ارشد مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۲: خط ۲:
| عنوان = ارشد مدنی
| عنوان = ارشد مدنی
| تصویر = ارشد مدنی.jpeg
| تصویر = ارشد مدنی.jpeg
| نام = سید ارشد مدنی
| نام = سید ارشد مدنی
| نام‌های دیگر =  
| نام‌های دیگر =
| سال تولد = 1941 م
| سال تولد = 1941 م
| تاریخ تولد =  
| تاریخ تولد =  
خط ۱۸: خط ۱۸:
| وبگاه =   
| وبگاه =   
}}
}}
'''سید ارشد مدنی''' محقق، نویسنده و معلم حدیث دیوبندی هندی است. او رئیس ملی [[جمعیت علمای هند]] استاد حدیث و رئیس فعلی مدرسه دارالعلوم دیوبند و عضو افتخاری علمای اسلامی [[مکه مکرمه]] و نایب رئیس هیئت حقوق شخصی [[مسلمانان]] [[هند]] است. او را صدای قوی مسلمانان هند می دانند نام وی در فهرست 500 شخصیت تأثیرگذار مسلمان دنیا قرار دارد.
''' ارشد مدنی''' محقق، نویسنده و معلم حدیث [[دیوبندیه|دیوبندی]] است. او رئیس ملی [[جمعیت علمای هند]] استاد حدیث و رئیس فعلی مدرسه دارالعلوم دیوبند و عضو افتخاری علمای اسلامی [[مکه مکرمه]] و نایب رئیس هیئت حقوق شخصی [[مسلمانان]] [[هند]] است. او را صدای قوی مسلمانان هند می دانند نام وی در فهرست 500 شخصیت تأثیرگذار مسلمان دنیا قرار دارد.
 
== زندگی‌نامه ==
== زندگی‌نامه ==
سید ارشد مدنی در سال 1941 متولد شد پدر او [[سید حسین احمد مدنی]] از علمای معروف دیوبندی هندوستان معروف به آپا جان می‌باشد. سلسه نسب او از نسل [[امام حسین علیه السلام]] می باشد <ref>ابوشریفی ، تنویر احمد «حضرت آپاجان رضی الله عنه همسر خانم شیخ الاسلام، حضرت مولانا سید حسین احمد مدنی » . شهرک علامه محمد یوسف بنوری، کراچی : جمعیت علوم اسلامی بازبینی شده در 15 مارس 2023</ref>.
'''ارشد مدنی''' در سال 1941 متولد شد پدر او [[سید حسین احمد مدنی]] از علمای معروف دیوبندی هندوستان معروف به آپا جان می‌باشد. و همچنین برادر کوچک سید اسعد مدنی می باشد سلسه نسب او از نسل [[حسین بن علی (سید الشهدا)|امام حسین علیه‌السلام]] می باشد <ref>ابوشریفی ، تنویر احمد «حضرت آپاجان رضی الله عنه همسر خانم شیخ الاسلام، حضرت مولانا سید حسین احمد مدنی » . شهرک علامه محمد یوسف بنوری، کراچی : جمعیت علوم اسلامی بازبینی شده در 15 مارس 2023</ref>.
=== تحصیلات ===
 
وی تحصیلات خود را نزد معتمد پدرش خلیفه اصغرعلی سحاسپوری آغاز کرد و در سن 8 سالگی حفظ قرآن را نزد وی به پایان رساند  سپس دوره 5 ساله فارسی را در دارالعلوم دیوبند به پایان رساند.
== تحصیلات ==
=== اساتید ===
وی تحصیلات خود را نزد معتمد پدرش خلیفه اصغرعلی سحاسپوری آغاز کرد و در سن 8 سالگی حفظ [[قرآن]] را نزد وی به پایان رساند  سپس دوره 5 ساله فارسی را در دارالعلوم دیوبند به پایان رساند.
 
