۸۵٬۸۱۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| نام = جناحیه | | نام = جناحیه | ||
| نام رایج = | | نام رایج = | ||
| تاریخ شکل گیری = | | تاریخ شکل گیری = 2 ق | ||
| قرن شکل گیری = | | قرن شکل گیری = | ||
| مبدأ شکل گیری = | | مبدأ شکل گیری = | ||
| موسس = | | موسس =عبداللّهبنمعاویه بن‌عبداللّه‌بن‌جعفر | ||
| عقیده = | | عقیده = 1. اعتقاد به تناسخ. 2. ابدی بودن جهان. 3. نفی بهشت و جهنم. 4. ادعای الوهیت در باره موسس. 5. اباحه گری در احکام دین | ||
}} | }} | ||
'''جناحیه''' پیروان عبداللّهبنمعاویه بن‌عبداللّه‌بن‌جعفر بن‌ابوطالب ملقّب به ذوالجناحین (صاحب دو بال) بودند. | '''جناحیه''' پیروان عبداللّهبنمعاویه بن‌عبداللّه‌بن‌جعفر بن‌ابوطالب ملقّب به ذوالجناحین (صاحب دو بال) بودند. | ||
== وجه تسمیه == | == وجه تسمیه == | ||
چون جدّ عبدالله‌بن‌معاویه، جعفر‌بن‌ابی‌طالب ملقب به ذوالجناحین بوده است، این فرقه را جناحیه خوانده‌اند<ref>دانشنامه جهان اسلام، ج10، ص 832</ref><ref>علی‌‌بن‌‌اسماعیل اشعری، مقالات‌‌الاسلامیین و اختلاف‌‌المصلّین، ج۱، ص ۶، چاپ هلموت‌‌ریتر، ویسبادن ۱۴۰۰/۱۹۸۰.</ref><ref>علی‌‌بن‌‌محمد جرجانی، التعریفات، ج۱، ص ۱۱۱، چاپ عبدالرحمان‌‌عمیره، بیروت ۱۴۰۷/۱۹۸۷.</ref>. | چون جدّ عبدالله‌بن‌معاویه، [[جعفر طیار|جعفر‌بن‌ابی‌طالب]] ملقب به ذوالجناحین بوده است، این فرقه را جناحیه خوانده‌اند<ref>دانشنامه جهان اسلام، ج10، ص 832</ref><ref>علی‌‌بن‌‌اسماعیل اشعری، مقالات‌‌الاسلامیین و اختلاف‌‌المصلّین، ج۱، ص ۶، چاپ هلموت‌‌ریتر، ویسبادن ۱۴۰۰/۱۹۸۰.</ref><ref>علی‌‌بن‌‌محمد جرجانی، التعریفات، ج۱، ص ۱۱۱، چاپ عبدالرحمان‌‌عمیره، بیروت ۱۴۰۷/۱۹۸۷.</ref>. | ||
== تاریخچه پیدایش == | == تاریخچه پیدایش == | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
== اعتقادات == | == اعتقادات == | ||
جناحیه عبدالله‌بن‌معاویه را امام می‌دانستند و معتقد بودند که علم چون علف در دل او می‌روید و او را | جناحیه عبدالله‌بن‌معاویه را امام می‌دانستند و معتقد بودند که علم چون علف در دل او می‌روید و او را خدا و مظهر رسول‌الله می‌دانستند و از [[اباحیه]] به‌شمار می‌رفتند<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص</ref> <ref>خطط مقریزی، ج 4، ص 176.</ref>. آنان همچنین به حلول و [[تناسخ]] معتقد بودند و می‌گفتند [[روح|ارواح]] از بدنی به بدنی دیگر منتقل می‌شوند. | ||
به باور آنان، روح‌خدا در [[حضرت آدم|آدم]] حلول کرد و از او به دیگر [[پیامبران|پیامبران]] رسید تا به [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|حضرت رسول (صلی‌اللّه‌علیه وآله وسلم)]]، سپس در علی و فرزندانش [[حسن بن علی (مجتبی)|حسن]] و [[حسین بن علی (سید الشهدا)|حسین]] (علیهم‌السلام) و [[محمد بن حنفیه|محمد‌بن‌‌حنفیه]] و از محمد‌بن‌‌حنفیه در فرزندش ابوهاشم و از او در عبداللّهبنمعاویه حلول کرد<ref>سعد‌بن‌‌عبداللّه اشعری، المقالات و الفرق، ج۱، ص ۴۲، چاپ محمدجواد مشکور، تهران ۱۳۶۱ ش.</ref> .