رجب طیب اردوغان: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۷۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
بسم الله الرحمن الرحیم
{{جعبه اطلاعات شخصیت
=رجب طیب اردغان=
| عنوان = رجب طیب اردوغان
بسم الله الرحمن الرحیم
| تصویر = اردوغان 11.jpg
مقاله رجب طیب اردوغان 2 دی 1399  برای ویکی وحدت
| نام = رجب طیب اردوغان
زندگینامه
| نام‌های دیگر =
| سال تولد = ۱۹۵۴ م
| تاریخ تولد =
| محل تولد = [[ترکیه]]، [[استانبول]]
| سال درگذشت =
| تاریخ درگذشت =
| محل درگذشت =
| استادان =
| شاگردان =
| دین = [[اسلام]]
| مذهب = [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]
| آثار =
| فعالیت‌ها = رییس جمهور کنونی ترکیه
| وبگاه =
}}
'''رجب طیب اردوغان''' رییس جمهور کنونی [[ترکیه]] و رهبر [[حزب عدالت و توسعه]] این کشور است.


رجب طیب اردوغان در سال ۱۹۵۴ میلادى در خانواده‌ای متدین در استانبول متولد شد. اردوغان کودکی خود را در استان ریزه واقع در سواحل دریای سیاه سپری کرد، اما در سن ۱۳ سالگی دوباره به استاتبول بازگشت. او که در خانواده‌ای فقیر و تهیدست بزرگ شده بود اکنون رئیس جمهور کشور ترکیه است.
== زندگی‌نامه ==
رجب طیب اردوغان در سال ۱۹۵۴ میلادی در خانواده‌ای متدین در [[استانبول]] متولد شد. وی دوره کودکی خود را در استان ریزه واقع در ساحل [[دریای سیاه]] گذراند، اما در سیزده سالگی به زادگاه خودش استانبول بازگشت.


تحصیلات
== دوره تحصیلی ==
اردوغان در نوجوانی به یک مدرسه «امام - خطیب» (مدرسه علمیه معادل دبیرستان برای تربیت امام جماعت و واعظ) می‌رفت. در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، فارغ التحصیلان این مدارس علمیه تنها می‌توانستند تحصیلات عالی خود را در رشته الهیات ادامه دهند. با این حال، اردوغان ظاهراً از دانشگاه «مرمره» و دانشکده اقتصاد و علوم اداری فارغ‌التحصیل شد. برای ثبت نام در آن دانشگاه او باید اثبات می‌کرد که دیپلم دیگری جدای از مدرک فارغ‌التحصیلی مدرسه علمیه دارد.
اردوغان در حالی که نوجوان بود در مدرسه امام خطیب که معادل دبیرستان و مختص تربیت [[امام جماعت]] و منبری است رفت و تحصیلات مربوطه را در آن مدرسه به پایان رساند. وی در ادامه به دانشگاه مرمره رفت و در رشته اقتصاد و علوم اداری فارغ‌التحصیل شد و البته چون رشته تحصیلی دوره نوجوانی‌اش که در مدرسه امام خطیب گذرانده بود با این رشته اقتصاد هماهنگی نداشت، می‌بایست برای پذیرش در دانشگاه مرمره دیپلم دیگری را که جدای از مدرک تحصیلی مدرسه علمیه و مربوط به رشته اقتصاد بود، ارایه می‌داد.


== شروع فعالیت‌های سیاسی ==
اردوغان در دهه هفتاد میلادی به حزب خلاص ملی که رهبری آن در دست [[نجم الدین اربکان]] بود پیوست و فعالیت‌های سیاسی خود را آغاز کرد. بعد از کودتای نظامی در سال 1980 میلادی، این حزب همراه با سایر احزاب به دستور ارتش منحل شد. با این حال اردوغان بار دیگر فعالیت سیاسی خود را با پیوستن به حزب رفاه آغاز کرد. در سال 1994 میلادی اردوغان از طرف حزب رفاه داوطلب پست شهرداری استانبول شد و در نهایت بر کرسی شهرداری این شهر تکیه زد.


آغاز فعالیت‌های سیاسی
== کارنامه اردوغان در شهرداری استانبول ==
اردوغان در مدت حضور خود در شهرداری استانبول، موجب تحولات وسیعی خصوصا در حوزه محیط زیست و حمل و نقل شد. چند سال بعد که دادگاه قانون اساسی ترکیه به انحلال [[حزب رفاه ترکیه]] رای داد. اردوغان در تجمع اعتراضی شرکت کرد و در جمع هواداران این حزب اشعاری را که در آن خشونت و نفرت مذهبی ترویج شده بود قرائت کرد که خوشایند قوانین ترکیه نبود. بنابراین وی به ده ماه حبس محکوم شد.