== اساتید ==
وی تحصیل عربی را در دارالعلوم دیوبند آغاز کرد و از سال 1955 به پایان رساند  <ref>محمد طیب قاسمی خاطرات دارالعلوم: تلمازه فخر المحدین شماره (چاپ 2017) دیوبند: موسسه پیام محمود صفحه 35</ref>. سید حسین احمد [[عارف گیاوی]] نیز جزو اساتید حدیث او در آن زمان بود.
وی تحصیل عربی را در دارالعلوم دیوبند آغاز کرد و از سال 1955 به پایان رساند  <ref>محمد طیب قاسمی خاطرات دارالعلوم: تلمازه فخر المحدین شماره (چاپ 2017) دیوبند: موسسه پیام محمود صفحه 35</ref>. سید حسین احمد [[عارف گیاوی]] نیز جزو اساتید حدیث او در آن زمان بود.


او صحیح البخاری را در دارالعلوم دیوبند نزد [[سید فخرالدین احمد]]، جامع ترمذی جلد اول و صحیح مسلم (از آغاز تا کتاب الایمان) نزد محمد ابراهیم بلیاوی ، جامع ترمذی جلد دوم، شمائل ترمذی و سنن ابی داوود نزد سید فخرالحسن مراد آبادی، صحیح مسلم و سنن ابن ماجه نزد [[نصیر احمد خان بلند شهری]]، سنن نسایی نزد احمد دیوبندی،  شرح معانی الآثار نزد مهدی حسن شاه جهان، موطأ امام مالک نزد [[محمد طیب قاسمی]] وموطأ امام محمد  نزد عبدالاحد دیوبندی گذرانده است.
او صحیح البخاری را در دارالعلوم دیوبند نزد [[سید فخرالدین احمد]]، جامع ترمذی جلد اول و صحیح مسلم (از آغاز تا کتاب الایمان) نزد محمد ابراهیم بلیاوی ، جامع ترمذی جلد دوم، شمائل ترمذی و سنن ابی داوود نزد سید فخرالحسن مراد آبادی، صحیح مسلم و سنن ابن ماجه نزد [[نصیر احمد خان بلند شهری]]، سنن نسایی نزد احمد دیوبندی،  شرح معانی الآثار نزد مهدی حسن شاه جهان، موطأ امام مالک نزد [[محمد طیب قاسمی]] وموطأ امام محمد  نزد عبدالاحد دیوبندی گذرانده است.


از دیگر اساتید او در دارالعلوم دیوبند می‌توان به محمد اعزاز علی امروهوی، جلیل احمد کیرانوی، اختر حسین دیوبندی و وحید الزمان کیرانوی اشاره کرد.
از دیگر اساتید او در دارالعلوم دیوبند می‌توان به محمد اعزاز علی امروهوی، جلیل احمد کیرانوی، اختر حسین دیوبندی و وحید الزمان کیرانوی اشاره کرد.


== تدریس و فعالیت‌های علمی ==
== تدریس و فعالیت‌های علمی ==
وی در سال 1965 پس از فارغ التحصیلی در '''جامعه قاسمیه گیا''' کار تدریس را آغاز کرد و حدود یک سال و نیم در آنجا به تدریس پرداخت. سپس در اوایل سال 1967 به [[مدینه منوره]] رفت و حدود چهارده ماه در آنجا ماند <ref>محمد فرقان (6 جولائی 2021ء). "امیر الہند خامس مولانا سید ارشد مدنی : حیات و خدمات</ref>.
وی در سال 1965 پس از فارغ التحصیلی در '''جامعه قاسمیه گیا''' کار تدریس را آغاز کرد و حدود یک سال و نیم در آنجا به تدریس پرداخت. سپس در اوایل سال 1967 به [[مدینه|مدينه منوره]] رفت و حدود چهارده ماه در آنجا ماند <ref>محمد فرقان (6 جولائی 2021ء). "امیر الہند خامس مولانا سید ارشد مدنی : حیات و خدمات</ref>.


در بازگشت از مدینه به دستور استادش [[سید فخرالدین احمد مرادآبادی]]، در سال 1969 در [[جامعه قاسمیه مدرسه شاهی]] مرادآباد به تدریس مشغول شد و تا سال 1983 به مدت 14 سال در آنجا ماند.
در بازگشت از مدینه به دستور استادش [[سید فخرالدین احمد مرادآبادی]]، در سال 1969 در [[جامعه قاسمیه مدرسه شاهی]] مرادآباد به تدریس مشغول شد و تا سال 1983 به مدت 14 سال در آنجا ماند.