<ref> عبدالقاهر بن‌‌طاهر بغدادی، الفرق بین‌الفرق، ج۱، ص ۲۵۵، چاپ محمد محیی‌الدین عبدالحمید، بیروت: دارالمعرفة،) بی‌تا</ref> <ref> محمد بن عبدالکریم شهرستانی، الملل و النحل، ج ۱، ص ۲۴۴، چاپ احمد فهمی محمد، قاهره ۱۳۶۷ـ ۱۳۶۸/ ۱۹۴۸ـ۱۹۴۹، چاپ افست بیروت) بی‌تا).</ref> .<ref>نشوان بن سعید حمیری، الحورالعین، ج۱، ص ۱۶۱، چاپ کمال مصطفی، چاپ افست تهران ۱۹۷۲.</ref>. | به باور آنان، روح‌خدا در [[حضرت آدم|آدم]] حلول کرد و از او به دیگر [[پیامبران|پیامبران]] رسید تا به [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|حضرت رسول (صلی‌اللّه‌علیه وآله وسلم)]]، سپس در علی و فرزندانش [[حسن بن علی (مجتبی)|حسن]] و [[حسین بن علی (سید الشهدا)|حسین]] (علیهم‌السلام) و [[محمد بن حنفیه|محمد‌بن‌‌حنفیه]] و از محمد‌بن‌‌حنفیه در فرزندش ابوهاشم و از او در عبداللّهبنمعاویه حلول کرد<ref>سعد‌بن‌‌عبداللّه اشعری، المقالات و الفرق، ج۱، ص ۴۲، چاپ محمدجواد مشکور، تهران ۱۳۶۱ ش.</ref> .<ref> عبدالقاهر بن‌‌طاهر بغدادی، الفرق بین‌الفرق، ج۱، ص ۲۵۵، چاپ محمد محیی‌الدین عبدالحمید، بیروت: دارالمعرفة،) بی‌تا</ref> <ref> محمد بن عبدالکریم شهرستانی، الملل و النحل، ج ۱، ص ۲۴۴، چاپ احمد فهمی محمد، قاهره ۱۳۶۷ـ ۱۳۶۸/ ۱۹۴۸ـ۱۹۴۹، چاپ افست بیروت) بی‌تا).</ref> .<ref>نشوان بن سعید حمیری، الحورالعین، ج۱، ص ۱۶۱، چاپ کمال مصطفی، چاپ افست تهران ۱۹۷۲.</ref>. | ||
همچنین معتقد بودند که ارواح یاران [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلی‌اللّه‌علیه وآله وسلم)]] در بدن ایشان جای گرفته است و ازاین‌رو نام آنها را بر خویش می‌نهادند<ref>سعد بن عبداللّه اشعری، کتاب المقالات‌و الفرق، ج۱، ص ۴۸ | همچنین معتقد بودند که ارواح یاران [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلی‌اللّه‌علیه وآله وسلم)]] در بدن ایشان جای گرفته است و ازاین‌رو نام آنها را بر خویش می‌نهادند<ref>سعد بن عبداللّه اشعری، کتاب المقالات‌و الفرق، ج۱، ص ۴۸ | ||
</ref> .<ref>نوبختی، فرق الشیعة، ص 39</ref>. بر همین اساس، اعتقاد به فنا‌ناپذیری جهان، نفی [[معاد]] و [[بهشت]] و [[جهنم|دوزخ]] | </ref> .<ref>نوبختی، فرق الشیعة، ص 39</ref>. بر همین اساس، اعتقاد به فنا‌ناپذیری جهان، نفی [[معاد]] و [[بهشت]] و [[جهنم|دوزخ]] اخروی و منحصر دانستن [[ثواب|ثواب]] و عقاب به زندگی دنیوی، از اعتقادات ایشان شمرده شده است. موسس این فرقه نیز ادعای [[نبوت|نبوت]] و در عین حال الوهیت می‌کرد<ref>حمد بن عبدالکریم شهرستانی، الملل و النحل، ج ۱، ص ۲۴۴، چاپ احمد فهمی محمد، قاهره ۱۳۶۷ـ ۱۳۶۸/ ۱۹۴۸ـ۱۹۴۹، چاپ افست بیروت) بی‌تا).</ref>. | ||
جناحیه درباره [[آخرت]] معتقد بودند که آخرت همان آسمان است و کسانی که عمل‌‌صالح انجام داده‌اند، به آسمان می‌روند و زمین نیز برای بدکاران جای عذاب خواهد بود | جناحیه درباره [[آخرت]] معتقد بودند که آخرت همان آسمان است و کسانی که عمل‌‌صالح انجام داده‌اند، به آسمان می‌روند و زمین نیز برای بدکاران جای عذاب خواهد بود<ref>سعد بن عبداللّه اشعری، کتاب المقالات‌و الفرق، ج۱، ص ۴۱، چاپ محمدجواد مشکور، تهران ۱۳۶۱ ش.</ref>. | ||
