مکاشفة القلوب المقرب الی حضرة علام الغیوب (کتاب)
| نام نویسنده | ابو حامد غزالى |
|---|---|
| موضوع | اخلاق ـ عرفان |
| زبان کتاب | عربى |
| ناشر | دارالکتب العلمیة |
| سال نشر | بیتا |
| تعداد جلد | تک جلدی |
| مکان چاپ | بیروت |
کتاب مکاشفة القلوب المقرب الی حضرة علام الغیوب ، اثر ابوحامد غزالی (۴۰۵ ق) است که به زبان عربی به بیان مباحثی اخلاقی و عرفانی پرداخته و با الهام‌گیری از آیات قرآن مجید و روایات ، به رشته تحریر درآمده است.
معرفی اجمالی
کتاب با معرفی مؤلف آغاز گردیده و در ادامه، مقدمه‌ای از محقق کتاب ذکر شده و سپس طی ۱۱۱ باب به مطالب اخلاقی و عرفانی در موضوعات پراکنده اشاره شده است. روش مؤلف بر این بوده که در هر باب با آوردن آیه و روایتی به بحث ادامه داده و از قول حکماء و بزرگان، با عبارت «قال بعض الحکماء» استفاده کرده و در هر بابی اگر می‌خواسته حکایتی را به عنوان شاهد مثال و توضیح مطلب ذکر کند، ابتدا لفظ «حکی» یا «حکایة» را ذکر نموده و سپس داستان و حکایت را آورده است.
باب‌های کتاب
باب‌های کتاب را می‌توان به چند دسته زیر تقسیم نمود:
- ابوابی که اشاره به مراتب عرفانی دارند، مانند: خوف ، صبر ، توبه ، محبت ، عشق و...
- ابوابی که اشاره به رذائل و فضائل اخلاقی و کردارهای شایسته و ناشایسته دارند، مانند: غفلت، فسق، نفاق ، غیبت ، نمیمه ، زنا ، صله رحم ، زکات ، احسان به والدین، قناعت و...
- ابوابی که اشاره به عناوین اخلاقی و عرفانی‌ای دارد که مربوط به عوالم پس از مرگ می‌باشد: مانند: قبر، نفخ و فزع و... .
- ابواب مربوط به فضیلت ماه‌های قمری، مانند: شعبان، رمضان ، رجب و...
- مؤلف اگر در نقل حکایت‌ها، اسمی از اشخاص را می‌دانسته، به آن اشاره کرده و اگر از آن بی اطلاع بوده، با عبارت «قال بعض الحکماء»، «حکی بعض الصالحین» و یا «روی ان بعضهم» به حکایت یا شاهد مثال خود استناد جسته است.
بهره‌گیری نویسنده
آنچه در این اثر مشهود است اینکه نویسنده توانسته بیشتر ابواب کتاب را به صورت مرتب و دسته بندی شده ارائه دهد و از گزینه‌های ذیل، کتاب را غنی سازد؛
- استفاده از آیات ؛
- استفاده از کلام حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ؛
- نقل سخن بزرگان و عرفا؛
- نقل حکایت‌هایی به‌عنوان شاهد مثال، و جهت توضیح بیشتر مطلب.