وی مشکاۃ المصابیح، صحیح مسلم و موطأ امام مالک را تدریس می کرد و شورای آموزشی  مدرسه شاهی منصوب شد،  به همت او، مجلس شورای در مدرسه شاهی در سال 2017 برای سطح کیفی آموزش و پرورش را تصویب کرد. به همین ترتیب در همان سال  به عضویت کمیته تعیینات مدرسه شاهی انتخاب شد.
وی مشکاۃ المصابیح، صحیح مسلم و موطأ امام مالک را تدریس می کرد و شورای آموزشی  مدرسه شاهی منصوب شد،  به همت او، مجلس شورای در مدرسه شاهی در سال 2017 برای سطح کیفی آموزش و پرورش را تصویب کرد. به همین ترتیب در همان سال  به عضویت کمیته تعیینات مدرسه شاهی انتخاب شد.
=== دارالعلوم در هند ===
 
== دارالعلوم در هند ==
پس از تأسیس دارالعلوم دیوبند، سید ارشد مدنی در سال 1983 از سال 1987 تا 1990  به عنوان سرپرست دارالعلوم منصوب شد و سپس از سال 1996 تا 2008 مدیر دارالعلوم دیوبند بود. مطابق با 1403 هجری قمری، از سال 1983 تا کنون در دارالعلوم دیوبند، دروس کتاب هایی مانند مشکات المصابیح، صحیح مسلم و ترمذی مربوط به او بوده و دروس دو کتاب باقی مانده، به جز صحیح مسلم، همچنان به او مربوط و مشغول به تدریس است.
پس از تأسیس دارالعلوم دیوبند، سید ارشد مدنی در سال 1983 از سال 1987 تا 1990  به عنوان سرپرست دارالعلوم منصوب شد و سپس از سال 1996 تا 2008 مدیر دارالعلوم دیوبند بود. مطابق با 1403 هجری قمری، از سال 1983 تا کنون در دارالعلوم دیوبند، دروس کتاب هایی مانند مشکات المصابیح، صحیح مسلم و ترمذی مربوط به او بوده و دروس دو کتاب باقی مانده، به جز صحیح مسلم، همچنان به او مربوط و مشغول به تدریس است.


وی همچنین از سال 2020 ریاست [[دارالعلوم دیوبند هند]] را بر عهده دارد <ref>مهاتم دارالعلوم دیوبند مفتی ابوالقاسم نعمانی شیخ الحدیث و مولانا ارشد مدنی به ریاست مدرسین انتخاب شدند» . معاصر . 14 اکتبر 2020 . بازبینی شده در 18 مارس 2023</ref>.
وی همچنین از سال 2020 ریاست [[دارالعلوم دیوبند هند]] را بر عهده دارد <ref>مهاتم دارالعلوم دیوبند مفتی ابوالقاسم نعمانی شیخ الحدیث و مولانا ارشد مدنی به ریاست مدرسین انتخاب شدند» . معاصر . 14 اکتبر 2020 . بازبینی شده در 18 مارس 2023</ref>.
== فعالیت‌ها ==
== فعالیت‌ها ==
مدارس و سازمان های مختلف عربی هندی تحت حمایت او فعالیت می کنند. وی یکی از اعضای محترم [[انجمن علمای اسلام]] مکه است. وی پس از [[سید اسد مدنی]]، رئیس مجمع علما هند بوده است و در حال حاضر رئیس جمعیت علمای هند نیز بر عهده دارد. وی یکی از اعضای موسس [[هیئت حقوق شخصی مسلمانان هند]] (آل انڈیا مسلم پرسنل لا بورڈ) است و همچنین از 2021 نایب رئیس هیئت مدیره می باشد. نام او در فهرست 500 شخصیت تأثیرگذار مسلمان قرار دارد.
مدارس و سازمان های مختلف عربی هندی تحت حمایت او فعالیت می کنند. وی یکی از اعضای محترم [[انجمن علمای اسلام]] مکه است. وی پس از [[سید اسد مدنی]]، رئیس مجمع علما هند بوده است و در حال حاضر رئیس جمعیت علمای هند نیز بر عهده دارد. وی یکی از اعضای موسس [[هیئت حقوق شخصی مسلمانان هند]] (آل انڈیا مسلم پرسنل لا بورڈ) است و همچنین از 2021 نایب رئیس هیئت مدیره می باشد. نام او در فهرست 500 شخصیت تأثیرگذار مسلمان قرار دارد.


