حسینعلی منتظری: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۰: خط ۵۰:
او به دلیل مخالفت با [[حکومت پهلوی]] سال‌ها در زندان به سر برد.
او به دلیل مخالفت با [[حکومت پهلوی]] سال‌ها در زندان به سر برد.


=تولد و دوران‌ كودكي‌=
=تولد و دوران‌ كودكی=


آیه‌الله حسينعلي‌ منتظري‌ در سال‌ 1301 هجري‌ شمسي‌ در نجف‌ آباد [[اصفهان‌]] و در ميان‌ خانواده‌اي‌ متدين‌ و اهل‌ علم‌ به‌ دنيا آمد. پدرش‌ مرحوم‌ حاج‌ علي‌ منتظري‌ از معلومات‌ ديني‌ تا حد بسياري‌ برخوردار بود و ضمن‌ برگزاري‌ مجالس‌ [[تفسير قرآن‌]]، امامت‌ جماعت‌ مسجدي‌ در نجف‌ آباد را بر عهده‌ داشت‌؛ اما او از راه‌ كشاورزي‌ روزگار مي‌گذرانيد.
آیه‌الله حسينعلی منتظری در سال‌ 1301 هجری شمسی در نجف‌ آباد [[اصفهان‌]] و در ميان‌ خانواده‌ای متدين‌ و اهل‌ علم‌ به‌ دنيا آمد. پدرش‌ مرحوم‌ حاج‌ علی منتظری از معلومات‌ دينی تا حد بسياری برخوردار بود و ضمن‌ برگزاری مجالس‌ [[تفسير قرآن‌]]، امامت‌ جماعت‌ مسجدی در نجف‌ آباد را بر عهده‌ داشت‌؛ اما او از راه‌ كشاورزی روزگار میگذرانيد.


=دوران‌ تحصيل‌=
=دوران‌ تحصيل‌=


آیه‌الله منتظري‌ در حدود 7 سالگي‌ آموختن‌ ادبيات‌ عرب‌ و آشنايي‌ با مسائل‌ اسلامي‌ را نزد پدرش‌ آغاز كرد و در همان‌ سال‌ به‌ فراگيري‌ درس‌ فارسي‌ در مدرسه‌ ملي‌ نجف‌ آباد پرداخت‌؛ البته‌ حضور او در مدرسه‌ ملي‌ نجف‌ آباد چند ماهي‌ بيشتر ادامه‌ نيافت‌. او به‌ همراه‌ چند نفر ديگر تا 11 سالگي‌ نزد پدر به‌ فراگيري‌ ادبيات‌ عرب‌ مشغول‌ بوده‌ سپس‌ به‌ پيشنهاد و تشويق‌ آيت‌ الله‌ آقاي‌ حاج‌ شيخ‌ احمد حججي‌، به‌ همراه‌ دو نفر ديگر به‌ نامهاي‌ حاج‌ شيخ‌ ابراهيم‌ رياضي‌ و حاج‌ شيخ‌ غلامحسين‌ منصور به‌ قم‌ رفت‌ تا از محضر عالمان‌ و فرزانگان‌ آن‌ ديار عالم‌ خيز بهره‌مند شود. سرپرستي‌ او در قم‌ با همان‌ دو همسفر بود. آن‌ دو پس‌ از مدتي‌ به‌ نجف‌آباد بازگشتند و آیه‌الله منتظري‌ نيز به‌ نجف‌ آباد بازگشت‌.
آیه‌الله منتظری در حدود 7 سالگی آموختن‌ ادبيات‌ عرب‌ و آشنايی با مسائل‌ اسلامی را نزد پدرش‌ آغاز كرد و در همان‌ سال‌ به‌ فراگيری درس‌ فارسی در مدرسه‌ ملی نجف‌ آباد پرداخت‌؛ البته‌ حضور او در مدرسه‌ ملی نجف‌ آباد چند ماهی بيشتر ادامه‌ نيافت‌. او به‌ همراه‌ چند نفر ديگر تا 11 سالگی نزد پدر به‌ فراگيری ادبيات‌ عرب‌ مشغول‌ بوده‌ سپس‌ به‌ پيشنهاد و تشويق‌ آيت‌ الله‌ آقای حاج‌ شيخ‌ احمد حججی، به‌ همراه‌ دو نفر ديگر به‌ نامهای حاج‌ شيخ‌ ابراهيم‌ رياضی و حاج‌ شيخ‌ غلامحسين‌ منصور به‌ قم‌ رفت‌ تا از محضر عالمان‌ و فرزانگان‌ آن‌ ديار عالم‌ خيز بهره‌مند شود. سرپرستی او در قم‌ با همان‌ دو همسفر بود. آن‌ دو پس‌ از مدتی به‌ نجف‌آباد بازگشتند و آیه‌الله منتظری نيز به‌ نجف‌ آباد بازگشت‌.