اردوغان در دهه هفتاد میلادی به حزب خلاص ملی، به رهبری «استاد نجم الدین اربکان» پیوست تا زمانی که در کودتای نظامی که در سال ۱۹۸۰ علیه «عدنان مندریس» رخ داد، به دستور ارتش تمام حزب‌های سیاسی به ویژه حزب خلاص ملی منحل شد. در سال ۱۹۸۳ بار دیگر زندگی سیاسی به ترکیه بازگشت و اردوغان این بار فعالیت خود را با حزب رفاه آغاز کرد.
== محرومیت از فعالیت سیاسی ==
اردوغان در سال 1999 میلادی حدود 4 ماه در زندان بود. این موضوع موجب عزل وی از پست شهرداری و محرومیت از شرکت در انتخابات پارلمانی [[ترکیه]] شد.


در سال ۱۹۹۴ میلادی حزب رفاه اردوغان را برای شهرداری استانبول کاندید کرد و توانست در انتخابات شهرداری همان سال کرسی شهرداری شهر استانبول را از آن خود کند.
== آغاز دوباره فعالیت‌های سیاسی ==
وی پس از مدتی دوری از دنیای سیاست بار دیگر وارد این جرگه شده و در سال 2001 میلادی [[حزب عدالت و توسعه]] را تأسیس کرد و بعد از گذشت یک سال در انتخابات پارلمانی به پیروزی چشم‌گیری دست یافت. وی چون از قبل محکومیت قضایی داشت، نمی‌توانست به پست نخست‌وزیری دست یابد به همین دلیل [[عبدالله گل]] نخست‌وزیر ترکیه شد. سال بعد به دلیل تخلفات انتخاباتی هیئت عالی انتخابات ترکیه، ضمن ابطال انتخابات قبلی انتخابات مجدد برگزار کرد و آن در زمانی بود که با اصلاح قانون؛ رهبران حزب معترض امکان حضور در انتخابات را یافتند و این‌گونه پس از پیروزی دوباره حزب عدالت و توسعه، [[رجب طیب اردوغان|اردوغان]] به نخست‌وزیری رسید و به مدت ۱۱ سال در همین پست ماند.


حضور در شهرداری استانبول
== دوران نخست‌وزیری ==
اردوغان در دوره یازده ساله نخست‌وزیری‌اش خصوصا در سال‌های پایانی آن با چالش‌های بسیاری روبرو شد که یکی از آن چالش‌ها ایجاد اختلاف میان حزب عدالت و توسعه و شخصی به نام [[فتح الله گولن]] بود.


وی تحولات بزرگی در زیرساخت‌های این شهر از جمله در حوزه حمل و نقل و محیط زیست ایجاد کرد. سه سال بعد پس از تصمیم دادگاه قانون اساسی ترکیه مبنی بر انحلال حزب رفاه ترکیه (وابسته به نجم‌الدین اربکان)، اردوغان در تجمعی اعتراضی هواداران این حزب شعری را خواند که براساس قوانین ترکیه، دعوت به خشونت و ترویج نفرت مذهبی تشخصی داده شد و شهردار استانبول به ۱۰ ماه زندان محکوم شد.
== رسیدن به جایگاه ریاست‌جمهوری ==
از جمله قوانین حزب عدالت و توسعه، محدودیت حضور در قدرت تا سه دوره است و اردوغان نمی‌توانست بیش از سه دوره قدرت را در اختیار داشته باشد به همین دلیل در سودای رسیدن به جایگاه ریاست‌جمهوری بود و حزب عدالت و توسعه او را نامزد این پست کرد. رجب طیب اردوغان اولین رییس جمهوری بود که در تاریخ 10 اوت 2014 با رای مستقیم مردم به پیروزی قاطعی دست یافت. لازم به ذکر است تا پیش از آن مجلس ترکیه شخص رییس جمهور را انتخاب می‌کرد. وی در رقابت‌های انتخاباتی‌اش به مردم وعده داده بود که قصد دارد پست ریاست‌جمهوری را از یک سمت تشریفاتی و حل و فصل منازعات سیاست مداران حاکم به یک مقام موثر و کلیدی تبدیل کند. دوره 5 ساله اول ریاست‌جمهوری اردوغان سپری شد و وی برای بار دیگر در سال 2018 در انتخابات سراسری ترکیه شرکت کرد و این بار با عنوان رییس‌جمهور نظام ریاستی ترکیه برای یک دوره پنج ساله دیگر انتخاب شد<ref>با استفاده از ویکی تابناک</ref>.


