ادریسیه

ادریسیه به پیروان ادریس بن عبدالله بن حسن مثنى گفته می شود.

تاریخچه

ادریس بن عبدالله بنیان‌گذار حکومت و دولت ادریسیه در مغرب (شمال آفریقا) بود. وى در آغاز با حسین بن على بن حسن در عصر خلافت هادى عباسى خروج کرد و چون حسین در واقعه فخّ کشته شد به فرمان برادرش محمد بن عبدالله (نفس زکیه) به مغرب شتافت و دولت علوى - شیعى را در سال 172 هجری قمری، در آن سامان تشکیل داد و مرکز حکومت را در شهر ولیله نزدیک مراکش فعلى قرار داد که امروزه معروف به شهر قصر فرعون است. چون مردم مغرب او را شناخته و به نسبش پى بردند وى را گرامى داشتند و استاندار عباسیان را از کار بر کنار نموده و مقدمه حکومت او را پى ریختند و در روز جمعه چهارم رمضان سال 172 هجرى او را به خلافت برگزیدند. وى مردى شجاع و دلیر بود و شهرهاى مغرب از جمله فاس و تلمسان را به تصرف در آورد.ادریس بن عبد الله در تلمسان مسجدى بنا کرد و بر منبر آن مسجد، نام وى نوشته شده بود و تا زمان ابن خلدون باقى بود.

نحوه به قتل رسیدن ادریس بن عبد الله

نقل شده است در زمانی كه ادريس به امر برادرش محمد بن عبدالله از دست عباسيان به مغرب گریخت غلامى به نام «راشد» داشت كه در همه جا همراه او بود تا به مصر رسيدند. چون جاسوسان عباسى در تعقيب او بودند به تدبير غلامش خود را از بيراهه به قيروان رسانيد و به شهرهاى فاس و طنجه(در مراکش) رفت. مردم بربر با او بيعت و او را امام خود کردند. چون اين خبر به هارون الرشيد رسيد، خاطرش از جانب وى پريشان گشت و با تدبير وزيرش يحيى بن خالد برمكى سليمان بن جرير رقى كه يكى از سخنوران فرقه بتريه از زيديه بود را براى مسموم ساختن وى به آفريقا فرستاد. سليمان بن جرير در فرصت مناسب او را به وسيله شيشه عطرى كه زهرآگين بود مسموم کرد و سپس گریخت و به هارون پيوست. چون ادريس در گذشت غلام «راشد» سرپرستى همسر او را كه باردار بود به عهده گرفت و چون پسرى به دنيا آورد او را به نام پدرش ادريس خواند. زمان وفات ادریس بن عبدالله در سال 177 هجری قمری بود. مسكوكاتى كه از او باقى است در بلاد تدغه، و ليله ضرب شده است. دولت ادریسیه» مقارن سال 246 هجری قمری (860 ميلادى) به اوج خود رسيد و در سال 375 هجری قمری منقرض شد.