آیه‌الله منتظري‌ در 15 سالگي‌ به‌ [[حوزه‌ علميه‌ اصفهان‌]] رفت‌ و به‌ مدت‌ چهار سال‌ از محضر عالمان‌ آن‌ ديار بهره‌مند شد. او در آن‌ دوره‌ به‌ دليل‌ استعداد سرشار در فراگيري‌ دروس‌، زبانزد طلاب‌ حوزه‌ اصفهان‌ شد و توانست‌ تا شروع‌ درس‌ رسائل‌ و مكاسب‌ در آنجا بماند. سپس‌ به‌ قم‌ آمد و در مدتي‌ اندك‌ دروس‌ دوره‌ سطح‌ را به‌ پايان‌ رسانيد و به‌ دروس‌ خارج‌ بزرگان‌ حوزه‌ علميه‌ قم‌ راه‌ يافت‌ و سالهاي‌ فراوان‌ از آنها بهره‌ برد.
آیه‌الله منتظری در 15 سالگی به‌ [[حوزه‌ علميه‌ اصفهان‌]] رفت‌ و به‌ مدت‌ چهار سال‌ از محضر عالمان‌ آن‌ ديار بهره‌مند شد. او در آن‌ دوره‌ به‌ دليل‌ استعداد سرشار در فراگيری دروس‌، زبانزد طلاب‌ حوزه‌ اصفهان‌ شد و توانست‌ تا شروع‌ درس‌ رسائل‌ و مكاسب‌ در آنجا بماند. سپس‌ به‌ قم‌ آمد و در مدتی اندك‌ دروس‌ دوره‌ سطح‌ را به‌ پايان‌ رسانيد و به‌ دروس‌ خارج‌ بزرگان‌ حوزه‌ علميه‌ قم‌ راه‌ يافت‌ و سالهای فراوان‌ از آنها بهره‌ برد.


=اساتید=
=اساتید=


آیه‌الله منتظري‌ در سالهاي‌ تحصيل‌ خود به‌ محضر عالمان‌ بسياري‌ راه‌ يافت‌. او كه‌ بسياري‌ از دروس‌ مقدمات‌ را نزد پدر خويش‌ فرا گرفته‌ بود، در حوزه‌ علميه‌ اصفهان‌ از محضر استاداني‌ چون‌ مرحوم‌ حجه‌الاسلام‌ سيد محمد هاشمي‌ قهدريجاني‌ و مرحوم‌ آیه‌الله حاج‌ شيخ‌ محمد عالم‌ نجف‌ آبادي‌ بهره‌ برد. او در درس‌ خارج‌ فقه‌ و اصول‌ سالها شاگرد [[آیه‌الله العظمي‌ بروجردي‌(ره‌)]] بود و از مبرزترين‌ شاگردان‌ وي‌ به‌ شمار مي‌رفت‌. همچنين‌ وي‌ سالها در دروس‌ [[فقه‌]] و [[اصول‌]] و [[حكمت‌]] امام‌ خميني‌(ره‌) شركت‌ مي‌كرد و از آن‌ بهره‌هاي‌ بسيار مي‌برد.
آیه‌الله منتظری در سالهای تحصيل‌ خود به‌ محضر عالمان‌ بسياری راه‌ يافت‌. او كه‌ بسياری از دروس‌ مقدمات‌ را نزد پدر خويش‌ فرا گرفته‌ بود، در حوزه‌ علميه‌ اصفهان‌ از محضر استادانی چون‌ مرحوم‌ حجه‌الاسلام‌ سيد محمد هاشمی قهدريجانی و مرحوم‌ آیه‌الله حاج‌ شيخ‌ محمد عالم‌ نجف‌ آبادی بهره‌ برد. او در درس‌ خارج‌ فقه‌ و اصول‌ سالها شاگرد [[آیه‌الله العظمی بروجردی(ره‌)]] بود و از مبرزترين‌ شاگردان‌ وی به‌ شمار میرفت‌. همچنين‌ وی سالها در دروس‌ [[فقه‌]] و [[اصول‌]] و [[حكمت‌]] امام‌ خمينی(ره‌) شركت‌ میكرد و از آن‌ بهره‌های بسيار میبرد.


آیه‌الله منتظري‌ در دوران‌ تحصيل‌ خود با فرزانگان‌ بسياري‌ رابطه‌ دوستي‌ داشت‌ كه‌ از جمله‌ آنان‌، [[شهيد]] [[مرتضي‌ مطهري‌(ره‌)]] و مرحوم‌ آیه‌الله [[عبدالرحيم‌ رباني‌ شيرازي‌]] بودند.
آیه‌الله منتظری در دوران‌ تحصيل‌ خود با فرزانگان‌ بسياری رابطه‌ دوستی داشت‌ كه‌ از جمله‌ آنان‌، [[شهيد]] [[مرتضی مطهری(ره‌)]] و مرحوم‌ آیه‌الله [[عبدالرحيم‌ ربانی شيرازی]] بودند.


