بررسی و نقد مداخل قرآن حدیث رجال و تفسیر در دایرة المعارف اسلام (کتاب)
| بررسی و نقد مداخل قرآن حدیث رجال و تفسیر در دایرة المعارف اسلام | |
|---|---|
 | |
| نام | بررسی و نقد مداخل قرآن حدیث رجال و تفسیر در دایرة المعارف اسلام |
| پدیدآوران | مژگان سرشار |
| زبان | فارسی |
| سال نشر | 1386 ش |
| ناشر | مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، معاونت فرهنگی |
| تعداد صفحه | 216 |
بررسی و نقد مداخل قرآن حدیث رجال و تفسیر در دایرة المعارف اسلام کتابی است که در صدد بیان کژی‌ها و برداشت‌های نابجا و توصیفات ضعیف و تحلیل‌های یک سویه غربیان در کتاب دایرةالمعارف اسلام است.
اهمیت موضوع
از آنجا که مخاطبان کتب آسمانی پیامبران، انسان‌ها بوده، همواره در کانون توجه بشر قرار داشته‌اند و از جنبه‌های مختلف در آنها تحقیق و تفحّص شده است. در میان کتب آسمانی ادیان الهی، قرآن کریم برتر و متمایزتر از همه است و در طول تاریخ اسلام، هم مسلمین و هم غیرمسلمین در آن به تفحّص و دقّت و تفکّر پرداخته و به کسب حقایق و معارف نائل شده‌اند و علوم و رشته‌های مختلفی از جمله علم حدیث، علم رجال و علم تفسیر بر پایه قرآن کریم و در منظومه علوم اسلامی پدید آمده‌اند. در میان پژوهش‌های غربیان درباره اسلام، دایرةالمعارف اسلام جایگاه مهمی داشته و در آن مداخل متعدد و متنوعی از موضوعات دین اسلام جای داده شده است. این دایرةالمعارف نخستین بار در فاصله سال‌های ۱۹۱۳ تا ۱۹۳۹ میلادی منتشر شد و بعدها در محتوای آن تجدید‌نظر شده و با ویرایش تازه‌ای عرضه گردید.
به هر روی، از آنجا که این دانشنامه را غربی‌ها نوشته‌اند و یا دست کم دیدگاه‌های غربی در آن غلبه داشته است، محققان جهان اسلام با مداخل آن برخوردی انتقادی نموده و در صدد بیان کژی‌ها و برداشت‌های نابجا و توصیفات ضعیف و تحلیل‌های یک سویه آن برآمده‌اند؛ امری خوش یمن که دست کم متضمن دو برکت است؛ یکی آنکه دیدگاه‌های غربی درباره اسلام را به چالش می‌کشد و از این منظر، ضعف‌ها و کژبینی‌های آن را آشکار می‌کند؛ دیگر آنکه خود محققان جهان اسلام را با ابعاد این دین مبین و روش‌های تازه در تحلیل و تأمل در جنبه‌های مختلف آن آشنا می‌سازد و باعث بارورتر شدن تحقیقات و پژوهش‌های ایشان می‌شود. کتاب بررسی و نقد مداخل قرآن، حدیث، رجال و تفسیر در دایرةالمعارف اسلام گامی است در این جهت.
مداخل و سرفصل موضوعات
در مقدمه معرفی آن، کلیاتی از سابقه بحث در اختیار خواننده قرار نمی‌گیرد که در پیگیری مباحث مندرج در آن، راه‌گشاست. نویسنده در این کتاب چهار مدخل مهم از دانشنامه اسلام را به نقد کشیده است. این چهار مدخل عبارتند از: قرآن، حدیث، رجال و تفسیر.
در دانشنامه اسلام، مدخل قرآن را آلفورد ولچ و جیمز پیرسن نوشته‌اند و مدخل تفسیر به قلم آندرو ریپین است. مدخل حدیث توسط جیمز رابسن و مدخل رجال نیز توسط خوتیر ینبل تهیه شده است. مدخل قرآن در میان این چهار، مهمترین است و بیش از بقیه بدان پرداخته شده و به همین جهت نقد آن نیز مفصل تر از سایر مداخل است. بررسی و نقد مداخل قرآن، حدیث، رجال و تفسیر در دایرةالمعارف اسلام به عنوان نقدی مؤثر و مستدل نسبت به برداشت ها، دیدگاه‌ها و روش‌های علمی غربی در بررسی اسلام و عناصر آن، کتابی است بسیار خواندنی و دربردارنده نکات بسیار درباره مباحث پُردامنه دین اسلام. مباحثی که همیشه می‌توان آنها را از جهات مختلف بررسی کرد و اطلاعات ارزشمندی از دل آنها به دست آورد که بر عمق و گستره دانش دینی مسلمانان و حتّی غیرمسلمانان می‌افزاید و پژوهش‌گران منصف غربی را هم به سمت برداشت‌های دقیق تر و صحیح تر هدایت می‌کند.
ناشر
این کتاب را معاونت فرهنگی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی منتشر کرده است.
مؤلف
این کتاب توسط مژگان سرشار تألیف شده است.
منابع
برگفته و تلخیص از کتابنامه انتشارات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، معاونت فرهنگی، علیرضا شاه حسینی، چاپ سوم، صفحه 214، تهران، 1389 ش.