۸۵٬۹۶۳
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '== منبع ==' به '== منابع ==') |
جز (جایگزینی متن - ' ویژگیها' به ' ویژگیها') |
||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
== تعریف ملت برحسب میراث مشترک == | == تعریف ملت برحسب میراث مشترک == | ||
تصور ملیت به معنای زبان و فرهنگ، در 1882 درخطابه مشهوری به نام «ملت چیست؟» سخت مورد تردید ارنست رنان قرار گرفت. رنان میگفت خطاست که کسی ملتها را با گروههای قومی یا زبانی اشتباه کند. اصل و ریشه مشترک نژادی یا زبان یا دین یا منافع اقتصادی مشترک یا حقایق جغرافیایی، برای تشکیل ملت کفایت نمی کند. ملتهایی هستند، مانند سویسیها، که در اینگونه | تصور ملیت به معنای زبان و فرهنگ، در 1882 درخطابه مشهوری به نام «ملت چیست؟» سخت مورد تردید ارنست رنان قرار گرفت. رنان میگفت خطاست که کسی ملتها را با گروههای قومی یا زبانی اشتباه کند. اصل و ریشه مشترک نژادی یا زبان یا دین یا منافع اقتصادی مشترک یا حقایق جغرافیایی، برای تشکیل ملت کفایت نمی کند. ملتهایی هستند، مانند سویسیها، که در اینگونه ویژگیها شریک نیستند، و برخی گروههای زبانی وجود دارند، مانند اقوام انگلیسی زبان، که دارای چنین خصوصیاتی هستند ولی ملت واحد تشکیل نمیدهند. رنان معتقد بود که آنچه سبب تشکیل ملت میشود در مرتبه نخست داشتن تاریخ مشترک است، بویژه تاریخ رنجها و دردها، یعنی گنجینهای مشترک از خاطرههایی که مایه همدلی و افتخار باشد. ولی او در عین حال عقیده داشت که مهم است پارهای از چیزها فراموش شوند، زیرا تا زخمهایی دیرین التیام نیابند، حس سهیم بودن در یک سنت مشترک قهرمانی پدید نخواهد آمد. بنابراین، دومین شرط وجود ملیت، خواست و اراده با هم زیستن و زنده نگاه داشتن میراث مشترک است. به گفته رنان: «[دو] شرط ضروری پدید آمدن یک قوم این است که [مردم] متفقاً کارهای بزرگ کرده باشند و بخواهند باز هم دست به چنین کارها بزنند... صرف وجود ملت... به منزله ی [جواب مثبت] به یک همه پرسی روزانه است.» | ||
ولی حتی به فرض اهمیت اینکه شخص خویشتن را همبسته با سنتی مشترک در حیات ملت بداند، باز جای تردید است که تعبیر مجازی خاطرات مشترک، چندان تأثیری در روشن کردن این امر داشته باشد که آنچه به سنت ملی وحدت و مداومت میدهد، چیست. خاطره از جهت خودشناسی و هویت فردی مهم است، اما افراد به این معنا نمیتوانند به خاطر بیاورند که پیش از تولد آنان چه روی داده است. همچنین نیاکان قهرمانشان لازم نیست رابطه تکوینی با ایشان داشته باشند. یک فرانسوی فقط به معنای مجازی میتواند ادعا کند که ژاندارک جده ی او بوده است، و تنها به این دلیل میداند چه کسی را نیای خود بنامد که از پیش شریک در سنن ملی بوده است. هر موقعیتی نیازمند نوع دیگری وفاداری است، و نیاکانی که شخص ایشان را از آن خود میداند ممکن است، بر وفق موقع، تفاوت کنند. یک امریکایی یهودی آلمانی تبار ممکن است گاهی خویشتن را با جفرسن<ref>Thomas Jefferson(1743- 1826). سومین رئیس جمهوری امریکا و یکی از بانیان قانون اساسی آن