=فعاليتهاي‌ علمي‌ و فرهنگي‌=
=فعاليتهای علمی و فرهنگی=


آیه‌الله منتظري‌ در ساليان‌ عمر خود، بارها كتب‌ دوره‌ مقدمات‌ و سطح‌ را تدريس‌ كرده‌ و سپس‌ ساليان‌ متمادي‌ به‌ تدريس‌ خارج‌ فقه‌ و اصول‌ پرداخته‌ است‌. درس‌ او از دروس‌ ممتاز به‌ شمار مي‌آمد و طلاب‌ بسياري‌ ازآن‌ بهره‌ مي‌بردند. آیه‌الله منتظري‌ در زمان‌ آیه‌الله بروجردي‌ از ممتحنين‌ درجه‌ اول‌ [[حوزه‌ علميه‌ قم‌]] بوده‌ و نيز در زمينه‌، فقه‌ [[فلسفه‌]] و [[تفسير]] از مدرسان‌ ممتاز و صاحب‌ نظر به‌ شمار مي‌آمد.
آیه‌الله منتظری در ساليان‌ عمر خود، بارها كتب‌ دوره‌ مقدمات‌ و سطح‌ را تدريس‌ كرده‌ و سپس‌ ساليان‌ متمادی به‌ تدريس‌ خارج‌ فقه‌ و اصول‌ پرداخته‌ است‌. درس‌ او از دروس‌ ممتاز به‌ شمار میآمد و طلاب‌ بسياری ازآن‌ بهره‌ میبردند. آیه‌الله منتظری در زمان‌ آیه‌الله بروجردی از ممتحنين‌ درجه‌ اول‌ [[حوزه‌ علميه‌ قم‌]] بوده‌ و نيز در زمينه‌، فقه‌ [[فلسفه‌]] و [[تفسير]] از مدرسان‌ ممتاز و صاحب‌ نظر به‌ شمار میآمد.