محرومیت از فعالیت سیاسی
براساس ماده 106 قانون اساسی ترکیه، چنانچه اتفاقی برای اردوغان رخ دهد فواد اوکتای معاون اردوغان مسوولیت‌ها و قدرتی که اردوغان داشت را دراختیار خواهد گرفت تا انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه ظرف 45 روز برگزار شود و رییس‌جمهوری جدید [[قسم|سوگند]] بخورد. این روند خیلی واضح و استاندارد است. تحلیل‌گران مسائل ترکیه مدت‌هاست این فرضیه را مطرح کرده‌اند که در ترکیه بعد از اردوغان، حزب عدالت و توسعه از درون دچار انشقاق خواهد شد، به‌ طوری ‌که شانس هر یک از احزاب اپوزیسیون برای پیروزی در انتخابات سراسری بسیار زیاد خواهد شد<ref>[https://www.eghtesadnews.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-57/444730-%D8%AD%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%BA%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%88-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%B1%DA%AF-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%85%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%86%DA%AF-%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%87-%D8%AA%D9%84%D9%88%D8%AA%D9%84%D9%88-%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%86-%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87-%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%DA%86%D9%87-%DA%A9%D8%B3%DB%8C-%D9%85%DB%8C-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF با اقتباس از پایگاه اقتصاد نیوز]</ref>.


اردوغان بیش از ۴ ماه (در اواسط سال ۱۹۹۹) در زندان ماند و همین محکومیت سبب شد تا از سمت شهرداری عزل و از شرکت در انتخابات پارلمانی نیز محروم شود.
== فلسطین و اسرائیل ==
اردوغان در کنفرانسی که در داووس [[سوئیس]] درباره [[غزه]] برگزار شده بود شرکت کرد. در آن کنفرانس [[شیمون پرز]] از حمایت خود در برخورد با [[حماس]] می‌گفت و نیز از افتخارات خود در برخورهای سخت با [[فلسطین|فلسطینیان]] و کشتار آنان سخنرانی می‌کرد. در این هنگام ادوغان سخت بر آشفت و در مخالفت با سخنان پرز گفت شما از من مسن‌ تر هستی، صدای بلندی داری و معتقدم که وقتی با صدای بلند حرف می‌زنی نشان می‌دهی که از یک نوع احساس روانی [[گناه]] آلود رنج می‌بری. اما به طور حتم صدای من این‌ طور بالا نخواهد رفت. شما در کشتار مردم بی‌گناه استاد هستید. شما نخست‌وزیرانی داشتید که می‌گفتند وقتی سوار بر تانک وارد سرزمین‌های [[فلسطین]] می‌شویم، در خود احساس لذت می‌کنیم. اما من کسانی را که برای چنین ظلمی کف می‌زنند تقبیح می‌کنم، زیرا فکر می‌کنم تشویق این قاتلان کودکان و انسان‌ها، خود نوعی همراهی در جنایت علیه بشریت است، اما در این‌ جا نمی‌‌توانیم از یک حقیقت صرف نظر کنیم. قبل از پایان سخنان وی، مدیر جلسه سعی می‌کرد تا با دستانش اردوغان را آرام کند، اما اردوغان از جای خود بلند شد و جلسه را ترک کرد و بی‌درنگ به ترکیه بازگشت واعلام کرد که هیچ تصمیمی دربارهٔ روابط [[رژیم صهیونیستی|اسرائیل]] و [[ترکیه]] گرفته نخواهد شد.


== کشتار غزه ==
[[پرونده:اردوغان-1.jpg|250px|بی‌قاب|چپ]]
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه بالاخره پس از 22 روز سکوت خود را شکست و در تجمع بزرگ مردم ترکیه مطالب مهمی در حمایت از [[غزه]] و علیه [[رژیم صهیونیستی|اسرائیل]] اعلام کرد. وی خطاب به کشورهای غربی گفت: "کشتار غزه تماما کار غرب است."


آغاز دوباره فعالیت‌های سیاسی
وی همچنین گفت: "اسرائیل از 22 روز گذشته درحال ارتکاب جنایت جنگی است. اسرائیل را به عنوان کشوری که جنایات جنگی مرتکب شده به جهان معرفی خواهیم کرد. اکنون برای این کار آماده می شویم، روی آن کار می‌کنیم. بزرگترین مسئول کشتار در غزه خود غرب است."


