محمد بن سالم الحفنی
نجم الدین ابوالمکارم محمد بن سلیم بن احمد الحفنی الشافعی الخالوتی (1100 ق - 1181 ق / 1688 م - 1768 م) هشتمین شیخ الازهر از سال 1171 تا 1181 هجری بود.
تولد
شیخ الحفنی در سال 1100 هجری قمری / 1688 م در روستای هفنا در بلبیس از توابع شارکیا متولد و در آن بزرگ شد[۱].
تحصیلات
الحفنی در همان روستای محل تولدش قرآن کریم را تا سوره شعرا حفظ کرد. الشيخ عبد الرؤوف البشبيشي از پدر محمد خواست تا او را برای ادامه تحصیل به الازهر بفرستد ، بنابراین پدر به این امر متقاعد شد. او وقتی چهارده ساله بود حفظ قرآن را به اتمام رساند. و سپس به حفظ الفیه ابن مالک در نحو،السلم در منطق ، و جوهره در توحید ، و رحبیه در عبادات ، و متن ابو شجاع در فقه شافعی و سایر متون پرداخت.
الحفنی در علوم نحو ، فقه ، منطق ، حدیث ،اصول و کلام استاد شد. وی همچنین در شعر و نثر زمان خود سرآمد بود.
اساتید
از مشهورترین شیوخ الحفنی می توان به الشيخ محمد البديري الدمياطي (مشهور به ابن ميت)اشاره کردکه تفسیر و حدیث ، إحياء علوم الدين غزالی ، صحیح بخاری ، صحیح مسلم ، سنن ابی داوود ، النسائی ، ابن ماجه ، مسند الشافعی ، معاجمسه گانه طبرانی و صحیح ابن حبان ، مستدرک نیشابوری و حلية الأولياابن نعیم را نزد او آموخت. از دیگر اساتید او می توان به الشيخ محمد الديربي، عبد الرؤوف البشبيشي ،أحمد الملوي ، محمد السجاعي ، يوسف الملوي ، عبده الديوي ، محمد الصغير ، محمد بن عبد الله السجلماسي ، عيد بن علي النمرسي ، مصطفى بن أحمد العزيزي ، محمد بن إبراهيم الزيادي، علي بن مصطفى السيواسي الحنفي (الضرير) ،عبد الله الشبراوي ،أحمد الجوهري و محمد بن محمد البليدي اشاره کرد.
تدریس و شاگردان
الحفنی پس از اخذ مجوز تدریس ، در مدرسه السنانیه و الورقین و سپس در مدرسه الطيبرسية (که توسط شاهزاده علا-الدین طیبرس الخازندار در سال 709 ه.ق تأسیس شد) به تدریس پرداخت.
در میان شاگردان شیخ الحفنی می توان برادرش یوسف الحفنی ، اسماعیل القونیمی ، علی السعیدی العدوی ، محمد الغبلانی و محمد الزهار را نام برد.
ریاست الازهر
شیخ الحفنی ریاست جامع الازهر را پس از درگذشت شیخ شبراوی در سال 1171 هجری قمری / 1757 م به دست گرفت که به مدت ده سال در این سمت فعالیت نمود.
درگذشت
شیخ محمد بن سلیم الحفنی در روز شنبه 27 ربیع الاول 1181 ق / 1767 م در هشتاد سالگی درگذشت و روز بعد پس از نماز بر پیکر او در جامع الازهر به خاک سپرده شد.