=آثار و تالیفات=
=آثار و تالیفات=


# نهآیه الاصول‌ (تقرير درس‌ اصول‌ مرحوم‌ آیه‌الله العظمي‌ بروجردي‌
# نهآیه الاصول‌ (تقرير درس‌ اصول‌ مرحوم‌ آیه‌الله العظمی بروجردی
# البدر الزاهر في‌ صلاه‌ الجمعه‌ و المسافر (تقرير درس‌ فقه‌ مرحوم‌ آیه‌الله العظمي‌ بروجردي‌
# البدر الزاهر فی صلاه‌ الجمعه‌ و المسافر (تقرير درس‌ فقه‌ مرحوم‌ آیه‌الله العظمی بروجردی
# دراسات‌ في‌ ولآیه الفقيه‌ و فقه‌ الدوله‌ الاسلاميه‌ در 4 جلد؛
# دراسات‌ فی ولآیه الفقيه‌ و فقه‌ الدوله‌ الاسلاميه‌ در 4 جلد؛
# كتاب‌ الزكوه‌ در 4 جلد؛
# كتاب‌ الزكوه‌ در 4 جلد؛
# كتاب‌ الخمس‌ و الانفال‌؛
# كتاب‌ الخمس‌ و الانفال‌؛
# كتاب‌ الحدود؛
# كتاب‌ الحدود؛
# دراسات‌ في‌ المكاسب‌ المحرمه‌ در 3 جلد؛
# دراسات‌ فی المكاسب‌ المحرمه‌ در 3 جلد؛
# التعليقه‌ علي‌ العروه‌ الوثقي‌؛
# التعليقه‌ علی العروه‌ الوثقی؛
# درسهايي‌ از [[نهج‌ البلاغه‌]] در 10 جلد كه‌ 3 جلد آن‌ تاكنون‌ چاپ‌ شده‌ است‌؛
# درسهايی از [[نهج‌ البلاغه‌]] در 10 جلد كه‌ 3 جلد آن‌ تاكنون‌ چاپ‌ شده‌ است‌؛
# خطبه‌ [[حضرت‌ فاطمه‌ زهرا(س‌)]] به‌ زبان‌ فارسي‌ و اردو كه‌ عربي‌ آن‌ نيز آماده‌ چاپ‌ است‌؛
# خطبه‌ [[حضرت‌ فاطمه‌ زهرا(س‌)]] به‌ زبان‌ فارسی و اردو كه‌ عربی آن‌ نيز آماده‌ چاپ‌ است‌؛
# [[رساله‌ توضيح‌ المسائل‌]] به‌ زبان‌ فارسي‌، اردو و عربي‌ (عربي‌ آن‌ به‌ نام‌ «الاحكام‌ الشريعه‌ علي‌ مذهب‌ اهل‌البيت‌ عليهم‌ السلام‌» منتشر شده‌ است‌)؛
# [[رساله‌ توضيح‌ المسائل‌]] به‌ زبان‌ فارسی، اردو و عربی (عربی آن‌ به‌ نام‌ «الاحكام‌ الشريعه‌ علی مذهب‌ اهل‌البيت‌ عليهم‌ السلام‌» منتشر شده‌ است‌)؛
# رساله‌ استفتائات‌ در 2 جلد؛
# رساله‌ استفتائات‌ در 2 جلد؛
# استفتائات‌ مسائل‌ ضمان‌؛
# استفتائات‌ مسائل‌ ضمان‌؛
# [[مناسك‌ حج‌]] به‌ زبان‌ عربي‌ و فارسي‌؛
# [[مناسك‌ حج‌]] به‌ زبان‌ عربی و فارسی؛
# كتاب‌ ارزشمند «خاطرات‌»؛
# كتاب‌ ارزشمند «خاطرات‌»؛
# ديدگاهها در 2 جلد حاوي‌ پيامها و نظرات‌ ايام‌ حصر و بعد از حصر مي‌باشد؛
# ديدگاهها در 2 جلد حاوی پيامها و نظرات‌ ايام‌ حصر و بعد از حصر میباشد؛
# احكام‌ پزشكي‌؛
# احكام‌ پزشكی؛
# مناظره‌ [[مسلمان‌]] و [[بهايي‌]]؛
# مناظره‌ [[مسلمان‌]] و [[بهايی]]؛
# مجموعه‌ سخنراني‌ها، پيام‌ها، مصاحبه‌ها و خطبه‌هاي‌ [[نماز جمعه‌]] [[تهران‌]] و قم‌؛
# مجموعه‌ سخنرانیها، پيام‌ها، مصاحبه‌ها و خطبه‌های [[نماز جمعه‌]] [[تهران‌]] و قم‌؛
# مباحث‌ فقهي‌ «الصلوه‌» «الغصب‌» «الاجاره‌» و «الوصيه‌»؛ (تقرير درسهاي‌ مرحوم‌ آیه‌الله العظمي‌ بروجردي‌
# مباحث‌ فقهی «الصلوه‌» «الغصب‌» «الاجاره‌» و «الوصيه‌»؛ (تقرير درسهای مرحوم‌ آیه‌الله العظمی بروجردی
# مباحث‌ «استصحاب‌» و «تعادل‌ و تراجيح‌» (تقرير درسهاي‌ مرحوم‌ آيت‌الله‌ العظمي‌ خميني‌
# مباحث‌ «استصحاب‌» و «تعادل‌ و تراجيح‌» (تقرير درسهای مرحوم‌ آيت‌الله‌ العظمی خمينی
# درسهايي‌ از اصول‌ كافي‌ (هنوز به‌ مرحله‌ چاپ‌ نرسيده‌ است‌)؛
# درسهايی از اصول‌ كافی (هنوز به‌ مرحله‌ چاپ‌ نرسيده‌ است‌)؛
# مجموعه‌ بحثهاي‌ اعتقادي‌ در قالب‌ مناظره‌ دو جوان‌ «از آغاز تا انجام‌» كه‌ اساس‌ آن‌ در دوران‌ زندان‌ در رژيم‌ گذشته‌ نوشته‌ شده‌ است‌؛
# مجموعه‌ بحثهای اعتقادی در قالب‌ مناظره‌ دو جوان‌ «از آغاز تا انجام‌» كه‌ اساس‌ آن‌ در دوران‌ زندان‌ در رژيم‌ گذشته‌ نوشته‌ شده‌ است‌؛
# [[اسلام‌]] [[دين‌]] فطرت‌؛
# [[اسلام‌]] [[دين‌]] فطرت‌؛
# رساله‌ حقوق‌؛
# رساله‌ حقوق‌؛
# موعود اديان‌ كه‌ در پاسخ‌ به‌ شبهات‌ مخالفين‌ وجود بقيه‌الله‌ الاعظم‌ [[امام‌ زمان‌(عج‌)]] نگاشته‌ شده‌ است‌؛
# موعود اديان‌ كه‌ در پاسخ‌ به‌ شبهات‌ مخالفين‌ وجود بقيه‌الله‌ الاعظم‌ [[امام‌ زمان‌(عج‌)]] نگاشته‌ شده‌ است‌؛
# الافق‌ و الآفاق‌ في‌ مسأله‌ الهلال‌.
# الافق‌ و الآفاق‌ فی مسأله‌ الهلال‌.
 