وی مانند پدرش سید حسین احمد مدنی و برادر بزرگش سید اسد مدنی، از همان روزهای ابتدایی به فعالیت های اجتماعی علاقه داشت، در ابتدا عضوی فعال در مجلس  جمعیت علمای هند و مجلس شورای امارت شریعت هند بود. پس از سید اسد مدنی، از 2 فوریه 2006 تا 5 مارس 2008 رئیس جمعیت علمای هند بوده است.
وی مانند پدرش سید حسین احمد مدنی و برادر بزرگش سید اسد مدنی، از همان روزهای ابتدایی به فعالیت های اجتماعی علاقه داشت، در ابتدا عضوی فعال در مجلس  جمعیت علمای هند و مجلس شورای امارت شریعت هند بود. پس از سید اسد مدنی، از 2 فوریه 2006 تا 5 مارس 2008 رئیس جمعیت علمای هند بوده است.
== ریاست امارت شریعت هند ==
== ریاست امارت شریعت هند ==
در آغاز ژوئیه 2021، در جلسه ای که توسط امارت شریعت هند، یک سازمان تابعه جمعیت علمای هند، برگزار شد [[سید محمود مدنی]] نام سید ارشد مدنی را برای پنجمین امیر پس از درگذشت چهارمین امیر امارت شریعت هند عثمان منصور پوری پیشنهاد کرد. که [[ابوالقاسم نعمانی]] از دارالعلوم دیوبند حمایت خود را مطرح کرد و مجلس حاضر با اتفاق آرا با این پیشنهاد موافقت کرد و بدین ترتیب سید ارشد مدنی به عنوان پنجمین امیر امارت شریعت هند انتخاب شد.
در آغاز ژوئیه 2021، در جلسه ای که توسط امارت شریعت هند، یک سازمان تابعه جمعیت علمای هند، برگزار شد [[سید محمود مدنی]] نام سید ارشد مدنی را برای پنجمین امیر پس از درگذشت چهارمین امیر امارت شریعت هند عثمان منصور پوری پیشنهاد کرد. که [[ابوالقاسم نعمانی]] از دارالعلوم دیوبند حمایت خود را مطرح کرد و مجلس حاضر با اتفاق آرا با این پیشنهاد موافقت کرد و بدین ترتیب سید ارشد مدنی به عنوان پنجمین امیر امارت شریعت هند انتخاب شد.
== تالیفات ==
== تالیفات ==
* وی با کمک یک کارشناس زبان هندی در سال 1980 ترجمه هندی ترجمه قرآن کریم توسط شیخ الهند و تفسیر عثمانی را آغاز کرد که پس از یازده در سال 1991 توسط جمعیت علمای هند منتشر شد.  
* وی با کمک یک کارشناس زبان هندی در سال 1980 ترجمه هندی ترجمه قرآن کریم توسط شیخ الهند و تفسیر عثمانی را آغاز کرد که پس از یازده در سال 1991 توسط جمعیت علمای هند منتشر شد.  
خط ۵۶: خط ۶۲:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:شخصیت‌ها]]
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان اهل سنت]]
[[رده:هندوستان]]
[[رده:هندوستان]]
[[رده:علمای اهل سنت هندوستان]]
 
[[ur:سید ارشد مدنی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۴۲

ارشد مدنی
ارشد مدنی.jpeg
نام کاملسید ارشد مدنی
اطلاعات شخصی
سال تولد1941 م، ۱۳۱۹ ش‌، ۱۳۵۹ ق
محل تولدهندوستان
دیناسلام، اهل سنت (دیوبندی)
استادان
  • محمد اعزاز علی امروهوی
  • جلیل احمد کیرانوی
  • اختر حسین دیوبندی
  • وحید الزمان کیرانوی
  • سید فخرالدین احمد
  • ناصر احمد خان
  • سید فخرالحسن مراد آبادی
فعالیت‌ها
  • هشتیمن رئیس جمعیت علمای هند از سال 2006 تا 2008
  • یازدهیمن رئیس دارالعلوم دیوبند از سال 2020 تا کنون
  • رئیس ملی جمعیت علمای هند
  • عضو افتخاری علمای اسلامی مکه مکرمه
  • نایب رئیس هیئت حقوق شخصی مسلمانان هند
  • امیر امارت شریعت هند

