ماهیت انقلاب اسلامی ایران
از دیدگاه امام خمینی (رحمه‌الله)، ویژگی مهم و راز موفقیت انقلاب ایران، ماهیت اسلامی و الهام‌گیری آن از ارزش‌های دینی و الهی است. این تنها عاملی است که ملت ایران را وادار کرد تا با اتکا «به اسلام و با الهام از اصول مترقی اسلامی، نهضت خود را به پیش برد و بر اساس قواعد و ضوابط اسلامی، جامعه خود را از نو بنا کند و هیچ‌گونه سازش و راه میانه و امثال این توهمات را نپذیرد.»
پدیده‌ای به نام انقلاب اسلامی
پیروزی انقلاب اسلامی ایران در 22 بهمن 1357 پدیده‌ای جدید و نو در قرن بیستم بود که منافع ابرقدرت‌ها و استکبار جهانی را با خطر روبه رو کرد و به اسلام و مسلمانان هویت دوباره بخشید.
از آنجا که نهضت بزرگ مردم ایران توسط اسلام‌شناس واقعی و مرجع تقلید جهان تشیع، امام خمینی رحمه‌الله، به وقوع پیوست، ماهیتی کاملاً اسلامی و دینی داشت و در واقع، تداوم بخش انقلاب پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم و امامان معصوم علیهم‌السلام بود.
امام خمینی رحمه‌الله بر این باور بود که «هیچ یک از انقلاب‌ها چون انقلاب اسلامی ایران برای محتوای اسلامی خود که توده‌های اسلامی را به دنبال خود کشید»،[۱] نتوانست پشتوانه مردمی به دست آورد و انعکاسی جهانی داشته باشد؛ زیرا به نظر ایشان، نهضت مردم ایران ماهیت صددرصد اسلامی‌داشت و هرکس مسیر و رویدادهای انقلاب اسلامی ایران را مطالعه کند، به این واقعیت پی خواهد برد.
دیدگاه‌ها در مورد ماهیت انقلاب اسلامی
از دیدگاه امام خمینی رحمه‌الله، ویژگی مهم و راز موفقیت انقلاب ایران، ماهیت اسلامی و الهام گیری آن از ارزش‌های دینی و الهی است. این تنها عاملی است که ملت ایران را وادار کرد تا با اتکا «به اسلام و با الهام از اصول مترقی اسلامی، نهضت خود را به پیش برد و بر اساس قواعد و ضوابط اسلامی، جامعه خود را از نو بنا کند و هیچ گونه سازش و راه میانه و امثال این توهمات را نپذیرد.»
استاد «مطهری» با تأکید بر ماهیت اسلامی بودن انقلاب ایران می‌نویسد: «این نهضت، نهضتی است از تیپ نهضت پیامبران، یعنی برخاسته از «خودآگاهی الهی» با «خداآگاهی». این خودآگاهی ریشه اش در اعماق فطرت بشر است، از ضمیر باطن سرچشمه نمی‌گیرد.»[۲]
ماهیت الهی انقلاب
در اینکه انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی رحمه‌الله، ماهیت اسلامی و الهی دارد، تردیدی نیست.
این ماهیت اسلامی انقلاب ایران است که این انقلاب را به عنوان یک انقلاب جامع، نمونه و پیشرو در حل مشکلات مادی و معنوی عصر حاضر درآورده است؛ زیرا اسلام، دین جامع، کامل و پیشرفته‌ای است که در آن تمام راه‌های تأمین سعادت بشر بیان شده و نیازها و خواسته‌های افراد جامعه مورد توجه قرار گرفته است؛ پس نمی‌توان اسلام را در یک بعد منحصر کرد.
بنابراین، وقتی انقلاب، ماهیتی اسلامی‌داشت، مانند (انقلاب اسلامی ایران)، قهرا جنبه‌های سیاسی، اقتصادی و اعتقادی نیز در آن تعبیر شده است؛ زیرا مسأله سیاست، اقتصاد، معنویت و اعتقاد جزو متن اسلام و از دستورات اصلی آن است.[۳]
راه حل مشکلات جهان اسلام
حضرت آیت اللّه خامنه‌ای، با اشاره به ماهیت اسلامی انقلاب ایران، راه حل مشکلات جهان اسلام را در بازگشت به اسلام می‌داند و می‌گوید:
«راه علاج آن است که مسلمانان به اسلام ناب، که در آن توحید و نفی عبودیت غیرخدا از هر چیز برجسته و درخشنده تر است، برگردند و عزت و قدرت خود را در اسلام بجویند و این چیزی است که طراحان توطئه‌های ضداسلامی همیشه از آن بیمناک بوده و در راه پیدایش آن، موانع جدی می‌نهاده‌اند.
هنگامی که انقلاب اسلامی در ایران پیروز شد، از آنجا که پیش‌بینی می‌شد که جاذبه و محبوبیت انقلاب، ملت‌های مسلمان و حتی بعضی غیرمسلمان‌ها را شیفته اسلام کند، همه دست‌های استعماری به کار افتاد تا از نفوذ معنوی اسلام جلوگیری کند.
پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل جمهوری اسلامی در ایران در عمل نشان داد که اسلام می‌تواند ملتی را از ضعف و بی حالی و انظلام نجات بدهد و به اوج عزت و شجاعت و اعتماد به نفس برساند و هم می‌تواند نظامی استوار و قادر بر زورآزمایی با قدرت‌های جهان بر آنان ببخشد و دست قدرت‌های ظالمانه و تحقیر کننده استعمار و استکبار را از سر آنان کوتاه کند.»
همراه کردن توده مردم
انقلاب اسلامی در ایران، اولین تجربه از یک حرکت سیاسی بود که بر اساس ارزش‌های دینی شکل گرفت و برای ایجاد حکومت اسلامی، توده‌های مردم را با خود همراه کرد و در برابر حکومت‌های استکباری و استعماری ایستاد. دکتر «کلیم صدیقی»، این موفقیت و توانمندی را در گرو اسلامی بودن انقلاب ایران می‌داند: «آنچه درباره انقلاب اسلامی ایران حائز کمال اهمیت است، این است که ریشه‌های معنوی و اندیشه‌ای آن تماما در داخل اسلام و کاملاً در خارج از حوزه نفوذ استعماری و مجموعه عقاید و نهادهای ناشی از اندیشه‌های سیاسی مسلمین دوره استعمار قرار دارد. تا قبل از انقلاب اسلامی 1979، انسان به سختی می‌توانست باور کند که هنوز رهبری اسلامی پاکی که به عقاید سیاسی غرب آلوده نشده باشد، وجود دارد».