کشور. (مترجم)</ref>، گاهی با یهودای مکابه<ref>Juda Maccabaeus «ناجی و سردار جنگی و شجاع یهود متولد در حدود 200 ق. م. و مقتول در سال 160 ق. م... در ادبیات و نوشتههای تعدادی نویسندگان غربی... نمونه ی شجاعت و رشادت معرفی شده است.» (لغت نامه دهخدا). (مترجم)</ref> و گاهی با فردریک کبیر<ref> پادشاه پروس از 1740 تا 1786 و بانی حقیقی قدرت نظامی آلمان. (مترجم)</ref> همبسته ببیند. وانگهی، افراد ممکن است به صرف اینکه با هم در فلان واقعه حضور داشته اند در خاطرهای شریک باشند، اما داشتن تاریخ مشترک تنها به این نیست که همه همان وقایع تاریخی را بدانند؛ به این است که خویشتن را با نمادهای تاریخی واحد همبسته ببینند و پیش خود به هنر نماییهای واحد بنازند و از اهانتهای واحد احساس خشم کنند. | ولی حتی به فرض اهمیت اینکه شخص خویشتن را همبسته با سنتی مشترک در حیات ملت بداند، باز جای تردید است که تعبیر مجازی خاطرات مشترک، چندان تأثیری در روشن کردن این امر داشته باشد که آنچه به سنت ملی وحدت و مداومت میدهد، چیست. خاطره از جهت خودشناسی و هویت فردی مهم است، اما افراد به این معنا نمیتوانند به خاطر بیاورند که پیش از تولد آنان چه روی داده است. همچنین نیاکان قهرمانشان لازم نیست رابطه تکوینی با ایشان داشته باشند. یک فرانسوی فقط به معنای مجازی میتواند ادعا کند که ژاندارک جده ی او بوده است، و تنها به این دلیل میداند چه کسی را نیای خود بنامد که از پیش شریک در سنن ملی بوده است. هر موقعیتی نیازمند نوع دیگری وفاداری است، و نیاکانی که شخص ایشان را از آن خود میداند ممکن است، بر وفق موقع، تفاوت کنند. یک امریکایی یهودی آلمانی تبار ممکن است گاهی خویشتن را با جفرسن<ref>Thomas Jefferson(1743- 1826). سومین رئیس جمهوری امریکا و یکی از بانیان قانون اساسی آن کشور. (مترجم)</ref>، گاهی با یهودای مکابه<ref>Juda Maccabaeus «ناجی و سردار جنگی و شجاع یهود متولد در حدود 200 ق. م. و مقتول در سال 160 ق. م... در ادبیات و نوشتههای تعدادی نویسندگان غربی... نمونه ی شجاعت و رشادت معرفی شده است.» (لغت نامه دهخدا). (مترجم)</ref> و گاهی با فردریک کبیر<ref> پادشاه پروس از 1740 تا 1786 و بانی حقیقی قدرت نظامی آلمان. (مترجم)</ref> همبسته ببیند. وانگهی، افراد ممکن است به صرف اینکه با هم در فلان واقعه حضور داشته اند در خاطرهای شریک باشند، اما داشتن تاریخ مشترک تنها به این نیست که همه همان وقایع تاریخی را بدانند؛ به این است که خویشتن را با نمادهای تاریخی واحد همبسته ببینند و پیش خود به هنر نماییهای واحد بنازند و از اهانتهای واحد احساس خشم کنند. | ||
