confirmed
۲٬۱۹۸
ویرایش
←پیشینه نقد و بررسی روایات معراج
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
عالمان مسلمان، اعم از شیعه و سنّی، افزون بر تدوین متون روایی ویژه معراج ده‌ها کتاب در این زمینه نگاشته‌اند که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: | عالمان مسلمان، اعم از شیعه و سنّی، افزون بر تدوین متون روایی ویژه معراج ده‌ها کتاب در این زمینه نگاشته‌اند که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: | ||
* المعراج (معراج‌نامه)، نوشته ابوعلی سینا (م 428) | * المعراج (معراج‌نامه)، نوشته ابوعلی سینا (م 428)؛ | ||
* معراج النبی، علی بن محمّد صمری محلّی (م 841) | * معراج النبی، علی بن محمّد صمری محلّی (م 841)؛ | ||
* الآیات العظیمة الباهرة فی معراج سیّد اهل الدنیا و الاخره، محمد بن یوسف بن علی دمشقی صالحی (م 942) ـ نام دیگر این کتاب الفصل الفائق فی معراج خیرالخلائق | * الآیات العظیمة الباهرة فی معراج سیّد اهل الدنیا و الاخره، محمد بن یوسف بن علی دمشقی صالحی (م 942) ـ نام دیگر این کتاب الفصل الفائق فی معراج خیرالخلائق است؛ | ||
* المعراج الجسمانی، سید صدرالدین محمد بن محمدباقر رضوی (شارح وافیه م 1160) | * المعراج الجسمانی، سید صدرالدین محمد بن محمدباقر رضوی (شارح وافیه م 1160)؛ | ||
* الرقّ المنشور فی معراج نبینا المنصور، سید جعفر دارابی، معروف به «کشفی» (م 1267) | * الرقّ المنشور فی معراج نبینا المنصور، سید جعفر دارابی، معروف به «کشفی» (م 1267)؛ | ||
* المعراج، از پدر شیخ صدوق (م 329) | * المعراج، از پدر شیخ صدوق (م 329)؛ | ||
* المعراج فى الاحادیث، اثر ابى الصلاح تقى الدین حلبى (م 447) | * المعراج فى الاحادیث، اثر ابى الصلاح تقى الدین حلبى (م 447)؛ | ||
* الاسراء و المعراج، اثر | * الاسراء و المعراج، اثر سیوطى؛ | ||
* فتح البارى، ج 7، ص 156 به بعد ابن حجر | * فتح البارى، ج 7، ص 156 به بعد ابن حجر عسقلانى؛ | ||
* جوامع الاسرار فی معراج الرسول المختار، سید حسین بن مرتضی طباطبائی حائری یزدی (م 1315) | * جوامع الاسرار فی معراج الرسول المختار، سید حسین بن مرتضی طباطبائی حائری یزدی (م 1315)؛ | ||
* رجعت و معراج، ابوالحسن رفیعی قزوینی (معاصر). | * رجعت و معراج، ابوالحسن رفیعی قزوینی (معاصر). | ||
عالمان بسیاری نیز در کتاب‌های کلامی، تفسیری، حدیثی و تاریخی، به مناسبت طرح بحث «معراج» نکاتی در باب روایات معراجی آورده‌اند، از جمله: | عالمان بسیاری نیز در کتاب‌های کلامی، تفسیری، حدیثی و تاریخی، به مناسبت طرح بحث «معراج» نکاتی در باب روایات معراجی آورده‌اند، از جمله: | ||
* سید مرتضی در تنزیه | * سید مرتضی در تنزیه الانبیاء؛ | ||
* ابن حجر در فتح | * ابن حجر در فتح الباری؛ | ||
* طبرسی در | * طبرسی در مجمع‌البیان؛ | ||
* ابن شهرآشوب در | * ابن شهرآشوب در مناقب؛ | ||
* بیضاوی در | * بیضاوی در انوارالتنزیل؛ | ||
* مجلسی در | * مجلسی در بحارالانوار؛ | ||
* طباطبائی در | * طباطبائی در المیزان؛ <ref>علّامه طباطبائى در المیزان روایت معراج را نقل کرده و با تأکید بر اینکه مطالبى نزدیک به آنچه در این روایت آمده، در روایات زیادى از شیعه و اهل‌سنت وارد شده، از آن گذشته‌اند. (المیزان، ج 13، ص 15.)</ref> | ||
*یوسفی غروی در موسوعة التاریخ | *یوسفی غروی در موسوعة التاریخ الاسلامی؛ | ||
*سید جعفر مرتضی عاملی در الصحیح من سیرةالنبی الاعظم. <ref>ایشان به تفصیل به نقد مسئله تخفیف گرفتن در تعداد نمازهاى واجب در این روایات پرداخته و آن را نپذیرفته است. (ر.ک: سید جعفر مرتضى عاملى، الصحیح، ج 3، ص 26 به بعد.)</ref> | *سید جعفر مرتضی عاملی در الصحیح من سیرةالنبی الاعظم. <ref>ایشان به تفصیل به نقد مسئله تخفیف گرفتن در تعداد نمازهاى واجب در این روایات پرداخته و آن را نپذیرفته است. (ر.ک: سید جعفر مرتضى عاملى، الصحیح، ج 3، ص 26 به بعد.)</ref> | ||
همچنین عالمانی که در پی نقد و بررسی روایات موضوع بوده‌اند، بخشی از روایات معراجی را به عنوان روایات موضوعه مطرح کرده‌اند؛ مانند:<br> | همچنین عالمانی که در پی نقد و بررسی روایات موضوع بوده‌اند، بخشی از روایات معراجی را به عنوان روایات موضوعه مطرح کرده‌اند؛ مانند:<br> | ||
* ابن جوزی در | * ابن جوزی در الموضوعات؛ | ||
* سیوطی در اللئالی | * سیوطی در اللئالی المصنوعه؛ | ||
* شوکانی در الفوائدالمجموعه. | * شوکانی در الفوائدالمجموعه. | ||
قدیمی ترین نقد از سید مرتضی و جامع ترین نقد نیز از سوی امین الاسلام طبرسی در مجمع‌البیان مطرح شده است: و قد وردت روایات کثیرة فى قصة المعراج فى عروج نبیّنا (صلى الله علیه و آله) إلى السماء و رواها کثیرٌ من الصحابة مثلُ ابن عبّاس و ابن مسعود و أنس و جابربن عبداللّه و حذیفة و عائشة و أمّ هانى و غیرهم عن النبى (صلى الله علیه و آله) و زاد بعضهم و نقص بعض و تنقسم جملتها إلى أربعة أوجه:<br> | قدیمی ترین نقد از سید مرتضی و جامع ترین نقد نیز از سوی امین الاسلام طبرسی در مجمع‌البیان مطرح شده است: و قد وردت روایات کثیرة فى قصة المعراج فى عروج نبیّنا (صلى الله علیه و آله) إلى السماء و رواها کثیرٌ من الصحابة مثلُ ابن عبّاس و ابن مسعود و أنس و جابربن عبداللّه و حذیفة و عائشة و أمّ هانى و غیرهم عن النبى (صلى الله علیه و آله) و زاد بعضهم و نقص بعض و تنقسم جملتها إلى أربعة أوجه:<br> | ||