اتحادیه

از ویکی‌وحدت
نسخهٔ تاریخ ‏۲۳ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۱۱ توسط Salehi.m (بحث | مشارکت‌ها)

https://fa.wikivahdat.com/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%B9%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D8%B1%D9%82_%D9%88_%D9%85%D8%B0%D8%A7%D9%87%D8%A8

اتحادیه‏ به معنای یک مکتب یا مشرب و یا فرقه‌ای با مشی صوفیانه است.

اعتقادات

احمد خابط که یکی از معتزلیان مطرود است می‌گوید که عالم دارای دو مدبر است خدا و حضرت عیسی. خدا قدیم است و عیسی حادث و هر دو با هم متحد هستند. مشی و مرام اتحادیه با این سخن صوفیانه هماهنگ است. پیروان این مکتب معقتقدند که چون روح آدمی مصفا و خالص و به نور معرفت الهی منور شود، از خانه دوئی (افتراق خدا و انسان) بیرون می‌آید و از تو بودن و من بودن فاصله نمی‌گیرد و حقیقت کشف جز این نیست که عارف و معروف، عاشق و معشوق در هم می‌آمیزد و بنده بودن و خدا بودن به کنار می‌رود و هر دو یکی می‌شوند. غلاة اتحادیه‌این افترا را بر برخی از امامان وارد کردند. [۱] محقق اردبیلی در تشریح مذاهب صوفیه که اتحادیه جزیی از آن است می‌نویسد: بدان که مذاهب صوفیه بسیار است که بنا بر برخی از نقل‌ها پایه آن بر چهار مذهب به نام حلولیه، اتحادیه، واصلیه و عشاقیه بنا شده است. [۲] وی می‌افزاید که در نظر برخی دیگر، اصول مذاهب صوفیه علاوه بر چهار مذهب بر شمرده شده، تلفیقیه و رزاقیه نیز می‌باشد و برخی دیگر وحدتیه را نیز افزوده و به هفت مورد رسانده‌اند. [۳]این شخصیت در ادامه تمام اقوال را رد می‌کند و می‌نویسد که اصول مذهب صوفیه بر دو فرقه حلولیه و اتحادیه استوار است. [۴]

تفسیر مشارب اتحادیه و حلولیه

محقق اردبیلی در تفسیر مشارب این دو فرقه می‌نویسد که حلولیه معتقدند خدا در ما حلول کرده است. اما اتحادیه معتقدند که ما با خدا یکی می‌شویم و خداوند با همه عرفا یکی است. [۵]مرتضی رازی نیز صوفیه را به شش فرقه تقسیم و اولین آنها را اتحادیه معرفی می‌کند و می‌نویسد «اولین فرقه صوفیه اتحادیه هستند که ادعای اتحاد دارند و رییس آنها حلاج بود. حلاج ساحر بود و در سحر مهارت داشت. وی شاگرد عبدالله بن هلال کوفی بود و عبدالله شاگرد زرقاء الیمامه از کسانی بود که از سجاح سحر را آموخته بود و سجاح در زمان مسیلمه کذاب بود که مدعی پیامبری شد و حلاج مدعی خدایی شد. [۶] عبدالمنعم حفنی اتحادیه را از غلاة صوفیه دانسته است. [۷] لویی ماسینیون اتحادیه را زندقه معرفی می‌کند. [۸]

پانویس

  1. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 23 با ویرایش و اصلاحات گسترده در عبارات.
  2. محقق اردبیلی، حدیقة الشیعة، ص564
  3. محقق اردبیلی، حدیقة الشیعة، ص564
  4. محقق اردبیلی، حدیقة الشیعة، ص565
  5. محقق اردبیلی، حدیقة الشیعة، ص564
  6. مرتضی رازی، تبصرة العوام، ص122
  7. حنفی عبدالمنعم، موسوعة الفرق و الجماعات و المذاهب و الاحزاب و الحرکات الاسلامیة، ص44
  8. دائرة المعارف الاسلامیة، ج15، ص 178