بنانیه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''بنانیه ‏'''پیروان بنان تبان (کاه ‏فروش) بودند.

بعضی نوشته‌اند: «بنانیه» تصحیف «بیانیه» است و ظاهرا ایشان غیر از «بیانیه» پیروان بیان بن سمعان نهدی هستند.

<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 107</ref>

با این‌حال در برخی از منابع نام او بنان بن سمعان التمیمی النهدی آمده است و فرقه او را بنانیه نامیده‌اند و علاوه، [[روایات|روایاتی]] که در مذمت و [[سب و لعن|لعن]] او وارد شده، با هر دو اسم آمده است. <ref>نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۴۵.</ref>

<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۲۵، ص۲۹۶.</ref>در نتیجه بیانیه و بنانیه یک فرقه و ساخته ابن سمعان است.

== شرح حال موسس ==

بیان بن سمعان التمیمی النهدی از اهالی [[کوفه]] به عنوان موسس این فرقه معرفی شده است. <ref>غفاری علی اکبر، در اسات فی علم الدرایه، ص۱۴۵</ref>.شغل وی تبانی (کاه فروش) بوده و در کوفه به این حرفه اشتغال داشته است. <ref>نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۴۵.</ref> بنابراین به او بیان تبان نیز گفته<ref>نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۴۵.</ref> و آرای او تحت تاثیر افکار حمزه بن عمارة البربری قرار داشته و از تابعین او شمرده می‌‌شده است. <ref>نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۴۵.</ref>

== اعتقادات ==

بنانیه معتقد به «[[تناسخ ارواح]]» و «[[رجعت]]» بودند. موسس این فرقه خودش را جانشین [[ابوهاشم عبدالله بن محمد بن حنفی]]ه می‏‌دانست. <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 107</ref> <ref>نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۵۰ - ۵۱.</ref> و بعضی گفته‌اند که مراد از بیان در آیه شریف (هذا بیان للناس)؛ اوست.  

<ref>نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۵۰ - ۵۱.</ref>آنها از قائلین به تناسخ ارواح و به تعبیر دیگر، رجعت بوده‌اند.<ref>بغدادی ابومنصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.</ref> و برای خدا صورت انسانی می‌‌پنداشتند <ref>ذهبی، محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۵، ص۸۶.</ref>

و امام (علیه‌السّلام) را متحد با جزء الهی می‌دانستند و قائل به الوهیت ایشان شده‌اند و گفته‌اند آن جزء از آدم (علیه‌السّلام) به علی (علیه‌السّلام) منتقل شده و آدم به همین سبب مستوجب سجده شده است.<ref>ذهبی محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۵، ص۵۸.</ref> بیان تبان مدعی بود که ستاره زهره را به وسیله اسم اعظم - به امامت خویش – خوانده و آن ستاره نیز جواب مثبت داده و به وسیله اسم اعظم، لشگرها را شکست می‌دهد.

عده کثیری از یاران بنان، مدعی نبوت بیانیه بودند و قائل بودند که او بعضی از شریعت [[پیامبر اسلام]] را نسخ کرده است.<ref>بغدادی ابومنصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.</ref>و عده‌ای از طرفدارانش مدعی الوهیت بیان بودند.

<ref>بغدادی ابومنصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.</ref>  

== ادعای ربوبیت و امامت و خلافت با قاعده تناسخ ==

پیروان این فرقه ادعا می‌کردند که [[امام علی (علیه‌السّلام)]] جزئی الهی دارد و این به دلیل تناسخ است. بنابراین، خود را مستحق امامت و خلافت می‌دانستند.<ref>ذهبی محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۵، ص۵۸.</ref> و همچنین اصحابش از بیان نقل می‌کنند که می‌گفت روح الله در [[انبیاء]] و [[امامان]] تا ابی‌هاشم عبدالله بن محمد از راه تناسخ منتقل شده و سپس به بیان رسیده است. به همین دلیل و بنابر مذهب حلولیه، بنان پیامبر است.

در واقع بیان در ابتدا مدعی شد که وصی ابوهاشم است و سپس مدعی نبوت شد و بعد از آن مقام خودش را بالاتر دیده مدعی ربوبیت شد ودست‌یابی به این مقامات را از راه تناسخ توجیه می‌کرد. تمام مبانی مکتب او در یک کلام تشبیه و تناسخ است و او با این عقیده در واقع به جنگ مکتب اهل بیت برخاسته است. در مکتب حق؛ تناسخ و تشبیه برابر با [[کفر]] و [[شرک]] است. چنانکه [[امام رضا (علیه‌السّلام)]] فرمود: «من قال بالتناسخ فهو کافر بالله العظیم مکذّب بالجنة و النار.<ref>عاملی شیخ حر، وسائل الشیعه، ج۲۸، ص۳۴۱.</ref> یعنی کسی که معتقد به تناسخ باشد، به خداوند کافر شده و تکذیب‌کننده [[بهشت]] و [[جهنم]] است. «قال ع من اعتقد بالتشبیه و الجبر فهو کافر مشرک و نحن منه بری فی الدنیا و الاخرة

<ref>مجلسی محمد باقر، بحارالانوار، ج۳، ص۲۹۴</ref>.معتقد به تشبیه و [[جبرگرایی]] کافر مشرک است و ما از ایشان در دنیا و آخرت بیزاریم.»

== پانویس ==