<ref>علی بن اسماعیل اشعری، کتاب مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلّین، ج۱، ص ۶، چاپ هلموت ریتر، ویسبادن ۱۴۰۰/۱۹۸۰.</ref> | <ref>علی بن اسماعیل اشعری، کتاب مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلّین، ج۱، ص ۶، چاپ هلموت ریتر، ویسبادن ۱۴۰۰/۱۹۸۰.</ref>. | ||
<ref>عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین‌الفرق، ج۱، ص ۲۴۶، چاپ محمد محیی‌الدین عبدالحمید، بیروت: دارالمعرفة،) بی‌تا</ref> | <ref>عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین‌الفرق، ج۱، ص ۲۴۶، چاپ محمد محیی‌الدین عبدالحمید، بیروت: دارالمعرفة،) بی‌تا</ref>. | ||
<ref>محمدبن عبدالکریم شهرستانی، الملل و النحل، ج ۱، ص ۲۴۴ـ۲۴۵، چاپ احمد فهمی محمد، قاهره ۱۳۶۷ـ ۱۳۶۸/ ۱۹۴۸ـ۱۹۴۹، چاپ افست بیروت) بی‌تا).</ref> <ref>نشوان بن سعید حمیری، الحورالعین، ج۱، ص ۱۶۱، چاپ کمال مصطفی، چاپ افست تهران ۱۹۷۲.</ref> | <ref>محمدبن عبدالکریم شهرستانی، الملل و النحل، ج ۱، ص ۲۴۴ـ۲۴۵، چاپ احمد فهمی محمد، قاهره ۱۳۶۷ـ ۱۳۶۸/ ۱۹۴۸ـ۱۹۴۹، چاپ افست بیروت) بی‌تا).</ref> <ref>نشوان بن سعید حمیری، الحورالعین، ج۱، ص ۱۶۱، چاپ کمال مصطفی، چاپ افست تهران ۱۹۷۲.</ref>. | ||
همچنین معتقد بودند که با تأویل آیه: | همچنین معتقد بودند که با تأویل آیه: {{متن قرآن |لَیسَ عَلَی‌الَّذینَ امَنُوا و عَمِلُوا الصّالِحاتِ جُناحٌ فیما طَعِمُوا |سوره = مائده |آیه = 93 }} محرماتی چون گوشتِ مردار، خوردن [[شراب|شراب]]، انجام [[زنا]] و [[لواط|لواط]]، [[حلال|حلال]] است و آیه مذکور را ناسخ آیه سوم [[سوره مائده|سوره مائده]] می‌دانستند<ref>سعد بن عبداللّه اشعری، کتاب المقالات‌و الفرق، ج۱، ص۴۱، چاپ محمدجواد مشکور، تهران ۱۳۶۱ ش.</ref> .<ref>عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین‌الفرق، ص، ۲۴۶، چاپ محمد محیی‌الدین عبدالحمید، بیروت: دارالمعرفة،) بی‌تا</ref> .<ref>نشوان بن سعید حمیری، الحورالعین، ج۱، ص۱۶۱، چاپ کمال مصطفی، چاپ افست تهران ۱۹۷۲. | ||
</ref> | </ref>. | ||
جناحیه قایل به وجوب عبادات نبودند، بلکه برای عبادات و محرمات مصادیقی ذکر کردند مثلا گفتند که عباداتی چون [[نماز]]، [[روزه]] و [[حج|حجّ]] همان اشخاصی هستند که دوستی آنها واجب است و آن افراد [[اهل بیت|اهل‌بیت علیهم‌السلام]] هستند و مقصود از محرمات در | جناحیه قایل به وجوب [[عبادت|عبادات]] نبودند، بلکه برای عبادات و محرمات مصادیقی ذکر کردند مثلا گفتند که عباداتی چون [[نماز]]، [[روزه]] و [[حج|حجّ]] همان اشخاصی هستند که دوستی آنها [[واجب]] است و آن افراد [[اهل بیت|اهل‌بیت (علیهم‌السلام)]] هستند و مقصود از محرمات در [[قرآن]]، کنایه از قومی است که کینه و نفرت از آنان [[واجب]] است.<ref>عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین‌الفرق، ص، ۲۴۶ ،چاپ محمد محیی‌الدین عبدالحمید، بیروت: دارالمعرفة،) بی‌تا</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[بیعت]] | |||
* [[محمد بن حنفیه|محمد بن‌‌حنفیه]] | |||
* [[سوره مائده]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس }} | |||
{{فرق و مذاهب}} | |||
[[رده:فرق و مذاهب]] | [[رده:فرق و مذاهب]] | ||