=فعاليتهای سياسی=
 
آیه‌الله منتظری در طول‌ سالهای مبارزه‌ امام‌(ره‌) و مردم‌ ايران‌ بر ضد رژيم‌ پهلوی، تلاش‌ بسياری را به‌ انجام‌ رسانده‌ است‌. او پس‌ از درگذشت‌ [[آیه‌الله العظمی حكيم‌(ره‌)]] طی نامه‌ای با آیه‌الله ربانی شيرازی، امام‌ خمينی(ره‌) را به‌ عنوان‌ مرجع‌ بزرگ‌ جهان‌ [[تشيع‌]]، به‌ مردم‌ ايران‌ و [[شيعيان‌]] ديگر نقاط‌ جهان‌ معرفی كرده‌ است‌. در پی قيام‌ 15 خرداد 1342 و نيز پس‌ از آن‌ دستگيری امام‌(ره‌)، آیه‌الله منتظری طی سخنرانيها و جلسات‌ متعدد مردم‌ نجف‌ آباد را به‌ اعتراض‌ و تظاهرات‌ واداشت‌ كه‌ در نتيجه‌، بازار نجف‌ آباد يك‌ هفته‌ تعطيل‌ شد.
 
آیه‌الله منتظری، هنگامی كه‌ در زندان‌ قزل‌ قلعه‌ محبوس‌ بود، طی نامه‌ای به‌ علمای بلاد گوناگون‌ اسلامی، آنان‌ را از آخرين‌ اخبار درباره‌ [[نهضت‌ اسلامی]] و نيز وضعيت‌ امام‌(ره‌) و خيانتهای رژيم‌ شاه‌ آگاه‌ كرد. او در سال‌ 1345 ـ با اينكه‌ از سفر به‌ خارج‌ از ايران‌ منع‌ شده‌ بود ـ به‌ [[نجف‌]] رفت‌ و آخرين‌ اخبار اوضاع‌ ايران‌ را به‌ اطلاع‌ امام‌ (ره‌) رساند و سپس‌ به‌ ايران‌ بازگشت‌. همچنين‌ در آذر 1357 در حالی كه‌ امام‌(ره‌) در پاريس‌ بود، او نيز به‌ فرانسه‌ رفت‌ و آخرين‌ اخبار را به‌ اطلاع‌ امام‌(ره‌) رسانيد. از جمله‌ فعاليت های مهم‌ او در آن‌ سالها، برپايی [[نماز جمعه‌]] در نجف‌ آباد و طبس‌ بود كه‌ در آن‌ سالها، اقدام‌ بسيار مهم‌ و موثری به‌ شمار میآمد. او همچنين‌ در سفر [[حج‌]] با مردمان‌ ايران‌ و ديگر كشورها ارتباط‌ برقرار كرد و آنان‌ را نسبت‌ به‌ تحولات و دگرگونيها و نيز مبانی انقلاب‌ اسلامی آگاه‌ میكرد.
 
آیه‌الله منتظری در طول‌ مبارزات‌ عليه‌ حكومت‌ طاغوت‌، از سال‌ 1340 تا 1357 بارها و بارها به‌ زندان‌ رفت‌ يا [[تبعيد]] شد و بسياری از آنها، با شكنجه‌های فراوان‌ همراه‌ بود. ازجمله‌ تبعيدهای ايشان‌ میتوان‌ تبعيد به‌ مسجد سليمان‌، نجف‌ آباد، طبس‌ و سقّز اشاره‌ كرد.
 
آیه‌الله منتظری پس‌ از انقلاب‌ اسلامی نيز خدمات‌ بسياری را به‌ انجام‌ رساند كه‌ از جمله‌ آنان‌ عضو شورای انقلاب‌ پيشنهاد [[هفته‌ وحدت‌]]، كوشش‌ در امر وحدت‌ حوزه‌ و دانشگاه‌، رياست‌ مجلس‌ خبرگان‌ قانون‌ اساسی، امامت‌ جمعه‌ تهران‌، مسؤوليت‌ انتصاب‌ قضات‌ در قوه‌ قضائيه‌، انتصاب‌ ائمه‌ جمعه‌ و نماينده‌ در دانشگاهها، عفو زندانيان‌ و قائم‌ مقامی رهبری را میتوان‌ نام‌ برد. او در پيش‌ از انقلاب‌ از مؤسسين‌ [[جامعه‌ مدرسين‌]] و امضای ايشان‌ در زير بسياری از اعلاميه‌های آن‌ مركز به‌ چشم‌ میخورد.


=پانویس=
=پانویس=

نسخهٔ ‏۸ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۲۰

Ambox clock.svg


نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.

یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ۰۹:۲۰، ۸ فوریه ۲۰۲۲؛


حسینعلی منتظری
نام حسینعلی منتظری
متولد ۱مهر ۱۳۰۱ش
محل تولد نجف آباد• اصفهان
محل زندگی قم
آثار مبانی فقهی حکومت اسلامی • درسهایی از نهج البلاغه • سفیر حق و صفیر وحی • شرح خطبه حضرت فاطمه زهرا(س) • مبانی نظری نبوت • توضیح المسائل
دین و مذهب اسلام• شیعه دوازده‌امامی
درگذشت ۲۹ آذر ۱۳۸۸
مدفن حرم فاطمه معصومه• قم
وبگاه https://amontazeri.com

حسینعلی منتظری (زادهٔ 1 مهر 1301 در نجف‌آباد و درگذشتهٔ 29 آذر 1388 در قم) مرجع تقلید شیعه، از رهبران انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، رئیس مجلس خبرگان قانون اساسی و از 1364 تا 1368، قائم‌مقام رهبری جمهوری اسلامی ایران، بود.

منتظری از شاگردان آیت الله سید حسین بروجردی وآیت الله خمینی و نماینده تام‌الاختیار وی در ایران بود.

او به دلیل مخالفت با حکومت پهلوی سال‌ها در زندان به سر برد.

تولد و دوران‌ كودكی

آیه‌الله حسينعلی منتظری در سال‌ 1301 هجری شمسی در نجف‌ آباد اصفهان‌ و در ميان‌ خانواده‌ای متدين‌ و اهل‌ علم‌ به‌ دنيا آمد. پدرش‌ مرحوم‌ حاج‌ علی منتظری از معلومات‌ دينی تا حد بسياری برخوردار بود و ضمن‌ برگزاری مجالس‌ تفسير قرآن‌، امامت‌ جماعت‌ مسجدی در نجف‌ آباد را بر عهده‌ داشت‌؛ اما او از راه‌ كشاورزی روزگار میگذرانيد.

دوران‌ تحصيل‌

آیه‌الله منتظری در حدود 7 سالگی آموختن‌ ادبيات‌ عرب‌ و آشنايی با مسائل‌ اسلامی را نزد پدرش‌ آغاز كرد و در همان‌ سال‌ به‌ فراگيری درس‌ فارسی در مدرسه‌ ملی نجف‌ آباد پرداخت‌؛ البته‌ حضور او در مدرسه‌ ملی نجف‌ آباد چند ماهی بيشتر ادامه‌ نيافت‌. او به‌ همراه‌ چند نفر ديگر تا 11 سالگی نزد پدر به‌ فراگيری ادبيات‌ عرب‌ مشغول‌ بوده‌ سپس‌ به‌ پيشنهاد و تشويق‌ آيت‌ الله‌ آقای حاج‌ شيخ‌ احمد حججی، به‌ همراه‌ دو نفر ديگر به‌ نامهای حاج‌ شيخ‌ ابراهيم‌ رياضی و حاج‌ شيخ‌ غلامحسين‌ منصور به‌ قم‌ رفت‌ تا از محضر عالمان‌ و فرزانگان‌ آن‌ ديار عالم‌ خيز بهره‌مند شود. سرپرستی او در قم‌ با همان‌ دو همسفر بود. آن‌ دو پس‌ از مدتی به‌ نجف‌آباد بازگشتند و آیه‌الله منتظری نيز به‌ نجف‌ آباد بازگشت‌.

آیه‌الله منتظری در 15 سالگی به‌ حوزه‌ علميه‌ اصفهان‌ رفت‌ و به‌ مدت‌ چهار سال‌ از محضر عالمان‌ آن‌ ديار بهره‌مند شد. او در آن‌ دوره‌ به‌ دليل‌ استعداد سرشار در فراگيری دروس‌، زبانزد طلاب‌ حوزه‌ اصفهان‌ شد و توانست‌ تا شروع‌ درس‌ رسائل‌ و مكاسب‌ در آنجا بماند. سپس‌ به‌ قم‌ آمد و در مدتی اندك‌ دروس‌ دوره‌ سطح‌ را به‌ پايان‌ رسانيد و به‌ دروس‌ خارج‌ بزرگان‌ حوزه‌ علميه‌ قم‌ راه‌ يافت‌ و سالهای فراوان‌ از آنها بهره‌ برد.

اساتید

آیه‌الله منتظری در سالهای تحصيل‌ خود به‌ محضر عالمان‌ بسياری راه‌ يافت‌. او كه‌ بسياری از دروس‌ مقدمات‌ را نزد پدر خويش‌ فرا گرفته‌ بود، در حوزه‌ علميه‌ اصفهان‌ از محضر استادانی چون‌ مرحوم‌ حجه‌الاسلام‌ سيد محمد هاشمی قهدريجانی و مرحوم‌ آیه‌الله حاج‌ شيخ‌ محمد عالم‌ نجف‌ آبادی بهره‌ برد. او در درس‌ خارج‌ فقه‌ و اصول‌ سالها شاگرد آیه‌الله العظمی بروجردی(ره‌) بود و از مبرزترين‌ شاگردان‌ وی به‌ شمار میرفت‌. همچنين‌ وی سالها در دروس‌ فقه‌ و اصول‌ و حكمت‌ امام‌ خمينی(ره‌) شركت‌ میكرد و از آن‌ بهره‌های بسيار میبرد.