اردوغان که رگه‌های قدرت‌طلبی را همان موقع هم در خود داشت، بیش از ۳ سال از صحنه سیاست دور نماند. سال ۲۰۰۱ حزب عدالت و توسعه را تأسیس کرد و یکسال بعد هم در انتخابات پارلمانی، به پیروزی چشمگیری دست یافت.
اردوغان در ادامه گفت: "غرب به شما (اسرائیل) مدیون است، اما ترکیه به شما بدهکار نیست. به همین دلیل است که ما اینقدر آزادانه صحبت می‌کنیم. چون ترکیه به شما مدیون نیست، اردوغان اینگونه صحبت می‌کند. غزه، [[فلسطین]] در سال 1947 چه بود، امروز چیست؟ اسرائیل، چطور به اینجا رسیدی؟ چطور وارد شدی؟ شما یک اشغالگر هستید، شما یک گروه هستید."


اردوغان بدلیل همان محکومیت قبلی، امکان نخست وزیری نداشت؛ بنابراین عبدالله گل نخست وزیر ترکیه شد. یکسال بعد هم بدلیل تخلفات انتخاباتی، هیئت عالی انتخابات ترکیه، ضمن ابطال انتخابات قبلی، انتخابات مجدد برگزار کرد و آن زمان بود که با اصلاح قانون، رهبران حز ب. معترض حزب جمهوری خلق، امکان حضور در انتخابات را یافتند؛ و اینگونه پس از پیروزی دوباره حزب عدالت و توسعه، اردوغان به نخست‌وزیری رسید و تا ۱۱ سال در همین پست ماند.
در پی این سخنان، وزیر امور خارجه اسرائیل «الی کوهن» دیپلمات‌های اسرائیل را از ترکیه فراخواند و در شبکه اجتماعی اکس نوشت که این اقدام به منظور ارزیابی مجدد روابط اسرائیل و ترکیه انجام شده است.


دوران نخست وزیری
== نگاه به غرب ==
اردوغان در روز ۲۷ نوامبر ۲۰۱۴ در دیدار با اعضای [[سازمان همکاری‌ اسلامی|سازمان همکاری کشورهای اسلامی]] در [[استانبول]] از غرب به عنوان بیگانگانی نام برد که هدف‌شان دست‌رسی به منابع و ثروت‌های [[مسلمان|مسلمانان]] هستند در حالی که آنها هیچ علاقه‌ای به ما ندارند و اضافه کرد که غربی‌ها به ظاهر خود را دوست ما جلوه می‌دهند اما در واقع [[مرگ]] ما را آرزو می‌کنند.


دوره ۱۱ ساله نخست‌وزیری وی بویژه در سال‌های پایانی، دوره پر چالشی بود. یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، اختلاف آغاز اردوغان و حزب عدالت و توسعه (AKP) با فتح‌الله گولن بود.
== تبدیل مجدد ایاصوفیه به مسجد ==
در ژوئیه سال ۲۰۲۰ میلادی دیوان عالی اداری کشور ترکیه تصمیم کابینه ترکیه در سال ۱۹۳۴ برای تبدیل [[ایاصوفیه]] به موزه را لغو کرد. دلیل این حکم غیر قانونی بودن تصمیم سال ۱۹۳۴ تحت قوانین [[عثمانی]] و نیز ترکیه به دلیل موقوفه بودن ایاصوفیه به عنوان [[مسجد]] توسط مالک آن سلطان محمد اعلام شد. سپس اردوغان طی حکمی ایاصوفیه را مجدداً مسجد اعلام کرد. این تصمیم توسط برخی سازمان‌ها و افراد نظیر [[یونسکو]]، [[مجمع جهانی کلیساها]]، و [[پاپ]] محکوم شد<ref>با استفاده از ویکی پدیا
</ref>.


بحران فساد در دولت ترکیه
== پانویس ==
 
{{پانویس}}
دسامبر ۲۰۱۳ پلیس جرایم سازمان‌یافته ترکیه در عملیاتی، حدود ۵۰ نفر از نزدیکان اردوغان را به اتهام فساد مالی، رشوه و پولشویی بازداشت کرد.
[[رده:سران کشورها]]
 
[[رده:سران کشور‌های اسلامی]]
اردوغان در اولین واکنش، هواداران گولن را که در سیستم قضایی و پلیس این کشور نفوذ داشتند به توطئه در آستانه انتخابات این کشور، متهم کرد. پس از این بود که خانه‌تکانی اردوغان در پلیس و دستگاه قضایی این کشور آغاز شد. وی با تشکیل شورای عالی قضایی و رسیدگی به اتفاقات رخ داده، نزدیک به ۳۰۰ قاضی و دادستان را از سمت خود برکنار کرد. وی به سراغ پلیس و حتی محافظان خود نیز رفت و ۲۳ نفر را برکنار کرد. بیش از ۱۲۰ نیروی پلیس ترکیه نیز برکنار شدند.
[[رده:ترکیه]]
 
