۸۵٬۸۳۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'عبد ال' به 'عبدال'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'عبد ال' به 'عبدال') |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
تفویضیه عنوان عام گروه ها و فرقه های شیعی و غیرشیعی معتقد به فضیلت و برتری [[امام علی|امام علی (ع)]] بر دیگر [[صحابه]] و [[خلفای راشدین|خلفا]] است. آنان حضرت علی علیه السلام را بعد از [[محمد (ص) خاتم الانبیاء|پیامبر اکرم (ص)]] برترین فرد می دانند و او را شایستگی بر مقام امامت و خلافت بر دیگران ترجیح و تفضیل می دهند. البته این اعتقاد مخصوص شیعه نیست، بلکه گروه هایی از [[اهل سنّت]] نیز چنین اعتقادی دارند. هر چند آن ها امامت مفضول را با وجود افضل جایز می دانند. این سخن [[ابن ابی الحدید]] به عنوان شارح [[نهج البلاغه (کتاب)|نهج البلاغه]] است که می گوید عموم بغدادیان و عده ای از بصریان معتقدند که حضرت علی (ع) بر دیگران برتری دارد و خود او نیز معتقد به برتری علی (ع) است. [[زیدیه]]، [[تبریه]]، [[صالحیه]] و [[جارودیه]] از تفضیلیه به شمار می روند. | تفویضیه عنوان عام گروه ها و فرقه های شیعی و غیرشیعی معتقد به فضیلت و برتری [[امام علی|امام علی (ع)]] بر دیگر [[صحابه]] و [[خلفای راشدین|خلفا]] است. آنان حضرت علی علیه السلام را بعد از [[محمد (ص) خاتم الانبیاء|پیامبر اکرم (ص)]] برترین فرد می دانند و او را شایستگی بر مقام امامت و خلافت بر دیگران ترجیح و تفضیل می دهند. البته این اعتقاد مخصوص شیعه نیست، بلکه گروه هایی از [[اهل سنّت]] نیز چنین اعتقادی دارند. هر چند آن ها امامت مفضول را با وجود افضل جایز می دانند. این سخن [[ابن ابی الحدید]] به عنوان شارح [[نهج البلاغه (کتاب)|نهج البلاغه]] است که می گوید عموم بغدادیان و عده ای از بصریان معتقدند که حضرت علی (ع) بر دیگران برتری دارد و خود او نیز معتقد به برتری علی (ع) است. [[زیدیه]]، [[تبریه]]، [[صالحیه]] و [[جارودیه]] از تفضیلیه به شمار می روند. | ||
عبدالجلیل رازی می گوید: « شیعه را مفوضه نامیده اند، چرا که ایشان می گویند خداوند در قیامت، کارها را به [[علی علیه السلام]] تفویض می کند». <ref>رازی | عبدالجلیل رازی می گوید: « شیعه را مفوضه نامیده اند، چرا که ایشان می گویند خداوند در قیامت، کارها را به [[علی علیه السلام]] تفویض می کند». <ref>رازی عبدالجلیل، النقض، ص 538</ref> | ||
میر سید شریف جرجانی، به فرقه ای با این عنوان اشاره می کند و می نویسد: ایشان معتقدند خداوند خلق دنیا را به [[محمد صلی الله علیه و آله]] تفویض کرده است. <ref>میر سید شریف جرجانی، تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم، ص183</ref> | میر سید شریف جرجانی، به فرقه ای با این عنوان اشاره می کند و می نویسد: ایشان معتقدند خداوند خلق دنیا را به [[محمد صلی الله علیه و آله]] تفویض کرده است. <ref>میر سید شریف جرجانی، تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم، ص183</ref> | ||
مرتضی رازی عین همین مطلب را بیان کرده و علاوه بر پیامبر، امامان را نیز به این مجموعه اضافه کرده است و می نویسد: برخی از ایشان ادعا می کنند که محمد (صلی الله علیه و آله) و امامان (علیهم السلام) آمر و ناهی و حاکم اند و خدا امر خلق و حیات و مرگ آنان را به ایشان تفویض کرده و پیامبر و امامان مستحق عبادت اند و... <ref>رازی مرتضی، تبصرة العوام، ص 176</ref> | مرتضی رازی عین همین مطلب را بیان کرده و علاوه بر پیامبر، امامان را نیز به این مجموعه اضافه کرده است و می نویسد: برخی از ایشان ادعا می کنند که محمد (صلی الله علیه و آله) و امامان (علیهم السلام) آمر و ناهی و حاکم اند و خدا امر خلق و حیات و مرگ آنان را به ایشان تفویض کرده و پیامبر و امامان مستحق عبادت اند و... <ref>رازی مرتضی، تبصرة العوام، ص 176</ref> | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