آیه‌الله منتظری در دوران‌ تحصيل‌ خود با فرزانگان‌ بسياری رابطه‌ دوستی داشت‌ كه‌ از جمله‌ آنان‌، شهيد مرتضی مطهری(ره‌) و مرحوم‌ آیه‌الله عبدالرحيم‌ ربانی شيرازی بودند.

فعاليتهای علمی و فرهنگی

آیه‌الله منتظری در ساليان‌ عمر خود، بارها كتب‌ دوره‌ مقدمات‌ و سطح‌ را تدريس‌ كرده‌ و سپس‌ ساليان‌ متمادی به‌ تدريس‌ خارج‌ فقه‌ و اصول‌ پرداخته‌ است‌. درس‌ او از دروس‌ ممتاز به‌ شمار میآمد و طلاب‌ بسياری ازآن‌ بهره‌ میبردند. آیه‌الله منتظری در زمان‌ آیه‌الله بروجردی از ممتحنين‌ درجه‌ اول‌ حوزه‌ علميه‌ قم‌ بوده‌ و نيز در زمينه‌، فقه‌ فلسفه‌ و تفسير از مدرسان‌ ممتاز و صاحب‌ نظر به‌ شمار میآمد.

آثار و تالیفات

  1. نهآیه الاصول‌ (تقرير درس‌ اصول‌ مرحوم‌ آیه‌الله العظمی بروجردی)؛
  2. البدر الزاهر فی صلاه‌ الجمعه‌ و المسافر (تقرير درس‌ فقه‌ مرحوم‌ آیه‌الله العظمی بروجردی)؛
  3. دراسات‌ فی ولآیه الفقيه‌ و فقه‌ الدوله‌ الاسلاميه‌ در 4 جلد؛
  4. كتاب‌ الزكوه‌ در 4 جلد؛
  5. كتاب‌ الخمس‌ و الانفال‌؛
  6. كتاب‌ الحدود؛
  7. دراسات‌ فی المكاسب‌ المحرمه‌ در 3 جلد؛
  8. التعليقه‌ علی العروه‌ الوثقی؛
  9. درسهايی از نهج‌ البلاغه‌ در 10 جلد كه‌ 3 جلد آن‌ تاكنون‌ چاپ‌ شده‌ است‌؛
  10. خطبه‌ حضرت‌ فاطمه‌ زهرا(س‌) به‌ زبان‌ فارسی و اردو كه‌ عربی آن‌ نيز آماده‌ چاپ‌ است‌؛
  11. رساله‌ توضيح‌ المسائل‌ به‌ زبان‌ فارسی، اردو و عربی (عربی آن‌ به‌ نام‌ «الاحكام‌ الشريعه‌ علی مذهب‌ اهل‌البيت‌ عليهم‌ السلام‌» منتشر شده‌ است‌)؛
  12. رساله‌ استفتائات‌ در 2 جلد؛
  13. استفتائات‌ مسائل‌ ضمان‌؛
  14. مناسك‌ حج‌ به‌ زبان‌ عربی و فارسی؛
  15. كتاب‌ ارزشمند «خاطرات‌»؛
  16. ديدگاهها در 2 جلد حاوی پيامها و نظرات‌ ايام‌ حصر و بعد از حصر میباشد؛
  17. احكام‌ پزشكی؛
  18. مناظره‌ مسلمان‌ و بهايی؛
  19. مجموعه‌ سخنرانیها، پيام‌ها، مصاحبه‌ها و خطبه‌های نماز جمعه‌ تهران‌ و قم‌؛
  20. مباحث‌ فقهی «الصلوه‌» «الغصب‌» «الاجاره‌» و «الوصيه‌»؛ (تقرير درسهای مرحوم‌ آیه‌الله العظمی بروجردی)؛
  21. مباحث‌ «استصحاب‌» و «تعادل‌ و تراجيح‌» (تقرير درسهای مرحوم‌ آيت‌الله‌ العظمی خمينی)؛
  22. درسهايی از اصول‌ كافی (هنوز به‌ مرحله‌ چاپ‌ نرسيده‌ است‌)؛
  23. مجموعه‌ بحثهای اعتقادی در قالب‌ مناظره‌ دو جوان‌ «از آغاز تا انجام‌» كه‌ اساس‌ آن‌ در دوران‌ زندان‌ در رژيم‌ گذشته‌ نوشته‌ شده‌ است‌؛
  24. اسلام‌ دين‌ فطرت‌؛
  25. رساله‌ حقوق‌؛
  26. موعود اديان‌ كه‌ در پاسخ‌ به‌ شبهات‌ مخالفين‌ وجود بقيه‌الله‌ الاعظم‌ امام‌ زمان‌(عج‌) نگاشته‌ شده‌ است‌؛
  27. الافق‌ و الآفاق‌ فی مسأله‌ الهلال‌.