به قدرت رسیدن در جایگاه ریاست جمهوری
 
از آنجایی که نظام حزب عدالت و توسعه به اردوغان اجازه نمی‌داد بیش از سه دوره قدرت را در اختیار داشته باشد، وی قصد داشت تا به عنوان رئیس جمهور به حکومت ادامه دهد و اول ژوئیه حزب عدالت و توسعه وی را نامزد این سمت کرد.
 
نخستین انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه در ۱۹ مرداد ۱۳۹۳، ۱۰ اوت ۲۰۱۴ میلادی برگزار شد و تا پیش از این رئیس‌جمهور را مجلس برمی‌گزید و رجب طیب اردوغان در نخستین انتخابات ریاست جمهوری ترکیه، با اکثریت آرا پیروز شد.
 
دوره ریاست جمهوری
 
اردوغان در انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه ۲۰۱۴ موفق شد با شکست‌دادن رقبایش، به عنوان نخستین رئیس‌جمهور این کشور با رای مستقیم مردم انتخاب شود. وی در رقابت‌های انتخاباتی‌اش همواره وعده داده بود که قصد دارد سِمت ریاست‌جمهوری را در ترکیه، از یک سمت تشریفاتی و میانجی منازعات سیاستمداران حکومتی، به یک سمت کلیدی و تأثیرگذار تبدیل کند.
 
رجب طیب اردوغان با کسب نزدیک ۵۳ درصد آراء در انتخابات سراسری ترکیه ۲۰۱۸ به عنوان اولین رئیس‌جمهور نظام ریاستی ترکیه برای یک دوره پنج ساله دیگر انتخاب شد.
 
 
تلاش برای کودتا علیه اردوغان
 
در ساعات اولیه ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۶ گروهی در ارتش ترکیه علیه دولت وقت دست به کودتا زده و معابر اصلی شهر‌های بزرگ این کشور یعنی استانبول و آنکارا از جمله پل بوسفور، تلویزیون ملی ترکیه و نیز فرودگاه‌های آن را تصرف کردند. [۲۴]ساعتی بعد به درخواست دولت ترکیه، پلیس وارد عمل شده و درگیری میان نیرو‌های کودتاچی و پلیس شدت گرفت. به گفته منابع نزدیک به دولت ترکیه به دنبال حضور حامیان رجب طیب اردوغان، کودتای ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۶ ناکام ماند.
 
به گفته برخی تحلیل‌گران سرچشمه این کودتا می‌تواند خود اردوغان باشد که می‌خواهد بدنه ارتش را از وجود مخالفان‌اش پاک‌سازی کند. این در حالی‌ست که نیرو‌های دولتی ترکیه آن را به فتح‌الله گولن از مخالفان اردوغان نسبت می‌دهند.
 
بنا بر برخی منابع، واشینگتن از سال ۲۰۱۳ دیگر به بعد به اردوغان به‌عنوان شریکی قابل‌اعتماد نمی‌نگریست؛ بنابراین سازمان سیا سعی کرد عملیات‌های مختلفی را نه علیه ترکیه، بلکه علیه اردوغان انجام دهد. در ماه مه و ژوئن ۲۰۱۳، جنبش اعتراضی پارک تاکسیم گزی را سازماندهی و پشتیبانی کرد. در انتخابات عمومی در ژوئن ۲۰۱۵ حزب اقلیت‌ها، HDP را تأمین مالی کرد و نظارت می‌کرد تا قدرت رئیس‌جمهور را محدود کند. این همان تاکتیک در انتخابات ماه نوامبر سال ۲۰۱۵ بود که قدرت آن را جعل کرد. سپس سازمان سیا از نفوذ سیاسی به فعالیت مخفی حرکت کرد؛ بنابراین چهار اقدام تروریستی را سازماندهی کرد تا اردوغان را ترور کند، که آخرین آن در ماه ژوئیه ۲۰۱۶ زشت بود و افسران Kemalist را مجبور به انجام کودتایی کرد که برای آن‌ها آمادگی نداشت.
با استفاده از سایت ویکی تابناک
https://www.tabnak.ir/fa/tags/957/1/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%BA%D8%A7%D9%86
Writers، confirmed، مدیران
۸۵٬۹۶۳

ویرایش