ارشد مدنی محقق، نویسنده و معلم حدیث دیوبندی است. او رئیس ملی جمعیت علمای هند استاد حدیث و رئیس فعلی مدرسه دارالعلوم دیوبند و عضو افتخاری علمای اسلامی مکه مکرمه و نایب رئیس هیئت حقوق شخصی مسلمانان هند است. او را صدای قوی مسلمانان هند می دانند نام وی در فهرست 500 شخصیت تأثیرگذار مسلمان دنیا قرار دارد.

زندگی‌نامه

ارشد مدنی در سال 1941 متولد شد پدر او سید حسین احمد مدنی از علمای معروف دیوبندی هندوستان معروف به آپا جان می‌باشد. و همچنین برادر کوچک سید اسعد مدنی می باشد سلسه نسب او از نسل امام حسین علیه‌السلام می باشد [۱].

تحصیلات

وی تحصیلات خود را نزد معتمد پدرش خلیفه اصغرعلی سحاسپوری آغاز کرد و در سن 8 سالگی حفظ قرآن را نزد وی به پایان رساند سپس دوره 5 ساله فارسی را در دارالعلوم دیوبند به پایان رساند.

اساتید

وی تحصیل عربی را در دارالعلوم دیوبند آغاز کرد و از سال 1955 به پایان رساند [۲]. سید حسین احمد عارف گیاوی نیز جزو اساتید حدیث او در آن زمان بود.

او صحیح البخاری را در دارالعلوم دیوبند نزد سید فخرالدین احمد، جامع ترمذی جلد اول و صحیح مسلم (از آغاز تا کتاب الایمان) نزد محمد ابراهیم بلیاوی ، جامع ترمذی جلد دوم، شمائل ترمذی و سنن ابی داوود نزد سید فخرالحسن مراد آبادی، صحیح مسلم و سنن ابن ماجه نزد نصیر احمد خان بلند شهری، سنن نسایی نزد احمد دیوبندی، شرح معانی الآثار نزد مهدی حسن شاه جهان، موطأ امام مالک نزد محمد طیب قاسمی وموطأ امام محمد نزد عبدالاحد دیوبندی گذرانده است.

از دیگر اساتید او در دارالعلوم دیوبند می‌توان به محمد اعزاز علی امروهوی، جلیل احمد کیرانوی، اختر حسین دیوبندی و وحید الزمان کیرانوی اشاره کرد.

تدریس و فعالیت‌های علمی

وی در سال 1965 پس از فارغ التحصیلی در جامعه قاسمیه گیا کار تدریس را آغاز کرد و حدود یک سال و نیم در آنجا به تدریس پرداخت. سپس در اوایل سال 1967 به مدينه منوره رفت و حدود چهارده ماه در آنجا ماند [۳].

در بازگشت از مدینه به دستور استادش سید فخرالدین احمد مرادآبادی، در سال 1969 در جامعه قاسمیه مدرسه شاهی مرادآباد به تدریس مشغول شد و تا سال 1983 به مدت 14 سال در آنجا ماند.

وی مشکاۃ المصابیح، صحیح مسلم و موطأ امام مالک را تدریس می کرد و شورای آموزشی مدرسه شاهی منصوب شد، به همت او، مجلس شورای در مدرسه شاهی در سال 2017 برای سطح کیفی آموزش و پرورش را تصویب کرد. به همین ترتیب در همان سال به عضویت کمیته تعیینات مدرسه شاهی انتخاب شد.

دارالعلوم در هند

پس از تأسیس دارالعلوم دیوبند، سید ارشد مدنی در سال 1983 از سال 1987 تا 1990 به عنوان سرپرست دارالعلوم منصوب شد و سپس از سال 1996 تا 2008 مدیر دارالعلوم دیوبند بود. مطابق با 1403 هجری قمری، از سال 1983 تا کنون در دارالعلوم دیوبند، دروس کتاب هایی مانند مشکات المصابیح، صحیح مسلم و ترمذی مربوط به او بوده و دروس دو کتاب باقی مانده، به جز صحیح مسلم، همچنان به او مربوط و مشغول به تدریس است.