فعاليتهای سياسی

آیه‌الله منتظری در طول‌ سالهای مبارزه‌ امام‌(ره‌) و مردم‌ ايران‌ بر ضد رژيم‌ پهلوی، تلاش‌ بسياری را به‌ انجام‌ رسانده‌ است‌. او پس‌ از درگذشت‌ آیه‌الله العظمی حكيم‌(ره‌) طی نامه‌ای با آیه‌الله ربانی شيرازی، امام‌ خمينی(ره‌) را به‌ عنوان‌ مرجع‌ بزرگ‌ جهان‌ تشيع‌، به‌ مردم‌ ايران‌ و شيعيان‌ ديگر نقاط‌ جهان‌ معرفی كرده‌ است‌. در پی قيام‌ 15 خرداد 1342 و نيز پس‌ از آن‌ دستگيری امام‌(ره‌)، آیه‌الله منتظری طی سخنرانيها و جلسات‌ متعدد مردم‌ نجف‌ آباد را به‌ اعتراض‌ و تظاهرات‌ واداشت‌ كه‌ در نتيجه‌، بازار نجف‌ آباد يك‌ هفته‌ تعطيل‌ شد.

آیه‌الله منتظری، هنگامی كه‌ در زندان‌ قزل‌ قلعه‌ محبوس‌ بود، طی نامه‌ای به‌ علمای بلاد گوناگون‌ اسلامی، آنان‌ را از آخرين‌ اخبار درباره‌ نهضت‌ اسلامی و نيز وضعيت‌ امام‌(ره‌) و خيانتهای رژيم‌ شاه‌ آگاه‌ كرد. او در سال‌ 1345 ـ با اينكه‌ از سفر به‌ خارج‌ از ايران‌ منع‌ شده‌ بود ـ به‌ نجف‌ رفت‌ و آخرين‌ اخبار اوضاع‌ ايران‌ را به‌ اطلاع‌ امام‌ (ره‌) رساند و سپس‌ به‌ ايران‌ بازگشت‌. همچنين‌ در آذر 1357 در حالی كه‌ امام‌(ره‌) در پاريس‌ بود، او نيز به‌ فرانسه‌ رفت‌ و آخرين‌ اخبار را به‌ اطلاع‌ امام‌(ره‌) رسانيد. از جمله‌ فعاليت های مهم‌ او در آن‌ سالها، برپايی نماز جمعه‌ در نجف‌ آباد و طبس‌ بود كه‌ در آن‌ سالها، اقدام‌ بسيار مهم‌ و موثری به‌ شمار میآمد. او همچنين‌ در سفر حج‌ با مردمان‌ ايران‌ و ديگر كشورها ارتباط‌ برقرار كرد و آنان‌ را نسبت‌ به‌ تحولات و دگرگونيها و نيز مبانی انقلاب‌ اسلامی آگاه‌ میكرد.

آیه‌الله منتظری در طول‌ مبارزات‌ عليه‌ حكومت‌ طاغوت‌، از سال‌ 1340 تا 1357 بارها و بارها به‌ زندان‌ رفت‌ يا تبعيد شد و بسياری از آنها، با شكنجه‌های فراوان‌ همراه‌ بود. ازجمله‌ تبعيدهای ايشان‌ میتوان‌ تبعيد به‌ مسجد سليمان‌، نجف‌ آباد، طبس‌ و سقّز اشاره‌ كرد.

آیه‌الله منتظری پس‌ از انقلاب‌ اسلامی نيز خدمات‌ بسياری را به‌ انجام‌ رساند كه‌ از جمله‌ آنان‌ عضو شورای انقلاب‌ پيشنهاد هفته‌ وحدت‌، كوشش‌ در امر وحدت‌ حوزه‌ و دانشگاه‌، رياست‌ مجلس‌ خبرگان‌ قانون‌ اساسی، امامت‌ جمعه‌ تهران‌، مسؤوليت‌ انتصاب‌ قضات‌ در قوه‌ قضائيه‌، انتصاب‌ ائمه‌ جمعه‌ و نماينده‌ در دانشگاهها، عفو زندانيان‌ و قائم‌ مقامی رهبری را میتوان‌ نام‌ برد. او در پيش‌ از انقلاب‌ از مؤسسين‌ جامعه‌ مدرسين‌ و امضای ايشان‌ در زير بسياری از اعلاميه‌های آن‌ مركز به‌ چشم‌ میخورد.

پانویس