یک فرانسوی ممکن است همانقدر که درباره ی ژاندارک میداند راجع به فردریک کبیر نیز بداند؛ اما به این جهت فرانسوی است که ژاندارک مال اوست و فردریک مال دیگران. پس ملت جایی وجود دارد که گروهی از افراد بدینگونه به مجموعهای از نمادهای مشترک علاقه داشته باشند، و خویشتن را همگروه و سهیم در نگرشی همانند نسبت به آن نمادها بدانند، و احساسی از وفاداری و غمخواری به یکدیگر داشته باشند که نخواهند آن را شامل حال دیگران کنند. البته از لحاظ زبان و دین و قیافه نیز ممکن است | یک فرانسوی ممکن است همانقدر که درباره ی ژاندارک میداند راجع به فردریک کبیر نیز بداند؛ اما به این جهت فرانسوی است که ژاندارک مال اوست و فردریک مال دیگران. پس ملت جایی وجود دارد که گروهی از افراد بدینگونه به مجموعهای از نمادهای مشترک علاقه داشته باشند، و خویشتن را همگروه و سهیم در نگرشی همانند نسبت به آن نمادها بدانند، و احساسی از وفاداری و غمخواری به یکدیگر داشته باشند که نخواهند آن را شامل حال دیگران کنند. البته از لحاظ زبان و دین و قیافه نیز ممکن است ویژگیهایی باشد که تعیین کند چه کسانی باید بدین اوصاف شناخته شوند و اهمیت هریک از آنها احیاناً به اختلاف موقعیت، مختلف است. | ||
== موقعیت ملت برحسب سرزمین == | == موقعیت ملت برحسب سرزمین == | ||
یکی از | یکی از ویژگیهای ملیت که مایه امتیاز آن از بیشتر اقسام دیگر بستگی گروهی میشود، رابطه ملت با سرزمین است. اگر گروهی از لحاظ سرزمین بستگی خاصی نداشته باشد، دلیلی نیست که از آن پس فرقه یا خانواده یا طبقه ی اجتماعی خوانده نشود. پس چنین به نظر میرسد که تصور موطن یکی از ذاتیات تصور ملت است. فرد براستی جهان وطن، متعلق به جای خاصی نیست. این امر روشن میکند که میان دو مفهوم ملت و دولت نسبت نزدیک وجود دارد، چرا که پایه ی دولت نیز سرزمین است و دولت کسانی را که متعلق به آن نباشد تنها تحت شرایطی که رأساً تعیین میکند به خود راه میدهد. | ||
در مواقعی که تاریخ منطقهای حکایت از تعارض میان گروههای مذهبی یا زبانی یا نژادی کند، و هر گروهی در سرزمینی خاص متمرکز باشد، افراد هر گروه خویشتن را گروهی جدا و دارای تاریخی مرتبط با آن سرزمین و مشعر بر تفوق یا تحمل سختیها خواهند دانست. | در مواقعی که تاریخ منطقهای حکایت از تعارض میان گروههای مذهبی یا زبانی یا نژادی کند، و هر گروهی در سرزمینی خاص متمرکز باشد، افراد هر گروه خویشتن را گروهی جدا و دارای تاریخی مرتبط با آن سرزمین و مشعر بر تفوق یا تحمل سختیها خواهند دانست. ویژگیهایی که هر گروه را از گروههای اطراف متمایز کند، ویژگیهای مردم متعلق به آن سرزمین تلقی خواهد شد، ولو خارج از آن منطقه نیز چنین مردمی پیدا شوند. میتوان انتظار داشت که هر گروهی از این قبیل که از قدرت محروم باشد، آرزوی استقلال در دل بپرورد و بخواهد شرطهای بهرهمندی از قدرت و اعتبار در سرزمین خویش را رأساً تعیین کند. هر گروه ملی ممکن است هویت خویش و افراد خود را در گرو خصوصیات متعدد بداند. اینکه، در هر مورد، کدام خصوصیت محور ملیت قرار بگیرد وابسته به این است که گروه از چه طریقی دارای خود آگاهی شده باشد. اغلب اوقات، ملاک گروه برای اینکه بگوید مظلوم واقع شده، همان خصوصیت خواهد بود؛ و همچنین ادعا خواهد شد که موطن گروه ستمدیده همان سرزمینی است که امروز گروه مورد بحث در آن چیرگی دارد یا، تا جایی که خاطرات مشترک نشان میدهد، روزگاری در گذشته چیره بوده است. | ||
== تعریف ملت برحسب هدف مشترک == | == تعریف ملت برحسب هدف مشترک == |