این کتاب سپس به شرح عقاید مفضل بن عمر جعفی به عنوان اولین سخنگوی این گروه در جامعه شیعه پرداخته است. [[آقا بزرگ تهرانی]] درباره کتاب التوحید که به توحید مفضل معروف است می نویسد: «این کتاب متعلق به ابوعبدالله یا ابومحمد مفضل بن عمر جعفی کوفی است. احمد بن علی نجاشی از این کتاب با عنوان کتاب الفکر یاد می کند و برخی آن را کنزالحقائق و المعارف نامیده اند و سیدعلی بن طاووس لزوم مصاحبت این کتاب را سفارش کرده و نوشته این کتاب را امام صادق (علیه السلام) املا کرده و درباره آثار خلق الهی است. » <ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج4، ص 482</ref> | این کتاب سپس به شرح عقاید مفضل بن عمر جعفی به عنوان اولین سخنگوی این گروه در جامعه شیعه پرداخته است. [[آقا بزرگ تهرانی]] درباره کتاب التوحید که به توحید مفضل معروف است می نویسد: «این کتاب متعلق به ابوعبدالله یا ابومحمد مفضل بن عمر جعفی کوفی است. احمد بن علی نجاشی از این کتاب با عنوان کتاب الفکر یاد می کند و برخی آن را کنزالحقائق و المعارف نامیده اند و سیدعلی بن طاووس لزوم مصاحبت این کتاب را سفارش کرده و نوشته این کتاب را امام صادق (علیه السلام) املا کرده و درباره آثار خلق الهی است. » <ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج4، ص 482</ref> | ||
[[سید محسن امین]] نیز با اشاره به این کتاب می نویسد: «هرکسی به حدیث مشهور مفضل از امام صادق (علیه السلام) نگاه کند، می فهمد که این خطاب بلیغ و معانی عجیب و الفاظ غریب را امام جز برای مردی عظیم و جلیل که علم بسیار داشته، باهوش بوده و می توانسته اسرار رفیع و دقایقی بدیع را تحمل کند، بیان نمی داشته است. »<ref>امین سید مسحن، اعیان الشیعة، ج10، ص 132</ref> | [[سید محسن امین]] نیز با اشاره به این کتاب می نویسد: «هرکسی به حدیث مشهور مفضل از امام صادق (علیه السلام) نگاه کند، می فهمد که این خطاب بلیغ و معانی عجیب و الفاظ غریب را امام جز برای مردی عظیم و جلیل که علم بسیار داشته، باهوش بوده و می توانسته اسرار رفیع و دقایقی بدیع را تحمل کند، بیان نمی داشته است. »<ref>امین سید مسحن، اعیان الشیعة، ج10، ص 132</ref> | ||
مدرسی طباطبایی در حاشیه این کتاب همچنین به نقل از [[شیخ مفید]] در اوائل المقالات به تفاوت غلاة و مفوضه اشاره کرده و در بحث از عدم علم امام به غیب می نویسد: « و علی ذلک جماعة أهل الامامة إلّا من شذّ عنهم من المفوضة و من إنتمی إلیهم من الغلاة. این تعبیر دقیقی است که موضوع درون گروهی بودن مفوضه را در برابر جدایی کامل غلاة ملحد ـ که فقط دعوی انتساب به تشیع را می نمودند ـ نشان می دهد. <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی،چاپ اول، ص 123 و 423</ref> <ref>فخر رازی، اعتقادات، ص 74</ref> <ref>ابن جوزی، تلبیس ابلیس، ص 142</ref> <ref>اقبال آشتیانی عباس، خاندان نوبختی ص 264</ref> <ref>حنفی | مدرسی طباطبایی در حاشیه این کتاب همچنین به نقل از [[شیخ مفید]] در اوائل المقالات به تفاوت غلاة و مفوضه اشاره کرده و در بحث از عدم علم امام به غیب می نویسد: « و علی ذلک جماعة أهل الامامة إلّا من شذّ عنهم من المفوضة و من إنتمی إلیهم من الغلاة. این تعبیر دقیقی است که موضوع درون گروهی بودن مفوضه را در برابر جدایی کامل غلاة ملحد ـ که فقط دعوی انتساب به تشیع را می نمودند ـ نشان می دهد. <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی،چاپ اول، ص 123 و 423</ref> <ref>فخر رازی، اعتقادات، ص 74</ref> <ref>ابن جوزی، تلبیس ابلیس، ص 142</ref> <ref>اقبال آشتیانی عباس، خاندان نوبختی ص 264</ref> <ref>حنفی عبدالمنعم، موسوعة الفرق و الجماعات و المذاهب و الاحزاب و الحرکات الاسلامیة، ص 616 | ||
</ref> <ref>مقریزی احمد بن علی،المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار،ج2، ص351</ref> <ref>شریف یحیی الامین، فرهنگ نامه فرقه های اسلامی، ص 262</ref> <ref>صلاح ابوسعود، الفرق و الجماعات و المذاهب الاسلامیة، ص61</ref> | </ref> <ref>مقریزی احمد بن علی،المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار،ج2، ص351</ref> <ref>شریف یحیی الامین، فرهنگ نامه فرقه های اسلامی، ص 262</ref> <ref>صلاح ابوسعود، الفرق و الجماعات و المذاهب الاسلامیة، ص61</ref> | ||