها نقل نکرده است. این کتاب که مجموعه احادیث نبوی است، بارها در مصر و هند و اروپا چاپ و شروح زیادی بر آن نوشته شده است.

صحیح مسلم

نام دیگر این کتاب «الجامع الصحیح» است. نویسنده ابوالحسن مسلم بن حجاج نیشابوری، متولد ۲۶۱ هـ.ق در نیشابور است. صحیح مسلم، دومین کتاب از «صحاح سته» که با «صحیح بخاری» به «صحیحین» مشهور بوده و اهل سنت، بعد از «صحیح بخاری» آن را معتبرترین کتب حدیث می دانند. مجموعه احادیث (صحیح مسلم) را بین ۱۲۰۰۰ تا ۷۰۰۰ حدیث، نقل شده که اینها به ابواب مرتب، دسته بندی شده است. این کتاب بارها در هند و مصر و استانبول چاپ و شروح متعددی بر آن نوشته شده است.

سنن ابی داود

نویسنده این کتاب، سلیمان بن اشعث معروف به "ابوداود مقانی" متولد سال ۲۰۲ هـ.ق و اهل سیستان است. به گفته وی، پانصد هزار حدیث نبوی نوشته که از میان آنها حدود ۴۸۰۰ (چهار هزار و هشتصد) حدیث را انتخاب و در این کتاب آورده است. این کتاب که در بین اهل تسنن بسیار شهرت و رواج دارد، بعد از تالیف به نظر "احمد بن حنبل" یکی از چهار امام اهل تسنن که معاصر "ابوداود سجستانی" بود، رسید و مورد تشویق و تحسین قرار گرفت. "سنن ابی داود" با شروح متفرقه، بارها در مصر و جاهای دیگر چاپ شده است. وفات ابوداود سجستانی که یک ایرانی عرب نژاد است بین سالهای ۲۷۲ تا ۲۷۵ هـ.ق است.

جامع ترمذی

نام کتاب، «الجامع الصحیح» و معروف به «سنن ترمذی» است. نویسنده آن، ابوعیسی محمد بن عیسی ترمذی، محدث معروف قرن سوم و از شاگردان "بخاری" است که سال ۲۷۹ هـ.ق، از دنیا رفته است. این کتاب که مجموعه احادیث نبوی به زبان عربی است مهمترین اثر (ترمذی) می باشد. بارها در مصر و هند و استانبول چاپ و شروح متعدد و مختصری بر آن نوشته شده است.

سنن نسائی

نویسنده آن «ابوعبدالرحمن احمد بن علی شعیب نسائی» از محدثین اهل سنت و اهل نساء از توابع خراسان می باشد. وی در سال ۳۰۳ هـ.ق حدود هشتاد سالگی وفات کرد. نسائی اول کتاب (سنن) خود را تالیف و بعد احادیث غیرصحیح و ضعیف السند آن را خلاصه و استخراج کرد و نام «المجتبی» بر آن گذاشت. این کتاب (سنن نسائی) همین «المجتبی» یا «السنن الصغیر» بوده و در اصطلاح اهل حدیث، هر جا حدیثی از کتاب نسائی یکی از صحاح سته نقل کنند مرادشان همین کتاب «المجتبی» است. باید گفت که: «سنن الکبیر» نیر بنام مولفش به «سنن نسائی» معروف است. سیوطی تعلیقاتی بر آن نوشته است.

سنن ابن ماجه

نویسنده آن، ابوعبدالله محمد بن یزید بن ماجه قزوینی معروف به "ابن ماجه" از محدثین اهل تسنن، متولد قزوین در قرن سوم هـ.ق می باشد. وفات نویسنده آن ۲۷۳ هـ.ق است. نام اولیه کتاب او «السنن» و معروف به «سنن ابن ماجه» است که شامل ۴۰۰۰ حدیث می باشد. این کتاب به جهت احادیث ضعیف، ابتدا آنقدر مورد توجه نبود، ولی از اواخر قرن ۶ هـ.ق جزء «صحاح سته» شد.غیر از شرحی که جلال الدین سیوطی بر آن نوشته، شروح دیگری نیز دارد. [۲]

منابع

  1. صحاح سته، کتابخانه طهور، تاریخ بازیابی: ۹ مهر ۱۳۹۲.
  2. فرهنگ فقه، ج ۵، ص ۴۷.