وی همچنین از سال 2020 ریاست دارالعلوم دیوبند هند را بر عهده دارد [۴].

فعالیت‌ها

مدارس و سازمان های مختلف عربی هندی تحت حمایت او فعالیت می کنند. وی یکی از اعضای محترم انجمن علمای اسلام مکه است. وی پس از سید اسد مدنی، رئیس مجمع علما هند بوده است و در حال حاضر رئیس جمعیت علمای هند نیز بر عهده دارد. وی یکی از اعضای موسس هیئت حقوق شخصی مسلمانان هند (آل انڈیا مسلم پرسنل لا بورڈ) است و همچنین از 2021 نایب رئیس هیئت مدیره می باشد. نام او در فهرست 500 شخصیت تأثیرگذار مسلمان قرار دارد.

وی مانند پدرش سید حسین احمد مدنی و برادر بزرگش سید اسد مدنی، از همان روزهای ابتدایی به فعالیت های اجتماعی علاقه داشت، در ابتدا عضوی فعال در مجلس جمعیت علمای هند و مجلس شورای امارت شریعت هند بود. پس از سید اسد مدنی، از 2 فوریه 2006 تا 5 مارس 2008 رئیس جمعیت علمای هند بوده است.

ریاست امارت شریعت هند

در آغاز ژوئیه 2021، در جلسه ای که توسط امارت شریعت هند، یک سازمان تابعه جمعیت علمای هند، برگزار شد سید محمود مدنی نام سید ارشد مدنی را برای پنجمین امیر پس از درگذشت چهارمین امیر امارت شریعت هند عثمان منصور پوری پیشنهاد کرد. که ابوالقاسم نعمانی از دارالعلوم دیوبند حمایت خود را مطرح کرد و مجلس حاضر با اتفاق آرا با این پیشنهاد موافقت کرد و بدین ترتیب سید ارشد مدنی به عنوان پنجمین امیر امارت شریعت هند انتخاب شد.

تالیفات

  • وی با کمک یک کارشناس زبان هندی در سال 1980 ترجمه هندی ترجمه قرآن کریم توسط شیخ الهند و تفسیر عثمانی را آغاز کرد که پس از یازده در سال 1991 توسط جمعیت علمای هند منتشر شد.
  • او نسخه خطی معروف شرح منظومه ابن وهبان تفصيل عقد الفرائد بتكميل قيد الشرائد را با تحقیق و تفسیر خود در دو جلد منتشر کرد.
  • وی نسخه کتاب بدر الدین عینی از علمای حنفی به نام نخب الافکار فی تنقیح مبانی الاخبار فی شرح معانی الآثار 12 جلد به زبان هندی و سپس 23 جلد به زبانی عربی با تحقیق و تفسیرخودش منتشر کرد [۵].
  • شرح عربی جماعت ابواب متکلم فیه ترمذی عبدالرحمن مبارکپوری با ادله حنفی با نام هادیه الاحودزی در 6 جلد منتشر شد. [۶]

پانویس

  1. ابوشریفی ، تنویر احمد «حضرت آپاجان رضی الله عنه همسر خانم شیخ الاسلام، حضرت مولانا سید حسین احمد مدنی » . شهرک علامه محمد یوسف بنوری، کراچی : جمعیت علوم اسلامی بازبینی شده در 15 مارس 2023
  2. محمد طیب قاسمی خاطرات دارالعلوم: تلمازه فخر المحدین شماره (چاپ 2017) دیوبند: موسسه پیام محمود صفحه 35
  3. محمد فرقان (6 جولائی 2021ء). "امیر الہند خامس مولانا سید ارشد مدنی : حیات و خدمات
  4. مهاتم دارالعلوم دیوبند مفتی ابوالقاسم نعمانی شیخ الحدیث و مولانا ارشد مدنی به ریاست مدرسین انتخاب شدند» . معاصر . 14 اکتبر 2020 . بازبینی شده در 18 مارس 2023
  5. ترجمه هندی «قرآن شریف» مولانا ارشد مدنی بهترین منبع فهم قرآن است ساماچار هندو 9 دسامبر 2021 . بازبینی شده در 21 مارس 2023
  6. برگرفته شده از ویکی پدیای اردو